ส่องคดีทุจริตโลก: บ.ไฟเซอร์ถูกกล่าวหาทำสัญญาขูดรีด ปท.ยากจนแลกส่งวัคซีนโควิด

bureau

"...การที่บริษัทไฟเซอร์ได้เรียกร้องความคุ้มครองทางกฎหมายเช่นนั้น ก็ยังมีความหมายในอีกนัยยะหนึ่งว่า ถ้าหากบริษัทได้ดำเนินการโดยประมาทเลินเล่อ ดำเนินการโดยมีพฤติกรรมฉ้อโกง หรือดำเนินการโดยมีพฤติกรรมด้วยความอาฆาตมาดร้ายอันจะส่งผลเสียหายต่อห่วงโซ่อุปทานวัคซีน รัฐบาลก็จะเป็นผู้ชดเชยค่าเสียหายที่เกิดขึ้นแทนที่บริษัทนั่นเอง..."

.....................

ส่องคดีทุจริตโลก สำนักข่าวอิศรา (www.isranews.org) ในสัปดาห์นี้ขอนำเสนอข้อครหาการทำสัญญาส่งมอบวัคซีนของบริษัทไฟเซอร์กับประเทศต่างๆในภูมิภาคแคริบเบียนและในภูมิภาคอเมริกาใต้

โดยเว็บไซต์สำนักข่าวสืบสวนอิสระ หรือ The Bureau of Investigative Journalism (https://www.thebureauinvestigates.com/) ซึ่งเป็นเว็บไซต์ข่าวสืบสวนได้รายงานข่าวเมื่อวันที่ 10 มี.ค.ว่า สำนักข่าว The Bureau ได้รับข้อมูลสัญญาของบริษัทไฟเซอร์ฉบับหนึ่งที่ยังไม่มีการแก้ไข โดยเป็นสัญญาระหว่างบริษัทกับประเทศสาธารณรัฐโดมินิกัน สำหรับสัญญานั้นแสดงรายละเอียดว่าบริษัทไฟเซอร์ได้รับการคุ้มครองทางกฏหมายอย่างกว้างขวาง ในกรณีที่จะมีการฟ้องร้องใดๆกับทางบริษัท ซึ่งก็หมายความว่าบริษัทจะไม่ต้องจ่ายเงินหรือชดใช้ใดๆเลย ถ้าหากบริษัทต้องเผชิญกับประเด็นพิพาททางกฎหมายในช่วงเวลาที่บริษัทต้องดำเนินการตามห่วงโซ่อุปทานในการผลิตวัคซีนของบริษัท

สำหรับสัญญาดังกล่าวนั้น มีผู้รวบรวมได้แก่องค์กรเพื่อความรู้ทางด้านเศรษฐศาสตร์ในระดับนานาชาติ (Knowledge Economy International หรือ KEI) ซึ่งเป็นหน่วยงานอันไม่แสวงผลกำไรของสหรัฐอเมริกาที่พยายามผลักดันให้เกิดการเข้าถึงยาเพื่อใช้ในการรักษาอย่างเท่าเทียมกัน

โดยสำนักข่าว The Bureau ได้ร่วมกันเผยแพร่ข้อมูลนี้ร่วมกับสำนักข่าว Stat News และสำนักข่าว Ojo Publico และได้เลือกประเทศจำนวน 25 ประเทศเพื่อนำมาเปิดโปงรายละเอียดขั้นตอนการเจรจาจัดทำสัญญาการจัดหาวัคซีนระหว่างรัฐบาลของประเทศต่างๆในภูมิภาคละตินอเมริกากับบริษัทไฟเซอร์

