เปิดกรุผลสอบสตง.(50) โครงการบำบัดน้ำเสียรวม กทม. ขาดความพร้อม-สูญงบ 381 ล.

เขียนวันที่

วันเสาร์ ที่ 07 ธันวาคม 2562 เวลา 20:00 น.

เขียนโดย

isranews

หมวดหมู่

ข่าวเด่นสืบสวน | Isranews | Investigative | ข่าวทั่วไปศูนย์ข่าวสืบสวน | เรื่องเด่น - สำนักข่าวอิศรา

Tags

“...ขาดการประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และขั้นตอนการบริหารสัญญาและการกำกับดูแลโครงการยังขาดการประสานงานภายในองค์กรเองด้วย รวมทั้งเมื่อผู้รับจ้างรายแรกทิ้งงาน กระบวนการเพื่อหาผู้รับจ้างรายใหม่ใช้เวลาค่อนข้างล่าช้ารวม 18 เดือน ส่งผลให้เงิน ลงทุนโครงการฯ โดยรวมสูงกว่าที่ควรจำนวน 1,065.62 ล้านบาท และในจำนวนนี้ทำให้รัฐและ กทม. ต้องเสียงบประมาณโดยสูญเปล่าเป็นจำนวนเงิน 381.32 ล้านบาท เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการตรวจสอบ ซ่อมแซมโรงบำบัดน้ำเสียและรวบรวมน้ำเสีย และค่าก่อสร้างซึ่งเพิ่มสูงขึ้น...”

SAO50

หมายเหตุ สำนักข่าวอิศรา www.isranews.org : สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) นับเป็นหนึ่งในหน่วยงานตรวจสอบสำคัญของไทย มีหน้าที่ในการป้องกันดูแลการใช้จ่ายเงินงบประมาณแผ่นดิน ซึ่งเป็นเงินภาษีของประชาชน ที่ถูกใช้จ่ายไปอย่างคุ้มค่าเกิดประโยชน์สูงสุด ที่ผ่านมา สตง.ได้มีการเผยแพร่รายงานผลการตรวจสอบเรื่องการใช้จ่ายเงินที่สำคัญไว้หลายเรื่อง สำนักข่าวอิศรา จึงขอเปิดพื้นที่ตรงนี้ ทุกวันเสาร์ รวบรวมข้อมูลผลการตรวจสอบที่สำคัญมานำเสนอให้สาธารณชนรับทราบ

ในสัปดาห์ที่ 50 จะเป็นการนำเสนอผลการตรวจสอบดำเนินงานโครงการบำบัดน้ำเสียรวมระยะที่ 1 กรุงเทพมหานคร

@ โครงการบำบัดน้ำเสียรวมระยะที่ 1 กรุงเทพมหานคร

ปัญหาน้ำเสียในเขตกรุงเทพมหานคร (กทม.) ที่ไหลผ่านคลองต่าง ๆ ในกทม. ลงสู่แม้น้ำเจ้าพระยา ซึ่งส่งผลให้เกิดน้ำเสียในแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นปัญหาสำคัญด้านสิ่งแวดล้อม กทม. จึงได้กำหนดแผนหลักระบบบำบัดน้ำเสียในบริเวณพื้นที่ชั้นในของ กทม. ในโครงการต่าง ๆ ซึ่งโครงการก่อสร้างระบบบำบัดน้ำเสียรวมระยะที่ 1 เป็นโครงการหนึ่งในแผนดังกล่าว

โครงการระบบบำบัดน้ำเสียรวม ระยะที่ 1 ของกรุงเทพมหานคร เป็นโครงการภายใต้แผนงานโครงการระบบบำบัดน้ำเสียและระบบการกำจัดขยะมูลฝอยในเขตกรุงเทพมหานคร เมืองปริมณฑล และเมืองภูมิภาค ซึ่งคณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2534 เห็นชอบในหลักการให้ กรุงเทพมหานคร ดำเนินการโดยวิธีประกวดราคาออกแบบรวมก่อสร้าง โดยมีสัดส่วนการลงทุนระหว่างรัฐบาลและกรุงเทพมหานคร เท่ากับ 75 : 25

ต่อมา คณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันที่ 17 มีนาคม 2535 อนุมัติวงเงินให้ดำเนินการจำนวนเงิน 5,775 ล้านบาท (วงเงินในการก่อสร้างประมาณ 7,700 ล้านบาท)

