ส่องคดีทุจริตโลก:ชี้เป็น ปย.ต่อประชาชน-ศาลสูงสั่ง สธ.แอฟริกาใต้ เปิดทุกสัญญาวัคซีนโควิด

เขียนวันที่

วันอาทิตย์ ที่ 20 สิงหาคม 2566 เวลา 13:00 น.

เขียนโดย

isranews

Hits

5201 views

Policccyt

คำตัดสินของศาลสูงกรุงพริทอเรียเกิดขึ้น หลังจากที่ก่อนหน้านี้ HJI ได้ยื่นคำร้องต่อศาลสูงเพื่อจะขอตรวจสอบข้อมูลทั้งหมดเกี่ยวกับสัญญา ซึ่ง HJI อ้างว่ารัฐบาลมีข้อปฏิบัติที่กำหนดในรัฐธรรมนูญว่าจะต้องดำเนินการด้วยความโปร่งใส และนอกจากนี้ HJI ต้องการที่จะตรวจสอบด้วยว่าเงื่อนไขของสัญญาถูกต้องตามกฎหมายและมีความคุ้มค่าหรือไม่

ส่องคดีทุจริตโลก สำนักข่าวอิศรา (www.isranews.org) สัปดาห์นี้ขอนำเสนอกรณีความไม่โปร่งใสเรื่องการจัดหาวัคซีนป้องกันโควิด-19 ในประเทศแอฟริกาใต้

เมื่อวันที่ 17 ส.ค.ที่ผ่านมา ศาลสูงแอฟริกาใต้ออกคำสั่งให้กระทรวงสาธารณสุขของประเทศได้ส่งสำเนาเกี่ยวกับสัญญาการจัดซื้อวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของประเทศทั้งหมด,รายละเอียดการเจรจา และข้อตกลงต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง โดยให้กระทรวงฯส่งสำเนาข้อมูลเหล่านี้ให้กับองค์กรพัฒนาเอกชนแห่งหนึ่งชื่อว่า Health Justice Initiative หรือ HJI

คำตัดสินของศาลสูงกรุงพริทอเรียเกิดขึ้น หลังจากที่ก่อนหน้านี้ HJI ได้ยื่นคำร้องต่อศาลสูงเพื่อจะขอตรวจสอบข้อมูลทั้งหมดเกี่ยวกับสัญญา ซึ่ง HJI อ้างว่ารัฐบาลมีข้อปฏิบัติที่กำหนดในรัฐธรรมนูญว่าจะต้องดำเนินการด้วยความโปร่งใส และนอกจากนี้ HJI ต้องการที่จะตรวจสอบด้วยว่าเงื่อนไขของสัญญาถูกต้องตามกฎหมายและมีความคุ้มค่าหรือไม่

กระทรวงฯ มีเวลาทั้งสิ้น 10 วันที่จะส่งสำเนาทั้งหมดเกี่ยวกับสัญญาจัดหาวัคซีนโควิด-19,บันทึกความเข้าใจและข้อตกลงทั้งหมด และข้อตกลงที่เกี่ยวข้องกับบริษัทยาจำนวนหลายแห่งและกลุ่มบุคคลที่เกี่ยวข้องกับการจัดหาวัคซีนไปให้กับ HJI

บริษัทยาและผู้ผลิตวัคซีนที่ถูกกล่าวถึงมานั้นรวมถึงบริษัทไฟเซอร์, แจนส์เซ่น/ จอห์นสัน แอนด์ จอห์นสัน, สถาบันเซรุ่มแห่งอินเดีย, บริษัทยาสามัญท้องถิ่น แอสเพน, ซิโนแวคของจีน รวมถึงทีมเฉพาะกิจการเข้าถึงวัคซีนของสหภาพแอฟริกา (AU AVATT) และโครงการโคแวกซ์ขององค์การอนามัยโลกหรือ WHO

นายแอนโธนี มิลลาร์ ผู้พิพากษากล่าวว่าสัญญาเหล่านี้อยู่ในความสนใจของสาธารณชน เนื่องจากมีการฉีดวัคซีนจำนวนกว่า 30 ล้านโดส ใช้งบประมาณกว่า 530 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (18,852,365,000 บาท) ในช่วงปี 2564 แค่เพียงปีเดียว

แอฟริกาใต้ฉีดวัคซีนป้องกันโควิดโดสแรก โดยเป็นวัคซีนของบริษัทแอสตร้าเซนเนก้า เมื่อเดือน มิ.ย.2563 (อ้างอิงวิดีโอจากบลูมเบิร์ก)

