วรวรรณ ธาราภูมิ : รถไฟฟ้าสายสีส้ม เอกชนซื้อซอง TOR แล้ว รัฐเปลี่ยนเงื่อนไขได้ด้วยหรือ?

mrta TOR pic

"...มันคงจะอัปยศอย่างยิ่ง หากเรื่องแก้ไข TOR กลางอากาศแบบนี้ เกิดขึ้นในรัฐบาลของนายกรัฐมนตรี ประยุทธ์ จันทร์โอชา ที่ได้ชื่อว่าเป็นรัฐบาลที่ซื่อตรงและไม่คอร์รัปชั่น งานนี้ไม่ต้องถามหาใบเสร็จ เพราะการเปลี่ยนแปลงเงื่อนไข TOR หลังจากที่มีการปิดการขายซองประมูลไปแล้ว ก็คือใบเสร็จนั่นเอง..."

...................

1.TOR คืออะไร

TOR (Term of Reference) คือข้อกำหนดของผู้ว่าจ้าง ที่บอกขอบเขตของงานให้ชัดเจน บอกระยะเวลาที่ต้องการ คุณสมบัติของผู้เสนอราคา ซึ่งผู้ซื้อหรือผู้ว่าจ้างต้องการให้ทำงานตามขอบเขตดังกล่าว... ปฏิบัติงานตามสัญญาแล้วผู้รับจ้างจะได้อะไร ทำผิดสัญญาจะถูกปรับอย่างไร และที่สำคัญคือผู้ว่าจ้างจะเปิดซองที่ผู้รับจ้างต่างๆ เสนอเงื่อนไขมาตาม TOR อย่างไร เมื่อใด รวมไปถึงกติกาสำคัญได้แก่การกำหนดลำดับการพิจารณาว่าจะคัดเลือกผู้ชนะอย่างไร

นอกจากนี้ เมื่อได้ตัวผู้ชนะแล้ว TOR ก็จะเป็นเป็นเอกสารอ้างอิงที่ใช้เป็นส่วนหนึ่งของสัญญาจ้างด้วย

กรณีรถไฟสายสีส้มนี้ เอกชนที่อยากจะได้งานก็ต้องไปซื้อ TOR เพื่อนำมาพิจารณาดูว่าตัวเขานั้นมีคุณสมบัติครบถ้วนไหม ทำตาม TOR ได้ไหม รวมึงพิจารณาว่าเงื่อนไขต่างๆ ใน TOR มันคุ้มค่าแก่การเสนอตัวเข้าประกวดหรือไม่ ดังนั้น TOR จึงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้ผู้รับจ้างได้ศึกษาดูก่อนว่างานตามประกาศสามารถทำได้

2.รถไฟฟ้าสายสีส้ม คือเส้นทางไหน

สายสีส้ม คือ เส้นทางเดินรถไฟฟ้าเชื่อมกรุงเทพฯ ฝั่งธนบุรีกับฝั่งพระนคร เข้าด้วยกัน จากย่านบางขุนนนท์ ฝั่งธนบุรี ผ่าน รพ.ศิริราช ลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยา ข้ามเข้าสู่ฝั่งพระนครโดยผ่านเขตเมืองเก่าเกาะรัตนโกสินทร์ จากนั้นไปทางตะวันออกผ่านย่านประตูน้ำ เข้าย่านมหาวิทยาลัยรามคำแหง (หัวหมาก-บางกะปิ) จนไปสุดสายที่ ถ.สุวินทวงศ์ย่านมีนบุรี รวมระยะทาง 35.9 กิโลเมตร แบ่งเป็นเส้นทางอุโมงค์ลอดใต้ดิน 27 กิโลเมตร และยกระดับลอยฟ้าอีก 8.9 กิโลเมตร

3.แล้วมันมีปัญหาอะไร

เมื่อ 3 ก.ค.2563 การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) ได้ออกประกาศให้บริษัทเอกชนที่สนใจ เข้ามาร่วมลงทุนโครงการรถไฟฟ้าสายนี้ สามารถซื้อเอกสารเพื่อร่วมประมูล (TOR) ตั้งแต่วันที่ 10-24 ก.ค. 2563

แต่เมื่อเอกชนจำนวนหนึ่งไปซื้อ TOR แล้วทำโครงการเสนอตัวเข้าประกวด ปรากฏว่า รฟม.เปลี่ยนใจกลางอากาศ ด้วยการมีมติเมื่อ 21 สค 2563 เปลี่ยนแปลงเงื่อนไขเอกสารประกวดราคาใหม่ (TOR) ทั้งที่มีการซื้อขายซองประกวดราคาเสร็จสิ้นไปแล้ว 10 บริษัท เนื่องจากมีบริษัทเอกชนรายหนึ่งซึ่งยื่นซองประมูลได้ขอให้ รฟม. เปลี่ยนแปลง TOR