การดำเนินโครงการมีวัตถุประสงค์เพื่อแก้ไขปัญหาน้ำเน่าเสียในแม่น้ำเจ้าพระยา และคลองต่าง ๆ ในพื้นที่โครงการ คือ คลองโอ่งอ่าง คลองบางลำพู คลองมหานาค คลองแสนแสบ คลองเปรมประชากร และคลองสามเสน โดยมีเป้าหมายที่จะจัดให้มีระบบบำบัดน้ำเสียให้ครอบคลุมพื้นที่เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย สัมพันธวงศ์ ปทุมวัน ราชเทวี และบางส่วนของเขตพระนคร ดุสิต พญาไท และห้วยขวาง ซึ่งจะเป็น พื้นที่รวมกันประมาณ 37 ตารางกิโลเมตร สามารถบำบัดน้ำเสียที่เกิดขึ้นในพื้นที่โครงการได้เฉลี่ยวันละ 350,000 ลูกบาศก์เมตร

สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินได้กำหนดให้มีการตรวจสอบการดำเนินงาน การก่อสร้างระบบรวบรวมและระบบบำบัดน้ำเสียรวมของกรุงเทพมหานคร โดยเลือกตรวจสอบโครงการระบบบำบัดน้ำเสีย รวมระยะที่ 1 ของกรุงเทพมหานคร ซึ่งถือได้ว่าเป็นโครงการระบบรวบรวมและระบบบำบัดน้ำเสียรวมของชุมชนที่มีขนาดใหญ่ที่สุดที่กรุงเทพมหานครและประเทศไทยเคยก่อสร้างมา

ผลการตรวจสอบ

1. ระบบบำบัดน้ำเสียมีการใช้งานไม่เต็มศักยภาพตามที่กำหนด กล่าวคือ ระบบ บำบัดน้ำเสียสามารถบำบัดได้ วันละ 350,000 ลบ.ม.ต่อวัน แต่มีน้ำเสียเข้าระบบบำบัดจริงปริมาณเฉลี่ยเพียง 173,419 ลบ.ม.ต่อวัน คิดเป็นร้อยละ 49.55

ค่าความต้องการออกซิเจนจากสารอินทรีย์ (Biochemical Oxygen Demand : BOD) ระบบบำบัดก่อสร้างให้มีศักยภาพในการรองรับค่า BOD สูงสุด 150 mg/l แต่น้ำเสียที่เข้าระบบบำบัดจริงมีค่า BOD เฉลี่ยเพียง 32.10 mg/l

โดยในขณะก่อสร้างโครงการปรากฏว่า ประชากรในพื้นที่มีจำนวนลดลง รวมทั้งมีหน่วยงานหลายแห่งในภาครัฐและเอกชนย้ายออกจากพื้นที่ แต่ กทม. ไม่ได้นำข้อมูลดังกล่าวไปพิจารณาปรับปรุงการก่อสร้างโครงการทั้งที่เป็นการก่อสร้างในระบบ Turnkey

2. ผลการดำเนินงานในการจัดการคุณภาพน้ำคลองในพื้นที่โครงการฯ และแม่น้ำเจ้าพระยาดีขึ้น แต่ยังไม่ได้ตามเป้าหมายของโครงการฯ เนื่องจาก การเชื่อมต่อท่อรวบรวมน้ำเสียยังไม่ครอบคลุมพื้นที่แหล่งกำเนิดน้ำเสียในโครงการทั้งหมด จึงมีการระบายน้ำเสียลงคลองโดยตรง รวมถึงมีการทิ้งสิ่งปฏิกูลและขยะมูลฝอยลงในคลองอีกด้วย นอกจากนี้คลองต่าง ๆ ใน พื้นที่โครงการยังเชื่อมต่อกับคลองต่าง ๆ นอกพื้นที่โครงการ ซึ่งยังไม่มีโรงบำบัดน้ำเสีย โดยในปี 2548 ถึง 2551 กทม. ได้ใช้งบประมาณไปในการดำเนินการแก้ไขปัญหาน้ำเสียในคลองต่าง ๆ ด้วยการจัดทำโครงการคลองสวยน ใส ใช้เงินงบประมาณจำนวน 234.01 ล้านบาท ภายหลังจากมีการเดินระบบบำบัดคุณภาพน้ำคลองในพื้นที่โครงการมีคุณภาพดีขึ้นเพียงเล็กน้อย แต่ยังไม่สามารถปรับปรุงคุณภาพมาตรฐานแหล่งน้ำผิวดินจากประเภทที่ 5 เป็นประเภทที่ 4 และคุณภาพน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยา ดีขึ้นเพียงเล็กน้อย แต่ยังไม่สามารถปรับปรุงคุณภาพมาตรฐานแหล่งน้ำผิวดินจากประเภทที่ 4 เป็น ประเภทที่ 3

