จับตา 16 มี.ค.ตุลาการถกปมร้อนเก้าอี้‘วรวิทย์’ประธานศาล รธน.‘พ้นวาระ’หรือ‘อยู่ต่อ’

อย่างไรก็ตาม วันที่ 16 มี.ค.2565 นี้จะมีการประชุมปรึกษาคดี มีรายงานด้วยว่า ฝ่ายตุลาการรัฐธรรมนูญที่ต้องการทำเรื่องนี้ให้เกิดความชัดเจนจะเสนอให้มีการหารือเรื่องนี้อีกครั้ง โดยเห็นว่าหากปล่อยให้เรื่องนี้ยืดเยื้อออกไปอีก อาจมีผลกระทบถึงการวินิจฉัยคดีหลังจากนี้ เพราะอาจถูกตีความเกี่ยวกับวาระการดำรงตำแหน่งของประธานศาลรัฐธรรมนูญ ที่หากหมดวาระการดำรงตำแหน่งแล้ว อาจทำให้คำวินิจฉัยที่ออกมาหลังจากนี้มีปัญหาไปด้วย

กำลังเกิดข้อถกเถียงภายในศาลรัฐธรรมนูญ เกี่ยวกับเงื่อนไขและวาระการดำรงตำแหน่งของประธานศาลรัฐธรรมนูญ

เป็นกรณีของ 'วรวิทย์ กังศศิเทียม' ประธานศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ เมื่อวันที่ 9 ก.ย.2557 ทำให้ขณะนี้อยู่ในตำแหน่ง 7 ปี 6 เดือน และเพิ่งมีอายุครบ 70 ปีเมื่อวันที่ 1 มี.ค.2565 (เกิดวันที่ 1 มี.ค.2495)

ทั้งนี้ 'วรวิทย์' ได้รับเลือกให้เป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ตามรัฐธรรมนูญ (รธน.) ปี 2550 และระหว่างที่อยู่ในตำแหน่ง ก็มี รธน.ปี 2560 ทำให้เกิดปัญหาที่ต้องถกเถียงกันว่า วาระการดำรงตำแหน่งจะต้องยึดตาม รธน.ฉบับใด

รธน.ทั้ง 2 ฉบับ มีข้อแตกต่างกันเกี่ยวกับวาระการดำรงตำแหน่ง และ เงื่อนไขในการพ้นจากตำแหน่ง ดังนี้

รธน.ปี 2550 กำหนดให้มีวาระดำรงตำแหน่ง 9 ปี (มาตรา 208) และพ้นจากตำแหน่งเมื่อมีอายุครบ 70 ปี (มาตรา 209)

รธน.ปี 2560 กำหนดให้มีวาระดำรงตำแหน่ง 7 ปี (มาตรา 207) และพ้นจากตำแหน่งเมื่อมีอายุครบ 75 ปี (มาตรา 208)

เท่ากับว่า หากยึดตาม รธน.ปี 2550 ‘วรวิทย์’ จะติดเงื่อนไขอายุครบ 70 ปี แต่หากยึดตาม รธน.ปี 2560 จะเท่ากับว่าเขามีวาระดำรงตำแหน่งเกิน 7 ปี หรือเกินกว่าที่กฎหมายกำหนด

ขณะที่บทเฉพาะกาล มาตรา 79 แห่ง พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ (พ.ร.ป.) ว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ ปี 2561 ระบุว่า ให้ประธานศาลรัฐธรรมนูญและตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งดำรงตำแหน่งยังไม่ครบวาระตาม รธน.ปี 2550 และดำรงตำแหน่งอยู่ในวันก่อนที่กฎหมายนี้ใช้บังคับ ยังคงอยู่ในตำแหน่งต่อไปจนกว่าจะครบวาระตามที่บัญญัติไว้ใน รธน.ปี 2550 หรือพ้นจากตำแหน่งตามมาตรา 18

โดยมาตรา 18 ว่าด้วยการพ้นจากตำแหน่งตามวาระ ที่ (4) กำหนดให้พ้นจากตำแหน่งตามวาระเมื่อมีอายุครบ 75 ปี

ประเด็นดังกล่าวทำให้เกิดการถกเถียงกันในตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ทั้ง 9 คน ซึ่งประกอบด้วย

1. นายวรวิทย์ กังศศิเทียม ประธานศาลรัฐธรรมนูญ รับเลือกโดยที่ประชุมใหญ่ศาลปกครองสูงสุด
2. ศ.พิเศษ ดร.จิรนิติ หะวานนท์ รับเลือกโดยที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา
3. นายอุดม สิทธิวิรัชธรรม รับเลือกโดยที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา
4. นายวิรุฬห์ แสงเทียน รับเลือกโดยที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา
5. นายบรรจงศักดิ์ วงศ์ปราชญ์ รับเลือกโดยที่ประชุมใหญ่ศาลปกครองสูงสุด
6. ศ.ดร.ทวีเกียรติ มีนะกนิษฐ ผู้ทรงคุณวุฒิสาขานิติศาสตร์
7. ศ.ดร.นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ ผู้ทรงคุณวุฒิสาขารัฐศาสตร์
8. นายปัญญา อุดชาชน ผู้ทรงคุณวุฒิทางราชการ
9. นายนภดล เทพพิทักษ์ ผู้ทรงคุณวุฒิทางราชการ