และคณะกรรมการฯ ทั้งชุด ที่ดูแลเรื่องการแข่งขันนี้ก็ใจดี ไปยอมรับข้อเสนอ จนนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงเงื่อนไข (ยกเว้นกรรมการที่เป็นสุภาพสตรีรายหนึ่ง ที่ไม่เห็นด้วยกับการเปลี่ยนแปลง TOR กลางอากาศ)

ต้องทราบกันก่อนว่าเงื่อนไขใน TOR นั้น ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงเองได้ ทำให้เกิดข้อสงสัยว่าอาจมีการทุจริตเอื้อประโยชน์แก่เอกชนรายหนึ่ง (หากจะล็อคสเปคก็ควรทำก่อนขาย TOR ให้เอกชนสิ !)

อะไรทำให้คณะกรรมการคัดเลือกฯ กลับหลังหัน 180 องศา โดยไม่ใช้หลักเกณฑ์ TOR ที่กำหนด แต่จะใช้หลักเกณฑ์ใหม่ที่มาแก้ไขหลังปิดขายซองประกวดราคาไปแล้ว

กรณีนี้ พี่ศรีสุวรรณท่านได้ร้องเรียนไปยัง DSI แล้ว และระบุว่าน่าจะเข้าข่ายความผิดกฎหมายหลายฉบับและหลายมาตรา

ทั้งนี้ เมื่อ 14 ต.ค. 2563 ศาลปกครองกลางได้นัดไต่สวนในคดีที่ BTSC ยื่นฟ้อง คณะกรรมการคัดเลือกและพวกรวม 2 คน โดยขอให้เพิกถอนมติ คณะกรรมการคัดเลือกฯ ที่ไปแก้ไขเปลี่ยนแปลงเงื่อนไข TOR หลังจากที่มีการปิดการขายซองประมูลไปแล้ว เนื่องจากเห็นว่าก่อให้เกิดการได้เปรียบเสียเปรียบกับเอกชนบางราย พร้อมกับขอให้ศาลมีคำสั่งคุ้มครองชั่วคราวก่อนมีคำพิพากษา โดยสั่งระงับการเปิดรับข้อเสนอของเอกชนในวันที่ 9 พ.ย. 2563 ไว้ก่อน

ศาลปกครองกลางพิจารณาแล้ว จึงมีคำสั่งคุ้มครองชั่วคราวเมื่อ 21 ตค 2563 ให้ รฟม. กลับไปใช้หลักเกณฑ์การพิจารณาเดิมคือ เปิดซองคุณสมบัติ ซองเทคนิค ซองข้อเสนอการเงิน และซองข้อเสนออื่นๆ เพิ่มเติม จนกว่าจะมีคำตัดสินจากศาลออกมา

ที่ประหลาดคือแม้จะมีคำสั่งศาลปกครองกลาง มีเสียงทักท้วงจากองค์การต่อต้านการคอร์รัปชัน (ประเทศไทย) และพี่ศรีสุวรรณ ให้คณะกรรมการคัดเลือกฯ กลับไปใช้หลักเกณฑ์เดิม แต่ รฟม.ก็ยังคงเดินหน้าอุทธรณ์ต่อโดยหวังว่าจะสามารถใช้หลักเกณฑ์ใหม่ได้

จึงน่าสงสัยว่ามีความพยายามเอื้อประโยชน์แก่เอกชนบางรายหรือไม่ การเดินหน้าไปในหนทางที่ไม่น่าจะชอบธรรมโดยไม่สนใจกฎ กติกา มารยาท และความถูกต้องชอบธรรมแบบนี้ มันจะไหวไหม

กรณีเปลี่ยน TOR แบบนี้ ไม่ว่า รฟม. จะออกมาประชาสัมพันธ์ไปในประเด็นอื่นอย่างไร ก็ไม่พ้นเป็นที่สงสัยแก่สาธารณชนว่าท่านน่าจะเอื้อประโยชน์แก่เอกชนบางราย

