วิธีสร้างความสงบสุข ณ ชายแดนใต้

"...การสร้างความสงบสุขกับการดับไฟใต้ไม่เหมือนกับ “การดับไฟใต้” เป็นการกระทำที่แยกส่วน ไม่ตรงต่อเหตุ และบ่อย ๆ ครั้งใช้ความรุนแรงยิ่งเป็นการโหมไฟ ไฟจึงลุกลามมากขึ้น ไม่เคยดับมา ๓ ทศวรรษแล้ว ใช้งบประมาณไปหลายแสนล้าน บางทีการใช้งบประมาณมากอาจทำให้ปัญหายืดเยื้อมากขึ้น เพราะมีบางคนมีรายได้จากการมีปัญหา แต่การ “ร่วมสร้างความสงบสุข” เป็นการมองภาพรวมมากกว่า และต้องการความร่วมมือจากทุกฝ่าย..."

1. การสร้างความสงบสุขกับการดับไฟใต้ไม่เหมือนกับ “การดับไฟใต้” เป็นการกระทำที่แยกส่วน ไม่ตรงต่อเหตุ และบ่อย ๆ ครั้งใช้ความรุนแรงยิ่งเป็นการโหมไฟ ไฟจึงลุกลามมากขึ้น ไม่เคยดับมา 3 ทศวรรษแล้ว ใช้งบประมาณไปหลายแสนล้าน บางทีการใช้งบประมาณมากอาจทำให้ปัญหายืดเยื้อมากขึ้น เพราะมีบางคนมีรายได้จากการมีปัญหา

แต่การ “ร่วมสร้างความสงบสุข” เป็นการมองภาพรวมมากกว่า และต้องการความร่วมมือจากทุกฝ่าย

2. สาเหตุของปัญหา ปัญหาความรุนแรง ณ ชายแดนไต้เกิดจากความขัดแย้งระหว่างวัฒนธรรมท้องถิ่นกับอำนาจรัฐรวมศูนย์ วัฒนธรรมมีความหลากหลายไปตามสิ่งแวดล้อมที่แตกต่างกับของท้องถิ่นต่าง ๆ อำนาจรัฐรวมศูนย์ต้องการให้เหมือน ๆ กันโดยใช้อำนาจควบคุม

วัฒนธรรม คือ อัตลักษณ์ ของท้องถิ่นต่าง ๆ เป็นวิถีชีวิตของกลุ่มชนในสิ่งแวดล้อมหนึ่ง ๆ จะให้เหมือนกันไม่ได้ คนในเขตร้อนกับเขตหนาวย่อมแตกต่างกันเป็นธรรมดาด้วยความเป็นเหตุเป็นผล ไม่ใช่เกิดขึ้นลอย ๆ ความขัดแย้งระหว่างวัฒนธรรมท้องถิ่นกับอำนาจรัฐรวมศูนย์มีอาการต่าง ๆ กัน คนมุสลิม ณ ชายแดนใต้มีความเคร่งในศาสนามากกว่าภาคอื่น ๆ อาการของความขัดแย้งจึงออกมาเป็นความรุนแรง

3. การกระจายอำนาจไปสู่ท้องถิ่น และการสนับสนุนท้องถิ่นด้วยความเข้าใจและเห็นใจ การกระจายอำนาจไปสู่ท้องถิ่นไม่ใช่ทำเฉพาะชายแดนใต้ แต่ทำพร้อมกันทุกท้องถิ่นทั่วประเทศ ขณะนี้แม้มีกฎหมายเลือกตั้ง อบจ. และอบต.หรือเทศบาลตำบล แต่การกระจายงบประมาณยังน้อยมาก หลายอย่างให้ไปใช้งบประมาณท้องถิ่น ส่วนกลางยังคงอำนาจควบคุมการใช้งบประมาณ การศึกษา และงานอื่น ๆ จึงยังคงไม่ใช่กรกระจายอำนาจที่แท้จริง

ควรมีการกระจายอำนาจให้ชุมชนท้องถิ่นปกครองตามวัฒนธรรมของตนเอง เพิ่มงบประมาณสนับสนุน และการสนับสนุนอย่างอื่น ๆ

ประเทศจีนทั้ง ๆ ที่เป็นคอมมูนิสต์ แต่เขาสนับสนุนให้ชนเผ่าต่าง ๆ ปกครองตนเอง จัดงบประมาณสนับสนุนท้องถิ่นมากถึง 51 เปอร์เซ็นต์ของงบประมาณประเทศ ท้องถิ่นประเทศจีนจึงมีความเข้มแข็ง ผู้บริหารระดับสูงของประเทศล้วนเคยเป็นผู้บริหารท้องถิ่นมาก่อน และแสดงความสุจริตและมีสมรรถนะสูง จึงจะได้รับเลื่อนขึ้นไปเป็นผู้บริหารระดับสูง รัฐบาลจีนจึงมีคุณภาพสูงและสามารถพัฒนาประเทศให้เข้มแข็งได้โดยรวดเร็ว

