ผลสำรวจฯชี้ รร.ใน‘สงขลา-ยะลา-นราธิวาส’ขาดความพร้อมรับมือภัยพิบัติ ส่งผลให้การเรียนชะงัก

ผลสำรวจ ‘ยูนิเซฟ–นิด้า’ พบโรงเรียนส่วนใหญ่ใน ‘สงขลา-ยะลา-นราธิวาส’ ขาดความพร้อมในการรับมือภัยพิบัติ ส่งผลให้ 'การเรียน' หยุดชะงัก

.......................................

เมื่อวันที่ 4 ธ.ค. องค์การยูนิเซฟ (ประเทศไทย) ร่วมกับสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) เผยแพร่การสำรวจ ‘ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและความช่วยเหลือที่โรงเรียนต้องการ’ ซึ่งสำรวจระหว่างเดือน ก.ค.-ส.ค.2568 โดยเก็บข้อมูลจากโรงเรียนของรัฐ 329 แห่งทั่วประเทศ รวมถึงโรงเรียนเฉพาะความพิการ 14 แห่ง ใน 14 จังหวัดที่ได้รับผลกระทบรุนแรงในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา โดยเก็บข้อมูลจากโรงเรียน 49 แห่งในสงขลา, 24 แห่ง ในยะลา และ 37 แห่ง ในนราธิวาส

โดยผลสำรวจฯโรงเรียนในทั้ง 3 จังหวัด สะท้อนสถานการณ์ในทิศทางเดียวกัน คือ การเผชิญพายุฝนตกหนัก น้ำท่วม และการเรียนที่ต้องหยุดชะงักบ่อยครั้ง เช่น โรงเรียนเกือบร้อยละ 80 ในจังหวัดสงขลา ระบุว่า นักเรียนได้รับผลกระทบในการเข้าถึงบริการสาธารณูปโภค และสิ่งจำเป็นในการดำรงชีพ โดยเฉพาะน้ำดื่มและอาหารที่สะอาด

ขณะที่ในยะลา โรงเรียนกว่า 3 ใน 4 แห่งคาดว่าในอนาคตอาจเกิดผลกระทบด้านสุขภาพและชีวิตของนักเรียน เช่น การเจ็บป่วย บาดเจ็บ หรือเสียชีวิตจากภัยพิบัติ ส่วนนราธิวาส ซึ่งเผชิญภัยสภาพอากาศรุนแรงเช่น พายุฝนตกหนักและน้ำท่วมบ่อยที่สุด พบว่าโรงเรียนกว่าร้อยละ 70 ประสบปัญหาการเข้าถึงสาธารณูปโภค อาคารเรียนเสียหาย และทำให้มีการหยุดการเรียนการสอน

ผลสำรวจฯยังพบช่องว่างด้านการเตรียมความพร้อมอย่างชัดเจนทั่วทั้งภูมิภาค ครูประมาณครึ่งหนึ่ง ระบุว่า ไม่เคยได้รับการฝึกอบรมเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการปรับตัวมาก่อน หลายโรงเรียนประเมินว่าความพร้อมของตนเองอยู่เพียง “ระดับปานกลาง”

โดยนักเรียนส่วนใหญ่ยังมีความรู้จำกัดเกี่ยวกับภาวะโลกรวนและการรับมือกับสภาพอากาศรุนแรง โรงเรียนกว่า 3 ใน 4 แห่งในทั้ง 3 จังหวัด เห็นตรงกันว่า การอบรมด้านการรับมือกับสภาพภูมิอากาศรุนแรงสำหรับครูและนักเรียน ระบบเตือนภัยล่วงหน้า และการจัดกิจกรรมเตรียมความพร้อมในโรงเรียนเป็นสิ่งจำเป็นเร่งด่วนที่ต้องดำเนินการ นอกจากนี้ โรงเรียนจำนวนมากรายงานว่าแทบไม่ได้รับความช่วยเหลือหลังเกิดเหตุภัยพิบัติครั้งก่อนๆ

“ผลสำรวจฯสะท้อนว่า แม้แต่ละจังหวัดจะมีบริบทที่แตกต่างกัน แต่ความเปราะบางที่เด็กต้องเผชิญมีลักษณะคล้ายกันมาก และการหยุดชะงักของการเรียนในหลายกรณีเป็นสิ่งที่สามารถป้องกันได้” นางเซเวอรีน เลโอนาร์ดี รองผู้อำนวยการองค์การยูนิเซฟ ประเทศไทย กล่าว พร้อมระบุว่า “เด็กทุกคนจำเป็นต้องได้รับการปกป้องที่เข้มแข็งขึ้น เพื่อลดความเสี่ยงและป้องกันการสูญเสียการเรียนรู้ ทั้งในเรื่องการเข้าถึงน้ำสะอาด อาหาร สุขอนามัย ห้องเรียนที่ปลอดภัย หรือการอบรมครู”