3. กทม. ยังมีความพร้อมไม่เพียงพอในการจัดการและบริหารโครงการฯ โดยเฉพาะการจัดเตรียมพื้นที่และการประสานงาน การดำเนินโครงการภายใต้การทำสัญญาจ้างเหมาแบบเบ็ดเสร็จ (Turnkey) ในขั้นตอนต่าง ๆ เช่น ขั้นตอนการจัดเตรียมรายละเอียดโครงการใน เรื่องที่ดินยังไม่มีความพร้อม ขาดการประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และขั้นตอนการบริหารสัญญาและการกำกับดูแลโครงการยังขาดการประสานงานภายในองค์กรเองด้วย รวมทั้งเมื่อผู้รับจ้าง รายแรกทิ้งงาน กระบวนการเพื่อหาผู้รับจ้างรายใหม่ใช้เวลาค่อนข้างล่าช้ารวม 18 เดือน ส่งผลให้เงิน ลงทุนโครงการฯ โดยรวมสูงกว่าที่ควรจำนวน 1,065.62 ล้านบาท และในจำนวนนี้ทำให้รัฐและ กทม. ต้องเสียงบประมาณโดยสูญเปล่าเป็นจำนวนเงิน 381.32 ล้านบาท เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการตรวจสอบ ซ่อมแซมโรงบำบัดน้ำเสียและรวบรวมน้ำเสีย และค่าก่อสร้างซึ่งเพิ่มสูงขึ้น

ข้อเสนอแนะ

1. พิจารณาหาแนวทางใช้ประโยชน์ศักยภาพในการบำบัดน้ำเสียที่เหลืออยู่ประมาณ ร้อยละ 50 ของโรงควบคุมคุณภาพน้ำดินแดง ให้มีการใช้ประโยชน์อย่างเต็มประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยการศึกษาถึงความเป็นไปได้ในการขยายพื้นที่รับผิดชอบในการรวบรวมน้ำเสียของโรงควบคุมคุณภาพน้ำดินแดงให้มากขึ้น รวมทั้งพิจารณาการเชื่อมต่อท่อรวบรวมน้ำเสียให้ครอบคลุมพื้นที่โครงการทั้งหมด เพื่อป้องกันการระบายน้ำเสียลงสู่คลองโดยตรง

2. พิจารณาทบทวนและปรับปรุงแผนแม่บทการจัดการน้ำเสียและแผนการลงทุนก่อสร้างระบบรวบรวมน้ำเสียและระบบบำบัดน้ำเสียใหม่ทั้งหมด โดยการหาแนวทางเพิ่มหรือขยายเขต พื้นที่รวบรวมน้ำเสียของโรงบำบัดที่มีศักยภาพคงเหลืออยู่ค่อนข้างมาก เช่น ขยายเขตพื้นที่รวบรวมน้ำเสียของโรงควบคุมคุณภาพน้ำดินแดง ซึ่งมีศักยภาพในการรองรับน้ำเสียเหลืออยู่อีกประมาณ 175,000 ลบ.ม./วัน หรือประมาณร้อยละ 50 ของศักยภาพที่มีอยู่ ให้ไปรวบรวมน้ำเสียในพื้นที่อื่น ๆ บริเวณใกล้เคียงที่ยังไม่มีระบบบำบัดน้ำเสีย

3. การออกแบบก่อสร้างโรงบำบัดน้ำเสียที่จะดำเนินการก่อสร้างในอนาคต ควรกำหนดให้มีการศึกษาความเป็นไปได้เบื้องต้นของโครงการอย่างละเอียด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของการพยากรณ์ปริมาณน้ำเสียในพื้นที่ดำเนินโครงการ และการศึกษาคุณลักษณะน้ำเสียในพื้นที่ดำเนินโครงการอย่างละเอียด เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดกรณีการออกแบบก่อสร้างโรงบำบัดน้ำเสียเกินความจำเป็นอีก