@ราคาที่สูงเกินจริง และเงื่อนไขที่ค่อนข้างเป็นภาระมาก

“นี่คือชัยชนะครั้งใหญ่สําหรับความโปร่งใสและความรับผิดชอบ” HJI กล่าวในแถลงการณ์เมื่อวันที่ 17 ส.ค. และในแถลงการณ์ยังได้ระบุต่อไปด้วยว่าสัญญาการจัดหาวัคซีนดังกล่าวเกี่ยวข้องกับเงินสาธารณะจำนวนมาก และกระบวนการทำสัญญานี้พบว่ามีข้อกล่าวหาว่ารัฐบาลได้จัดหาวัคซีนในราคาที่แตกต่างกันและในราคาที่สูงเกินจริง อีกทั้งข้อตกลงดังกล่าวอาจจะมีเงื่อนไขที่มีความไม่เท่าเทียม เงื่อนไขที่เป็นภาระ มีการระบุข้อสัญญาการชดใช้ค่าเสียหายที่เป็นวงกว้าง ข้อจำกัดในเรื่องการส่งออกวัคซีนและข้อสัญญาที่ระบุรายละเอียดว่าไม่สามารถคืนเงินได้

ย้อนไปเมื่อปี 2564 กระทรวงสาธารณสุขของแอฟริกาใต้ได้แสดงความไม่พอใจเกี่ยวกับเงื่อนไขของบริษัทไฟเซอร์ที่ระบุถึงรายละเอียดเกี่ยวกับการไม่สามารถเรียกเงินคืนได้ เพื่อแลกเปลี่ยนกับการได้รับวัคซีน

รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขในตอนนั้นซึ่งก็คือนายซเวลี มคิเซ กล่าวกับรัฐสภาว่าบริษัทไฟเซอร์ได้เรียกร้องให้รัฐบาลเป็นผู้ชดใช้ค่าเสียหายถ้าหากมีกรณีที่ประชาชนได้ฟ้องร้องอันสืบเนื่องจากผลข้างเคียงของวัคซีน และบริษัทไฟเซอร์ยังได้เรียกร้องให้รัฐบาลวางทรัพย์สินของรัฐเพื่อใช้เป็นหลักประกัน ตามที่ได้มีการรายงานข่าวโดยสำนักข่าว Bureau of Investigative Journalism

หลังจากที่สาธารณชนได้แสดงความไม่พอใจ บริษัทไฟเซอร์ก็ยอมถอนเงื่อนไขการใช้ทรัพย์สินของรัฐเป็นหลักประกัน แต่ก็เชื่อกันว่าบริษัทยังคงเงื่อนไขเรื่องการให้รัฐบาลเป็นผู้ชดเชยค่าเสียหายจากการฟ้องร้องในประเด็นเรื่องผลข้างเคียงเอาไว้ในหลายประเทศ

อันที่จริงแล้วในช่วงที่เกิดการระบาดของไวรัสโควิด-19 เป็นที่ทราบกันดีว่ามีโครงการโคแว็กซ์ของ WHO ซึ่งเป็นโครงการที่ต้องการจะให้ทั่วโลกสามารถเข้าถึงวัคซีนป้องกันไวรัสโควิด-19 ได้ โดยโครงการนี้จะมีรายละเอียดการชดเชยสำหรับผู้ที่จัดหาวัคซีนโดยการจองล่วงหน้า (Advance Market Commitment; AMC) ที่ระบุว่าบุคคลผู้ซึ่งได้รับการฉีดวัคซีนในประเทศที่ยากจน แล้วต้องเผชิญกับผลข้างเคียงจากวัคซีนจะเข้าข่ายเป็นผู้ที่ได้รับการชดเชย

ประเทศแอฟริกาใต้และประเทศอื่นๆซึ่งมีรายได้ต่ำและรายได้ปานกลาง เป็นประเทศที่ไม่สามารถจะจัดหาวัคซีนได้เป็นระยะเวลาหลายเดือน หลังจากที่ประเทศตะวันตกสามารถจัดหาวัคซีนได้แล้ว โดยเป็นเพราะว่าพวกเขาต้องพึ่งพาโครงการโคแว็กซ์ ส่วนโครงการโคแว็กซ์เองก็ได้สั่งวัคซีนหลักๆมาจากสถาบันเซรุ่มแห่งอินเดียหรือ SII