4.ใครจะรับผิดชอบ

เรื่องอย่างนี้ ไม่เฉพาะ รฟม. กับคณะกรรมการคัดเลือก ที่จะต้องรับผิดชอบ เอกชนที่ขอให้เปลี่ยนเงื่อนไขโดยส่งหนังสือไปถึงสำนักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ (สคร.) ให้พิจารณาปรับปรุงการประเมินข้อเสนอเพื่อหาผู้ชนะการคัดเลือกของโครงการก็ต้องรับผิดชอบด้วย

ข้าพเจ้าไม่อยากให้มีบริษัทที่ได้ชื่อว่าไร้ความสามารถจนต้องเอาเปรียบคนอื่นอย่างไม่เป็นธรรม หรือใช้กลโกง ไร้ธรรมาภิบาล เพราะจะทำให้บริษัทนั้นๆ เข้าเกณฑ์ปฏิบัติ 'ระงับลงทุน' (Negative List Guideline) สำหรับผู้ลงทุนสถาบันอย่าง กบข. กองทุนรวม กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ ฯลฯ ที่กำหนดไว้เพื่อยกระดับการลงทุนของประเทศไทยสู่การลงทุนอย่างรับผิดชอบ

การที่ใครจะชนะไม่ใช่เรื่องใหญ่หากทุกคนทำตามกติกา แข่งขันกันอย่างเป็นธรรม

แต่ถ้าชัยชนะได้มาด้วยกลโกง หรือด้วยการซื้อตัว มันก็เป็นเรื่องอัปยศ

และมันคงจะอัปยศอย่างยิ่ง หากเรื่องแก้ไข TOR กลางอากาศแบบนี้ เกิดขึ้นในรัฐบาลของนายกรัฐมนตรี ประยุทธ์ จันทร์โอชา ที่ได้ชื่อว่าเป็นรัฐบาลที่ซื่อตรงและไม่คอร์รัปชั่น

งานนี้ไม่ต้องถามหาใบเสร็จ เพราะการเปลี่ยนแปลงเงื่อนไข TOR หลังจากที่มีการปิดการขายซองประมูลไปแล้ว ก็คือใบเสร็จนั่นเอง

หากเรื่องนี้ไม่ได้รับการพิจารณาและปฏิบัติอย่างถูกต้อง และเป็นธรรม เราจะอยู่ในประเทศนี้อย่างสงบสุขได้อย่างไร … มันคงยากที่คนดีๆ ที่ให้ความร่วมมือแก่ส่วนรวม และหวังจะได้รับความยุติธรรม จะทำใจได้

ผู้เขียนบทความ : วรวรรณ ธาราภูมิ 3 มีนาคม 2564

อ่านประกอบ :

เปิดคำฟ้องศาลทุจริตฯ! ‘บีทีเอส’กล่าวหา ‘ผู้ว่าฯรฟม.-พวก’ ผิดม.157-165 แก้TORสายสีส้ม

ชำแหละสายสีส้ม! ‘จิรายุ’ ร่าย 16 วันทันใจนาย-‘ศักดิ์สยาม’ถาม‘เอื้อประโยชน์ใคร’

โชว์ชัดๆ ‘ข้อดี-ข้อเสีย’! ก่อนรฟม.ล้มประมูล ‘สายสีส้ม’ โยน 'บิ๊กตู่' ชี้ขาดกติกาใหม่

รฟม.คาดประมูลรถไฟฟ้า ‘สายสีส้ม’ รอบใหม่ ใช้เวลา 6-8 เดือน

หวั่นโครงการล่าช้า! บอร์ดคัดเลือกฯ ล้มประมูล ‘สายสีส้ม’-รฟม.เร่งร่างทีโออาร์ใหม่

ชี้ขาดวันนี้! จับตาบอร์ดคัดเลือกฯล้มประมูล ‘สายสีส้ม’-ชงครม.รับทราบใช้กติกาใหม่

ร้าวลึก! 'บีทีเอส-ภูมิใจไทย' ขัดแย้ง 'สีส้ม' ลามสัมปทาน ‘สีเขียว’-เบรกต่อขยาย 'สีชมพู'

ทูลเกล้าถวายฎีกา! ‘ประธานบีทีเอส’ กรณีรฟม.แก้กติกาประมูลสาย ‘สีส้ม’

เบื้องลึก ‘รฟม.-บีทีเอส’ ร้องกันนัว เปลี่ยนตัว ‘ตุลาการ’ศาล ปค.คดีแก้ทีโออาร์สายสีส้ม

ศึกชิงสายสีส้ม 1.4 แสนล.เดือด! ‘บีทีเอส’ ร้องสอบวินัย 2 ตุลาการ-เพิกถอนกระบวนพิจารณา)