ทั้งนี้ ในสถานการณ์น้ำท่วมรุนแรงครั้งนี้ ยูนิเซฟได้ทำงานร่วมกับหน่วยงานท้องถิ่นเพื่อตอบสนองความต้องการเร่งด่วน โดยจัดส่งชุดสุขอนามัยและสิ่งของจำเป็น เช่น ผ้าอ้อม ผ้าห่ม และยากันยุง ให้แก่เด็กและครอบครัวเกือบ 18,000 คน ในสงขลา ปัตตานี นราธิวาส และยะลา พร้อมทั้งจัดส่งของใช้สำหรับทารกและ “ถุงมหัศจรรย์” (Magic Bag) ที่บรรจุของเล่น หนังสือระบายสี และสื่อการเรียนรู้ เพื่อช่วยให้เด็กยังคงได้เล่นและเรียนรู้ต่อเนื่องในช่วงเวลาที่ยากลำบาก

นอกจากนี้ ยูนิเซฟยังพร้อมสนับสนุนรัฐบาลและหน่วยงานการศึกษาในการช่วยให้เด็กกลับเข้าเรียนโดยเร็วที่สุด และจัดพื้นที่เรียนรู้สำหรับเด็ก รวมถึงการให้ความช่วยเหลือแบบเงินสดแก่ครอบครัวที่เปราะบางที่สุด เพื่อให้ครอบคลุมค่าใช้จ่ายด้านชุดนักเรียนและอุปกรณ์ที่จำเป็น
ในระยะยาว ยูนิเซฟกำลังทำงานร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการ กรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม และพันธมิตรอื่น ๆ เพื่อผลักดัน

“การศึกษาเพื่อรับมือสภาพภูมิอากาศ (Climate Smart Education)” เพื่อให้โรงเรียนทั่วประเทศมีความปลอดภัย ยืดหยุ่น และครอบคลุมมากยิ่งขึ้นท่ามกลางสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ขณะนี้ ยูนิเซฟและพันธมิตรกำลังจัดทำแนวทางการการเตรียมพร้อมโรงเรียนให้มีโครงสร้างพื้นฐานและระบบที่สามารถรองรับสภาพภูมิอากาศรุนแรงได้ดียิ่งขึ้น

“ขณะที่การฟื้นฟูกำลังเริ่มต้น เรามีโอกาสสร้างโรงเรียนให้แข็งแกร่งกว่าเดิม” เลโอนาร์ดี กล่าวและว่า “เด็กทุกคนควรมีสถานที่ปลอดภัยสำหรับใช้ชีวิตและเรียนรู้ ไม่ใช่แค่วันนี้ แต่รวมถึงในอนาคตไม่ว่าพวกเขาจะต้องเผชิญกับสภาพอากาศแบบใดก็ตาม”

ปัจจุบันประเทศไทยขยับขึ้นมาอยู่ในอันดับที่ 17 ในดัชนีความเสี่ยงด้านสภาพภูมิอากาศ (CRI) ปี 2569 ของ Germanwatch จากอันดับที่ 72 ในปี 2566 ซึ่งสะท้อนถึงความเปราะบางที่เพิ่มขึ้นของประเทศต่อภัยสภาพอากาศรุนแรง ขณะเดียวกัน รายงาน Over the Tipping Point ของยูนิเซฟใน ปี 2566 ระบุว่า เด็กจำนวน 10.8 ล้านคนในประเทศไทยเผชิญความเสี่ยงสูงจากอุทกภัยและภัยแล้ง และเด็กที่เกิดในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและแปซิฟิกในปัจจุบันกำลังเผชิญภัยพิบัติที่เกี่ยวเนื่องกับสภาพภูมิอากาศมากกว่าคนรุ่นปู่ย่าตายายถึง 6 เท่า

รายงานข่าวระบุว่า จากเหตุการณ์อุทกภัยรุนแรงในหลายจังหวัดทางภาคใต้ของประเทศไทยที่ส่งผลให้การเรียนของเด็กจำนวนมากต้องหยุดชะงัก ทั้งนี้ ข้อมูลจากกระทรวงศึกษาธิการล่ ระบุว่า อุทกภัยครั้งล่าสุดในภาคใต้ส่งผลกระทบต่อนักเรียนเกือบ 148,000 คน และครู 8,290 คน และโรงเรียน 1,090 แห่งได้รับความเสียหาย โดยเฉพาะที่จังหวัดสงขลา ซึ่งขณะนี้ชุมชนต่างๆ กำลังเริ่มกระบวนการฟื้นฟูซึ่งอาจใช้เวลายาวนาน

ดาวน์โหลดผลการสำรวจฉบับเต็มได้ที่ EN: https://unicef.link/3XtZIEI และ TH: https://unicef.link/3K23Ybq