ซึ่งหนึ่งในรายละเอียดที่สำคัญก็คือ บริษัทไฟเซอร์ได้เรียกร้องไปยังประเทศต่างๆเหล่านี้ ให้มีการทำสัญญาจัดหาวัคซีนโดยให้ระบุรายละเอียดในสัญญาว่าบริษัทนั้นจะได้รับความคุ้มครองจากการถูกเรียกชดใช้ค่าเสียหายอย่างกว้างขวาง อย่างไรก็ตาม สัญญาการคุ้มครองการเรียกค่าเสียหายต่อบริษัทดังกล่าวนั้น ถือว่าเป็นสิ่งที่มากเกินไป และมากเกินกว่าที่บริษัทผู้ผลิตวัคซีนรายอื่นๆจะเรียกร้องต่อรัฐบาลที่ได้ทำสัญญาด้วย

และมีรายงานว่ารัฐบาลหลายแห่งได้มอบความคุ้มครองทั้งการเรียกร้องค่าเสียหาย ความคุ้มครองต่อภาระทางกฎหมาย ให้กับบริษัทไฟเซอร์เพื่อแลกเปลี่ยนกับโดสวัคซีนของบริษัท หรือก็คือหมายความว่าถ้าหากประชาชนในประเทศเหล่านี้ต้องเผชิญกับผลข้างเคียงหลังจากได้รับการฉีดวัคซีน พวกเขาก็จะยังคงสามารถฟ้องร้องต่อบริษัทไฟเซอร์ได้ แต่ถ้าหากการฟ้องร้องสำเร็จ รัฐบาลก็จะเป็นผู้ที่จ่ายเงินชดเชยให้กับประชาชนแต่ละรายเต็มจำนวน แต่ทางบริษัทไม่จำเป็นต้องจ่ายเงินค่าชดใช้แต่อย่างใด

อนึ่ง การที่บริษัทไฟเซอร์ได้เรียกร้องความคุ้มครองทางกฎหมายเช่นนั้น ก็ยังมีความหมายในอีกนัยยะหนึ่งว่า ถ้าหากบริษัทได้ดำเนินการโดยประมาทเลินเล่อ ดำเนินการโดยมีพฤติกรรมฉ้อโกง หรือดำเนินการโดยมีพฤติกรรมด้วยความอาฆาตมาดร้ายอันจะส่งผลเสียหายต่อห่วงโซ่อุปทานวัคซีน รัฐบาลก็จะเป็นผู้ชดเชยค่าเสียหายที่เกิดขึ้นแทนที่บริษัทนั่นเอง

มีรายงานด้วยว่าบริษัทไฟเซอร์ได้เรียกร้องไปยังรัฐบาลประเทศบราซิลและประเทศอาร์เจนตินาเพื่อร้องขอสินทรัพย์ภายใต้อำนาจอธิปไตย ซึ่งอาจหมายถึงอาคารสถานทูตหรือฐานทัพทางทหาร เพื่อจะนำสินทรัพย์เหล่านี้มาใช้เป็นหลักประกันต่อกรณีที่บริษัทอาจจะต้องเผชิญกับค่าใช้จ่ายในการสู้คดีที่อาจจะเกิดขึ้นได้ในอนาคต

รายงานข่าววิจารณ์บริษัทไฟเซอร์จากสำนักข่าว Wionews ประเทศอินเดีย

นอกจากนี้เจ้าหน้าที่รัฐบาลจากประเทศในกลุ่มละตินอเมริกาประเทศหนึ่ง ซึ่งรับรู้ในกรณีที่รัฐบาลของประเทศตัวเองได้เซ็นสัญญากับบริษัทไฟเซอร์ได้ออกมาบรรยายถึงข้อเรียกร้องของบริษัทไฟเซอร์ว่าเปรียบเสมือนกับการบูลลี่ หรือการกลั่นแกล้งกันในระดับสูง และกล่าวต่อไปด้วยว่าฝ่ายบริหารของประเทศของเขานั้นมีความรู้สึกว่าประเทศถูกจับเรียกค่าไถ่เพื่อแลกกับการได้เข้าถึงวัคซีน

