ประเวศ วะสี: คณะกรรมการ(อิสระ) ระบาดวิทยาแห่งชาติ

"...การแสวงหาประธานที่เหมาะสมคือกุญแจของความสำเร็จ ต้องทำขนาดเล่าปี่แสวงหาขงเบ้งทีเดียว ถ้าศึกษาประวัติศาสตร์จีนอันยาวนาน จะรู้ว่าสิ่งที่เจ้าผู้ครองแคว้นทุกแคว้นแสวงหามากที่สุดคือ ที่ปรึกษาที่เก่งๆ ถ้าไม่มีที่ปรึกษาที่เก่ง มีแต่ผู้มีอำนาจ แคว้นนั้นเจ๊งลูกเดียว..."

คณะกรรมการอิสระที่ควรตั้งคณะกรรมการระบาดวิทยาแห่งชาติ(National Epidemiology Board)

ที่ผ่านมารัฐบาลยังไม่รู้จักใช้ประโยชน์จาก “คณะกรรมการอิสระ” และไม่เข้าใจหลักการของคณะกรรมการอิสระ

หลักการ นายกรัฐมนตรีแสวงหาคนที่มีปัญญาบารมีสูงสุดในเรื่องนั้นๆ ที่ยอมรับเป็นประธาน และให้ท่านตัดสินใจเลือกผู้ที่เหมาะสมที่สุดมาร่วมเป็นกรรมการ โดยรัฐบาลไม่ยุ่งเกี่ยวในการเสนอชื่อกรรมการใดๆ หรือวิธีทำงานของคณะกรรมการ แต่คอยอำนวยความสะดวกในการทำงานของคณะกรรมการด้วยประการทั้งปวง และรับข้อเสนอแนะไปปฏิบัติ

คณะกรรมการอิสระจึงอยู่ในฐานะที่จะมีปัญญาสูงสุด และมีความคล่องตัวสูงสุด และรัฐบาลได้รับข้อเสนอที่ดีที่สุดไปปฏิบัติ ทำให้เกิดความสำเร็จสูง
ต่างจากคณะกรรมการแห่งชาติต่างๆ ที่รัฐบาลตั้ง แม้มีนายกรัฐมนตรีเป็นประธานก็ไม่ประสบความสำเร็จเกือบทั้งหมด เพราะนายกรัฐมนตรีก็ไม่ใช่ผู้รู้ดีที่สุดในเรื่องนั้นๆ กรรมการก็มักผิดฝาผิดตัว ไม่ใช่ผู้ที่เหมาะสมที่สุด แต่เป็นโดยตำแหน่งบ้าง เป็นเพราะอยากเป็นแต่ไม่ได้อยากทำบ้าง เป็นเพราะเป็นคนรู้จัก หรือเพื่อนกับผู้มีอำนาจบ้าง ฯลฯ คณะกรรมการที่เป็นทางการต่างๆ จึงไม่ใช่คณะกรรมการอิสระ และยังขาดความคล่องตัว เพราะติดในรูปแบบ กฎระเบียบต่างๆ พะรุงพะรังไปหมด จึงไม่ได้ผลเป็นปัญหาของชาติ

คณะกรรมการระบาดวิทยาแห่งชาติ (NEB) ควรประกอบด้วย

1. นักระบาดวิทยาที่เก่งที่สุด

2. นักไวรัสวิทยาที่เก่งที่สุด

3. นักเศรษฐศาสตร์ที่มีสมรรถนะในการวิเคราะห์สังเคราะห์นโยบายที่เก่งที่สุด

รวมกันประมาณ 20 ท่าน บวกกับประธานอีก 1

การแสวงหาประธานที่เหมาะสมคือกุญแจของความสำเร็จ ต้องทำขนาดเล่าปี่แสวงหาขงเบ้งทีเดียว

ถ้าศึกษาประวัติศาสตร์จีนอันยาวนาน จะรู้ว่าสิ่งที่เจ้าผู้ครองแคว้นทุกแคว้นแสวงหามากที่สุดคือ ที่ปรึกษาที่เก่งๆ ถ้าไม่มีที่ปรึกษาที่เก่ง มีแต่ผู้มีอำนาจ แคว้นนั้นเจ๊งลูกเดียว จะล้มหายตายจากไปอยู่ไม่ได้ ที่ปรึกษานี้คือ ขนาดขงเบ้ง ซึ่งโจโฉก็มี ซุนกวนก็มี

ระบบรัฐไทยไม่รู้จักใช้ที่ปรึกษาขนาดขงเบ้ง แต่นำคำว่าที่ปรึกษามาใช้ผิดเพี้ยน เช่น ที่ปรึกษาแบบเทกระโถนบ้าง หรือเอามาเป็นตำแหน่งระดับหนึ่งของข้าราชการประจำบ้าง

ประธานคณะกรรมการอิสระก็คือ ที่ปรึกษาที่เก่งที่สุด ประดุจขงเบ้งนั่นเอง ต่อไปนายกรัฐมนตรีและกระทรวงทบวงกรม จะต้องรู้จักแสวงหาที่ปรึกษาระดับขงเบ้งมาช่วยงาน จะทำให้รบชนะ

ที่เสนอให้ตั้งคณะกรรมการระบาดวิทยาแห่งชาติ ณ บัดนี้ เพราะสังเกตว่านายกรัฐมนตรีเหนื่อยและมึนแล้ว ความเห็นที่ได้รับก็มีคุณภาพแตกต่างหลากหลาย แบบฉาบฉวย หรือ casual ก็มี ถ้ามึนจนขาดวิจารณญาณในการเลือกตัดสินใจในระบบที่รวมศูนย์อำนาจอย่างนี้ ก็เป็นอันตราย