4. ในการออกแบบระบบบำบัดน้ำเสียสำหรับโครงการนี้ ใช้ค่า 5 DWF เป็น ตัวกำหนดขนาดของส่วนประกอบและอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ใช้ในระบบบำบัดน้ำเสีย ซึ่งค่า 5 DWF เป็นค่าที่ใช้ในการออกแบบระบบของต่างประเทศ ในประเทศไทยยังไม่เคยมีการศึกษาค่าที่เหมาะสม และ กทม. ยังต้องมีการก่อสร้างระบบบำบัดน้ำเสียอีกจำนวนมาก กทม. จึงควรทำการศึกษาหาค่าที่เหมาะสม

5. รณรงค์ประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนทราบถึงความรุนแรงของปัญหาน้ำเสีย และผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เพื่อให้ความสำคัญและความร่วมมือในการป้องกันและแก้ไขปัญหา รวมทั้งควรประสานงานขอความร่วมมือจากองค์กรต่าง ๆ ทั้งภาครัฐและเอกชนในการร่วมแก้ไขปัญหาดังกล่าว

6. ควรดำเนินการประสานงานทั้งหน่วยงานภายในของ กทม. และหน่วยงานอื่น ๆ ที่ เกี่ยวข้องถึงแนวทางการปฏิบัติงานที่ชัดเจนเพื่อป้องกันการเกิดปัญหาในการปฏิบัติงาน ของผู้รับจ้าง ที่ยากต่อการแก้ไข

7. ในโอกาสต่อไป กรณีก่อสร้างโครงการใหญ่หากมีการบอกเลิกสัญญากับผู้รับจ้าง กทม. ควรเร่งรัดสรุปผลการดำเนินงานโครงการที่เกิดขึ้น พร้อมวิธีการและแนวทางในการดำเนินการ โครงการต่อคณะกรรมการกำกับโครงการเพื่อเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณา หากได้รับการอนุมัติ กทม. ควรดำเนินการโดยเร็วเพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นจากการทิ้งงานนาน

8. กรณีมีปัญหาการดำเนินการที่มีข้อพิพาทอยู่ ควรพิจารณาเตรียมการหาทางออกด้านกฎหมายเพื่อให้สัญญาที่มีข้อพิพาท และอยู่ระหว่างการพิจารณาของอนุญาโตตุลาการได้มีการดำเนินการโดยเร็วที่สุด

----

ในสัปดาห์หน้า สำนักข่าวอิศราจะนำเสนอผลการตรวจสอบที่สำคัญของสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินเรื่องใด โปรดติดตาม

อ่านประกอบ :

เปิดกรุผลสอบสตง.(1) ชำแหละงบพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวกาญฯ ไม่คุ้มค่า ห้องอาบน้ำแร่ถูกทิ้งร้าง

เปิดกรุผลสอบสตง.(2) ตรวจงบยกระดับหมู่บ้านโคราช ใช้ภาพเดียวเบิกเงิน 6 โครงการรวด

เปิดกรุผลสอบสตง.(3) ตรวจการผลิต-ใช้พลังงานทดแทน ‘กรมการพลังงานทหาร’ ล้มเหลวไม่คุ้มงบ

เปิดกรุผลสอบสตง.(4) ตรวจนโยบายร.ร.ดีใกล้บ้าน ยกระดับการศึกษาล้ม-ไม่บรรลุวัตถุประสงค์

เปิดกรุผลสอบสตง.(5) ตรวจโครงการพัฒนาลำเชียงไกรโคราช ไม่เสร็จตามแผน-ซื้อของเกินจำเป็น

เปิดกรุผลสอบสตง.(6) ตรวจโครงการพัฒนาพืช-พลังงาน จ.ขอนแก่น 113ล. ไม่บรรลุวัตถุประสงค์

เปิดกรุผลสอบสตง.(7) ตรวจโครงการพลังงานทดแทนผลิตไฟฟ้า-ประปาจ.กาญจนฯ ล้มเหลว-เบิกจ่ายเท็จ

เปิดกรุผลสอบสตง.(8) ตรวจโครงการควมคุมอาคารเขตเทศบาลนคร/เมือง ไม่ปลอดภัย-ผิดกม.อื้อ

เปิดกรุผลสอบสตง.(9) ตรวจการควบคุมเคมีทางเกษตร พบสารต้องห้าม-ร้านขายไม่ปลอดภัย-ผิดกม.