4. นโยบายสันติภาพ ประเทศไทยต้องมีบทบาทในการสร้างสันติภาพโลก เพราะเป็นชาติที่มีน้ำใจ มีความยืดหยุ่น และประนีประนอม จึงมีความสามาถในการทูตสูง สามารถเอาตัวรอดจากการรุกรานจากมหาอำนาจตะวันตกได้ มหาอำนาจตะวันตกมีความขัดแย้งกับชาวมุสลิมมาตั้งแต่สงครามครูเสด และบัดนี้ก็ยังพยายามก่อให้เกิดความแตกแยกรุนแรงในประเทศมุสลิม เราเป็นมิตรกับทุกประเทศก็จริง แต่ก็ต้องระวังมิให้พาเราเข้าไปสู่ความขัดแย้งดังกล่าวด้วย ประเทศไทยควรเป็นพันธมิตรกับประชาคมมุสลิม 1,500 ล้านคน ในการสร้างสันติภาพโลก

5. การสนับสนุนทางเศรษฐกิจและสังคม นอกเหนือไปจากการกระจายอำนาจให้ท้องถิ่นปกครองตามวัฒนธรรมตนเอง และนโยบายสันติภาพดังกล่าว รัฐไทยยังควรสนับสนุนจังหวัดชายแดนภาคใต้ ยังสามารถสนับสนุนทางเศรษฐกิจ สังคม ได้อีกหลายอย่าง เช่น

(1) สร้างบริษัทอุตสาหกรรมอาหารฮาลาลขนาดใหญ่ ที่สามารถส่งอาหารฮาลาลปัตตานีไปขายทั่วโลก โดยสร้างอาชีพในการส่งวัตถุดิบจากการเกษตรและการประมงให้โรงงานอุตสาหกรรมอาหารฮาลาลปัตตานี และให้ประชาชนในจังหวัดชายแดนใต้เป็นผู้ถือหุ้นในบริษัทนั้น เพื่อความภูมิใจในยี่ห้อฮาลาลปัตตานีที่กระจายไปทั่วโลก และยังสร้างรายได้ให้ชาวปัตตานีทุกคน ควรมีการโฆษณาในจุดแข็งของอาหารฮาลาลปัตตานีว่า ผลิตอย่างเคร่งศาสนา ได้รับการตรวจจากทางวิทยาศาสตร์ว่าปราศจากเนื้อหมู มีความอร่อยของอาหารไทย

(2) การศึกษาทางศาสนานั้นชุมชนท้องถิ่นมุสลิมเป็นผู้จัดเอง แต่ถ้าต้องการการศึกษาเพื่ออาชีพด้วยรัฐเป็นผู้จัดให้

(3) เด็กผู้หญิงทุกคนได้เข้าเรียนผู้ช่วยพยาบาล 1 ปี จบแล้วมีงานทำ มีเงินเดือนด้วย ได้ดูแลพ่อแม่ปู่ย่าตายายด้วย

(4) ส่งเสริมการกีฬาและดนตรี ระหว่างมุสลิมด้วยกันเอง หรือร่วมกับชาวพุทธด้วย 

ทั้งนี้ด้วยการปรึกษาหารืออย่างใกล้ชิดกับนักวิชาการผู้ใหญ่ฝ่ายมุสลิม เช่น ท่านอาจารย์อิสมาอีลลุตฟี จะปะกียา อธิการบดีมหาวิทยาลัยอิสลามยะลา ท่านเป็นนักวิชาการที่มีชื่อเสียงระดับโลกมุสลิม

การมีเสรีภาพในการปกครองตัวเองของท้องถิ่น กับการได้รับการสนับสนุนทางสังคมอย่างอบอุ่น ใครจะแยกตัวเป็นอิสระอีก อิสระมีอยู่ในเนื้อในตัวอยู่แล้ว

มีสิ่งดี ๆ ในวัฒนธรรมอิสลามที่ชาวพุทธควรจะแลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้วยมิตรไมตรี การมีชุมชนมุสลิมที่รักสันติภาพในประเทศไทย จะทำให้ประเทศไทยเข้มแข็งในการสร้างสันติภาพโลก

บทความโดย :
ศ.นพ.ประเวศ วะสี