บริษัทไฟเซอร์ยังได้ทำสัญญากับประเทศต่างๆทั้งในแถบละตินอเมริกาและในแถบแคริบเบียนอีก 9 ประเทศด้วยกัน แต่ที่ผ่านมา เงื่อนไขและข้อตกลงนั้นเป็นความลับจนกระทั่งสำนักข่าว The Bureau ได้นำเรื่องราวเหล่านี้มาเปิดโปง

สำหรับกรณีสัญญาของประเทศโดมินิกัน ได้มีการดำเนินการขอข้อมูลตามกฎหมายข้อมูลข่าวสาร จนปรากฎรายละเอียดในสัญญาว่าบริษัทไฟเซอร์จะไม่ต้องจ่ายเงินชดเชยในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการเรียกร้องใด สำหรับความผิดพลาดอันเกี่ยวข้องกับวัคซีนโควิด-19

โดยในภาคผนวกของสัญญาลงวันที่ 20 ต.ค. 2563 ระบุไว้ตอนหนึ่งว่ารัฐบาลโดมินิกันจะ “ชดใช้ค่าเสียหาย ปกป้อง และจะไม่ทำอันตรายใดๆต่อบริษัทไฟเซอร์,ต่อบริษัทร่วมเป็นหุ้นส่วนซึ่งคือบริษัทไบโอเอ็นเทค และต่อบริษัทในเครืออื่นๆ” จากประเด็นทั้งในคดีความและค่าเสียหายต่างๆ “ที่เกิดขึ้นจาก, เกี่ยวข้อง, หรือเป็นผลมาจากวัคซีน รวมถึงแต่ไม่จำกัด (รวมไปถึง) ขั้นตอนใดๆของการออกแบบ,การพัฒนา,การตรวจสอบ,การคิดค้นสูตร,การทดสอบ,การทดสอบทางคลินิก,การผลิต,การติดฉลาก,บรรจุภัณฑ์, การขนส่ง, การจัดเก็บ, การกระจาย, การตลาด, โปรโมชั่น, การขาย, ซื้อ, การออกใบอนุญาต, การบริจาค, การจ่าย, การสั่งยา, การบริหาร, การจัดหาหรือการใช้งานวัคซีน”

หรือสรุปก็คือรัฐบาลโดมินิกันจะต้องจ่ายเงินชดใช้ทางด้านกฎหมายหากมีประเด็นใดๆเกิดขึ้น โดยกระทรวงสาธารณสุขโดมินิกันจะไม่สามารถควบคุมความเสียหายอันมาจากการที่ต้องจ่ายเงินแทนบริษัทไฟเซอร์ได้เลย

สำหรับรายละเอียดมูลค่าสัญญาของรัฐบาลโดมินิกันกับบริษัทไฟเซอร์นั้นพบว่ามีมูลค่าทั้งสิ้น 96 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (2,947,584,000 บาท) โดยแลกกับวัคซีนจำนวนทั้งสิ้น 8 ล้านโดส หรือคิดเป็นราคาเฉลี่ยก็คือ 24 ดอลลาร์สหรัฐฯ (736 บาท) ต่อวัคซีนจำนวน 2 โดส ซึ่งราคานี้นั้นสอดคล้องกับราคาที่ประเทศอื่นๆในภูมิภาคต้องจ่ายเพื่อแลกกับวัคซีน โดยรัฐบาลจะไม่สามารถยกเลิกคำสั่งซื้อได้แม้ว่าบริษัทไฟเซอร์จะพลาดการส่งลอตวัคซีนตามช่วงเวลาที่กำหนดเอาไว้ในสัญญาก็ตาม ซึ่งสัญญาดังกล่าวนี้นั้นจะถูกควบคุมโดยกฎหมายแห่งรัฐนิวยอร์ก