อย่างไรก็ตามรัฐบาลอินเดียสั่งห้ามไม่ให้ SII ส่งออกวัคซีนโควิด-19 ในเดือน เม.ย. 2564 ในช่วงที่อินเดียต้องเผชิญกับการระบาดครั้งใหญ่

ความล้มเหลวของข้อตกลงโคแว็กซ์-SII ส่งผลทำให้แอฟริกาใต้ต้องแย่งชิงการจัดหาวัคซีนโดยตรงจากบริษัทยาต่างๆ ทำให้มีการจ่ายเงินอันน่าสงสัยว่าจะจ่ายให้กับบางสิ่งที่แพงเป็นพิเศษเพื่อแลกกับวัคซีนเหล่านี้

ขณะที่ HJI กล่าวว่าพบข้อสังเกตว่ามีรายงานการทุจริตเพิ่มขึ้นในภาคการดูแลสุขภาพ และกล่าวเสริมว่า “เราไม่สามารถมีระบบสุขที่ปกคลุมไปด้วยความลับได้ การจัดซื้อจะต้องได้รับการตรวจสอบ เนื่องจากว่ามันเกี่ยวข้องกับบริษัทยาข้ามชาติที่มีอำนาจในอุตสาหกรรมยา”

ในช่วงการระบาดครั้งใหญ่ ปรากฏว่านายมคิเซ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขเองก็ถูกบังคับให้ลาออกจากตำแหน่งหลังจากที่ปรากฎข้อมูลว่าครอบครัวของเขาได้รับประโยชน์จากสัญญาว่าด้วยการสื่อสารเกี่ยวกับโควิด-19 ซึ่งทางกระทรวงฯได้มอบสัญญานี้ให้กับบริษัทที่เป็นของเพื่อนสนิทของรัฐมนตรี

รายงานข่าวว่าบริษัทไฟเซอร์และบริษัทโมเดอร์นาไม่สามารถจะถูกฟ้องร้องจากประเด็นวัคซีนโควิดได้ (อ้างอิงวิดีโอจาก CNBC)

@แบบอย่างสำหรับการเจรจาในอนาคต

HJI กล่าวว่าคำตัดสินของศาลจะช่วยสนับสนุน “บทบัญญัติว่าด้วยความโปร่งใสและความรับผิดชอบ" ในการเจรจาข้อตกลงโรคระบาดในปัจจุบัน "ซึ่งมีความน่ากังวลว่าจะมีความพยายามเพื่อลดความโปร่งใสลง

ก่อนหน้านี้ HJI ได้พยายามเข้าถึงสัญญาผ่านพระราชบัญญัติเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร (PAIA) แต่กระทรวงสาธารณสุขปฏิเสธที่จะเปิดเผยข้อมูล โดยอ้างว่ามันเป็นความลับ

คำตัดสินของศาลสูงยังได้รับการยกย่องกลุ่มพันธมิตรวัคซีนของประชาชนหรือ People’s Vaccine Alliance ด้วยเช่นกัน

“บริษัทยาไม่ควรได้รับอนุญาตให้ดําเนินการโดยปราศจากการตรวจสอบจากสาธารณชนโดยเฉพาะอย่างยิ่งในการระบาดใหญ่ แต่ในแอฟริกาใต้และอีกหลายประเทศ รัฐบาลถูกบังคับให้ลงนามในข้อกําหนดความลับที่เข้มงวดสําหรับประชากรของพวกเขาในการเข้าถึงวัคซีนและยาช่วยชีวิตต่างๆ” กลุ่มพันธมิตรวัคซีนกล่าวและกล่าวต่อว่า “การตัดสินใจครั้งสําคัญนี้แสดงให้เห็นว่าสาธารณชนสามารถจัดการกับ บริษัท ยาที่ทรงพลังและชนะได้ เราหวังว่าจะได้เห็นกรณีเช่นนี้มากขึ้นทั่วโลก”

ส่วนทางด้านของกระทรวงสาธารณสุขแอฟริกาใต้กล่าวว่าทางกระทรวงจะได้ดำเนินการศึกษาคำพิพากษาและจะตอบสนองรวมไปถึงตัดสินใจในระยะเวลาที่เหมาะสม

เรียบเรียงจาก:https://healthpolicy-watch.news/court-compels-south-africa-to-reveal-covid-19-vaccine-procurement-contracts/

อ่านประกอบ：

#กดคลิก ติดตาม ส่งแชร์ข่าวอิศรา ได้ที่นี่ https://www.facebook.com/isranewsfanpage