มีรายงานว่า การหารือกันอย่างไม่เป็นทางการก่อนหน้านี้ มีตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ 4 คน เห็นว่า 'วรวิทย์' ต้องพ้นจากตำแหน่ง ประกอบด้วย ศ.ดร.นครินทร์ , ศ.ดร.ทวีเกียรติ , ศ.พิเศษ ดร.จีรนิติ และ นายอุดม ส่วนอีก 4 คน ยังไม่แสดงความคิดเห็นที่ชัดเจนแต่อย่างใด

ศ.ดร.นครินทร์ , ศ.ดร.ทวีเกียรติ , ศ.พิเศษ ดร.จีรนิติ และ นายอุดม (ตามลำดับ)

นายวิรุฬห์ , นายบรรจงศักดิ์ , นายปัญญา , นายนภดล (ตามลำดับ)

อย่างไรก็ดี เมื่อวันที่ 2 ก.พ.2565 นายเชาวนะ ไตรมาศ เลขาธิการสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ มีหนังสือแจ้งเวียนตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเพื่อทราบ เรื่องความเห็นเกี่ยวกับวาระการดำรงตำแหน่งของประธานศาลรัฐธรรมนูญ

ท่ามกลางความสับสนภายในตุลาการศาลรัฐธรรมนูญถึงที่มาที่ไปของหนังสือเวียนดังกล่าว รวมถึงอำนาจหน้าที่ในการตีความข้อกฎหมาย

หนังสือดังกล่าว ระบุว่า ประธานศาลรัฐธรรมนูญ มอบหมายให้สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญดำเนินการรวบรวมข้อเท็จจริงและข้อกฎหมายที่เกี่ยวกับบทเฉพาะกาลของ พ.ร.ป.ว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ ปี 2561 มาตรา 79 และเสนอความเห็นเกี่ยวกับวาระการดำรงตำแหน่งประธานศาลรัฐธรรมนูญและตุลาการศาลรัฐธรรมนูญตามบทเฉพาะกาลดังกล่าว

สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ มีหนังสือกราบเรียนประธานศาลรัฐธรรมนูญ เมื่อวันที่ 31 ม.ค.2565 เพื่อโปรดทราบความเห็นเกี่ยวกับวาระการดำรงตำแหน่งประธานศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่ง นายวรวิทย์ กังศศิเทียม จะพ้นวาระการดำรงตำแหน่ง เนื่องจากดำรงตำแหน่งครบวาระ 9 ปี ตามที่บัญญัติไว้ รธน.ปี 2550 ในวันที่ 9 ก.ย.2566 โดยไม่พ้นจากตำแหน่งเนื่องจากอายุครบ 70 ปีในวันที่ 1 มี.ค.2565 แต่อย่างใด

• ป.ป.ช.ชี้มูล‘เลขาฯศาล รธน.-พวก’เอื้อเอกชนจัดซื้อคอมพิวเตอร์ 281 เครื่อง 13 ล.
• อัยการแจ้งข้อไม่สมบูรณ์สำนวนคดี ป.ป.ช.ชี้มูล เลขาฯศาล รธน.-พวก เอื้อจัดซื้อคอมฯ

อย่างไรก็ตาม มีการถกเถียงกันถึงหนังสือเวียนข้างต้นที่ยังไม่ได้ข้อยุติ และมีรายงานว่า ช่วงปลายเดือน ก.พ.2565 ได้มีการหารือกันอย่างไม่ทางการอีกครั้งระหว่างตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ 9 คน

โดยมีตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ 4 คนที่ยืนยันว่าควรทำเรื่องนี้ให้เกิดความชัดเจน โดยเห็นว่า ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญไม่ควรวินิจฉัยเรื่องของตัวเอง และควรทำหนังสือสอบถาม 'คณะกรรมการสรรหา' เพื่อให้ได้ข้อยุติ

แต่จนถึงปัจจุบัน ยังไม่มีการดำเนินการตามความเห็นดังกล่าว และยังมีความพยายามที่หารือเรื่องนี้เพื่อให้ได้ข้อยุติ แต่จนถึงปัจจุบันก็ยังไม่มีการจัดประชุมเพื่อหาข้อสรุปเรื่องนี้แต่อย่างใด

อย่างไรก็ตาม วันที่ 16 มี.ค.2565 นี้จะมีการประชุมปรึกษาคดี มีรายงานด้วยว่า ฝ่ายตุลาการรัฐธรรมนูญที่ต้องการทำเรื่องนี้ให้เกิดความชัดเจนจะเสนอให้มีการหารือเรื่องนี้อีกครั้ง โดยเห็นว่าหากปล่อยให้เรื่องนี้ยืดเยื้อออกไปอีก อาจมีผลกระทบถึงการวินิจฉัยคดีหลังจากนี้ เพราะอาจถูกตีความเกี่ยวกับวาระการดำรงตำแหน่งของประธานศาลรัฐธรรมนูญ ที่หากหมดวาระการดำรงตำแหน่งแล้ว อาจทำให้คำวินิจฉัยที่ออกมาหลังจากนี้มีปัญหาไปด้วย

ดังนั้นวันที่ 16 มี.ค.2565 จึงน่าจับตาเป็นอย่างยิ่งว่า วาระร้อนเรื่อง 'วรวิทย์' จะถูกหยิบขึ้นมาหารือเพื่อนำไปสู่ความชัดเจนทางใดทางหนึ่ง ที่สุดแล้วยังไม่มีใครทราบว่าผลจะออกมาเป็นอย่างไร