ขณะที่เหล่าบรรดานักกฎหมายและผู้เชี่ยวชาญได้ออกมาวิพากษ์ถึงสัญญาคุ้มครองการชดใช้ค่าเสียหายอันครอบจักรวาลนี้ว่าเป็นช่องทางที่จะทำให้บริษัทไฟเซอร์ได้ดำเนินการใดๆอย่างไม่มีเหตุผล และบริษัทกำลังดำเนินการด้วยพฤติกรรมที่ผิดต่อจรรยาบรรณ

โดย นพ.ลอว์เรนซ์ กอสติน ผู้อำนวยการศูนย์ความร่วมมือองค์การอนามัยโลกว่าด้วยกฎหมายสุขภาพแห่งชาติและโลกได้กล่าวว่าบริษัทยากำลังกรรโชกทรัพย์ประเทศที่มีรายได้ต่ำและหมดความหวังสำหรับการจัดหาวัคซีน และเป็นเรื่องที่ไม่มีเหตุผลเป็นอย่างยิ่งกับการที่ประเทศหนึ่งจะต้องมาอุ้มชูไม่ให้บริษัทเอกชนได้รับภยันตรายจากการออกแบบ,พัฒนา,ผลิต,การทดสอบทางคลินิก และการบรรจุภัณฑ์ผลิตภัณฑ์ของบริษัทเอง ซึ่งการดำเนินการเพื่อรับรองคุณภาพผลิตภัณฑ์ไม่ให้เกิดปัญหานั้น มันควรที่จะเป็นหน้าที่ของบริษัทจะไปดำเนินการ ไม่ใช่ผลักดันความเสี่ยงทางเศรษฐกิจที่ว่านี้ไปให้กับประเทศที่ยากจนต่างๆ

“ทั้งหมดนี้ถือว่าเป็นเรื่องที่น่ากลัวยิ่งขึ้นไปอีก เพราะบริษัทที่ได้รับเงินอุดหนุนสำหรับการวิจัยจากรัฐบาล บริษัทเหล่านี้กลับสูญเสียผิดชอบชั่วดีต่อสังคม พวกเขากำลังมีพฤติกรรมที่ผิดต่อจรรยาบรรณ” นพ.กอสตินกล่าว

ขณะที่นายลุยส์ กิล อาบีนาเดอร์ นักวิจัยอาวุโสที่ KEI กล่าวว่า “การเรียกร้องความคุ้มครองต่อความผิดพลาดอันมาจากเหตุการณ์ที่เกิดในระหว่างการผลิต,การจัดเก็บ,การขนส่ง,การกระจาย,การแจกใบสั่งยา หรือการบริหารวัคซีนนั้นเป็นเรื่องที่ไม่สมเหตุสมผลเป็นอย่างยิ่ง การให้เอกสิทธิ์คุ้มครองที่กว้างมากขนาดนี้ถือเป็นตัวอย่างชี้ให้เห็นว่าบริษัทไฟเซอร์ได้ดำเนินการโยกย้ายความเสี่ยงทางการเงินอันมาจากวัคซีนไปสู่รัฐบาลประเทศต่างๆได้อย่างไร”

ส่วนบริษัทไฟเซอร์ก็ได้ชี้แจงต่อสำนักข่าว The Bureau ว่าสถานการณ์การระบาดเหล่านี้นั้นเป็นสิ่งที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน และยังเป็นสิ่งที่สร้างความเสี่ยงอันผิดปกติต่อบริษัทผลิตวัคซีนหลายแห่งที่อาจจะต้องเผชิญกับข้อเรียกร้องทางกฎหมายทั่วโลก โดยในตลาดประเทศอื่นๆที่ไม่มีความคุ้มครองทางกฎหมาย หรือกฎหมายที่มีอยู่แบบในประเทศสหรัฐอเมริกา ทางบริษัทมีความจำเป็นจะทำงานร่วมกันกับรัฐบาลประเทศต่างๆเหล่านี้เพื่อจะหาทางออกที่ยอมรับได้ร่วมกัน ซึ่งก็รวมไปถึงข้อชดใช้ค่าเสียหายตามที่ปรากฎในสัญญา

วัคซีนของบริษัทไฟเซอร์ที่ถูกส่งให้องค์การอนามัยโลกหรือ WHO (อ้างอิงวิดีโอจากสำนักข่าวเอ็นบีซี)

บริษัทได้ชี้แจงต่อไปด้วยว่าในบริบทการเจรจาทวิภาคีนั้น บริษัทไฟเซอร์และบริษัทไบโอเอ็นเทค ไม่มีเจตนาที่จะไปก้าวก่าย แทรกแซงสินทรัพย์ที่มีความสำคัญในทางการทูต,การทหาร หรือว่าทางวัฒนธรรมแต่ประการใด โดยขอยืนยันว่าข้อกล่าวหาดังกล่าวที่ตรงข้ามกับที่บริษัทได้ชี้แจงไปนั้นไม่เป็นความจริงแต่ประการใด

“บริษัทไฟเซอร์และบริษัทไบโอเอ็นเทคมีความมุ่งมั่นที่จะทำให้เกิดการเข้าถึงวัคซีนโควิด-19 ในราคาที่ไม่แพงจนเกินไป และมีความเท่าเทียมกันสำหรับผู้คนทั่วโลก เราได้มีการจัดสรรวัคซีนจำนวน 36 เปอร์เซ็นต์จากวัคซีนทั้งหมดที่เราจะได้ส่งออก โดยวัคซีนจำนวนดังกล่าวนี้จะถูกส่งไปยังประเทศที่มีรายได้ปานกลางและรายได้ต่ำ และโดยเฉพาะในประเทศที่มีรายได้ต่ำนั้นจะเป็นราคาที่ไม่แสวงหาผลกำไร” บริษัทไฟเซอร์ระบุทิ้งท้าย

เรียบเรียงจาก: https://www.thebureauinvestigates.com/stories/2021-03-10/vaccine-contract-forces-dominican-republic-government-to-pay-if-pfizer-makes-mistakes

อ่านประกอบ :

ส่องคดีทุจริตโลก: เพนตากอนเสียค่าโง่เครื่องบินลำเลียง 1.6 หมื่น ล.ใช้งานไม่ได้

ส่องคดีทุจริตโลก: อดีตเพื่อนบ้าน รมต.สธ.อังกฤษได้สัญญาหลอดแก้วโควิด 1.2 พัน ล.

ส่องคดีทุจริตโลก:อัยการอิตาลีสอบคนกลางจัดซื้อชุด PPE จีน รับคอมมิสชันนับ พัน ล.

ส่องคดีทุจริตโลก:เปิดปมกองทัพเมียนมาใช้เครื่องสายการบินทำภารกิจหลัง รปห.

ส่องคดีทุจริตโลก: บริษัทลอนดอนเอี่ยวออกพาสปอร์ตไซปรัสให้ผู้ต้องหา 1MDB

ส่องคดีทุจริตโลก:เปิดปมเอกชนจ่ายสินบนหลายล้านแลกสัญญา ทบ.สหรัฐฯฟื้นฟูประเทศอิรัก

ส่องคดีทุจริตโลก:เมื่อวัคซีนต้านโควิดผิด กม.ระบาดในตลาดมืดประเทศฟิลิปปินส์

ส่องคดีทุจริตโลก:เมื่อผู้บริจาคพรรค รบ.อังกฤษ เอี่ยวปมยักยอกรัฐวิสาหกิจน้ำมันรัสเซีย

ส่องคดีทุจริตโลก:ผู้บริหาร บ.ซิโนแวคเคยพัวพันคดีสินบน ก่อนพัฒนาวัคซีนโควิด

ส่องคดีทุจริตโลก: 'ณาอีร์ โบลโซนารู' ปธน.บราซิล บุคคลทุจริตแห่งปี 63