รูดม่านปิดฉากยุคปฏิรูป ?

"...ประเด็นการปฏิรูปประเทศตามแผนทั้งหมด และแผนฉบับปรับปรุง หรือ Big rock ให้ไปอยู่ในการดำเนินการของแต่ละหน่วยงานของรัฐตามปกติ และแผนลำดับ 2 ที่ยังคงอยู่ คือ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ..."

วันที่ 22 สิงหาคม 2565 ขณะที่แทบทุกสายตาจับตากรณี 8 ปีนายกรัฐมนตรี ได้มีการประชุมคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติที่ตึกภักดีบดินทร์ ทำเนียบรัฐบาล และมีความชัดเจนเกี่ยวกับทิศทาง ‘การปฏิรูปประเทศ’ เป็นครั้งแรก โดยปรากฎอยู่ในเอกสารสรุปการแถลงข่าวข้อ 3 ในจำนวนทั้งสิ้น 5 ข้อ และเอกสารประกอบการประชุมระเบียบวาระที่ 4.3 การดำเตินการปฏิรูปประเทศ หน้า 43-1 จนจบหน้า 43-7

ขอสรุปให้เข้าใจกันทั้งจากเอกสารดังกล่าว และจากการไต่ถามพูดคุยทำความเข้าใจเพิ่มเติมจากผู้ที่เกี่ยวข้อง

ลำดับความได้ 13 ข้อดังนี้

1. การดำเนินการตามแผนการปฏิรูปประเทศกำลังจะสิ้นสุดในเดือนธันวาคม 2565 โดยสามารถบรรลุผลสัมฤทธิ์ที่คาดหวังได้ในระยะเวลาที่กำหนดไว้ 5 ปีตามรัฐธรรมนูญ

2. บรรลุเป้าหมายตามที่รัฐธรรมนูญกำหนดไว้ในมาตรา 257 และ 258 ทุกด้านทุกประการ

3. จะไม่มีการจัดทำแผนการปฎิรูปประเทศใหม่ หรือแผนการปฏิรูปประเทศฉบับปรับปรุงใหม่ อีกต่อไปแล้ว

4. คณะกรรมการปฏิรูปประเทศทั้ง 13 คณะ ครบวาระ 5 ปีตั้งแต่เมื่อวันที่ 14 สิงหาคม 2565 ขณะนี้ยังอยู่ต่อเพื่อให้ความเห็นชอบในรายงานรอบ 3 เดือนสุดท้ายของปี 2565 และรายงานประจำปี 2565 จากนั้นถือว่าหมดวาระอย่างถาวร

5. รายงานความคืบหน้าในการดำเนินการตามแผนการปฏิรูปประเทศต่อรัฐสภาตามรัฐธรรมนูญฯมาตรา 270 รอบเดือนตุลาคม-ธันวาคม 2565 จะเป็นการรอบรายงานรอบ 3 เดือนครั้งสุดท้าย

6. รายงานประจำปี 2565 จะเป็นรายงานสรุปผลการปฏิรูปประเทศทั้งหมดตลอด 5 ปี คาดว่าจะเสร็จประมาณเดือนเมษายน 2566

7. ประเด็นการปฏิรูปประเทศตามแผนทั้งหมด และแผนฉบับปรับปรุง หรือ Big rock ให้ไปอยู่ในการดำเนินการของแต่ละหน่วยงานของรัฐตามปกติ และแผนลำดับ 2 ที่ยังคงอยู่ คือ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ

8. สอดคล้องกับที่ปี 2566 เป็นปีแรกภายใต้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 พ.ศ. 2566 - 2570

9. ให้ทุกหน่วยงานของรัฐเร่งดำเนินการทบทวน ยกเลิก กฎระเบียบ ข้อบังคับ กลไก มติคณะรัฐมนตรี และคณะกรรมการต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับการปฏิรูปประเทศ

10. ทั้งนี้ รวมทั้งการพิจารณายกเลิกพ.ร.บ.แผนและขั้นตอนการปฏิรูปประเทศ พ.ศ. 2560

11. และตัดแผนการปฏิรูปประเทศออกจากกลไกของแผน 3 ระดับ

12. สำนักงาน ป.ย.ป. ที่เป็นกลไกหลักในการขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ ตามคำสั่งหัวหน้าคสช.ที่ 19/2561 ที่ถูกกำหนดให้มีอายุการทำงานเบื้องต้น 5 ปีและจะครบในปี 2566 แม้จะยังอยู่ในกระบวนการทบทวนของสศช. ร่วมกับ ก.พ.ร. เพื่อเสนอคณะรัฐมนตรี แต่เชื่อว่าจะไม่มีการขยายอายุการทำงานอีกต่อไป

13. สำนักงาน ป.ย.ป. แม้จะมีอายุการทำงานตามลายลักษณ์อักษร 5 ปี แต่ในทางปฏิบัติกว่าจะจัดองค์กรเสร็จและมีข้าราชการสมัครใจโอนย้ายเข้ามาทำงานในหน่วยงานใหม่ที่มีอนาคตไมีชัดเจนก็เมื่อประมาณครึ่งปีหลังของปี 2563 นับจนถึงวันนี้ก็เพียง 2 ปีเท่านั้น

ทั้งหมดนี้ แม้จะยังไม่เบ็ดเสร็จเด็ดขาดเสียทีเดียว เพราะบางเรื่องกำหนดให้นำกลับเข้ามารายงานในการประชุมคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติครั้งต่อไป ซึ่งอาจจะเป็นต้นปี 2566 และทุกเรื่องจะต้องเป็นมติคณะรัฐมนตรี ผมเลยใส่เครื่องหมายคำถามไว้ท้ายประโยค แต่โดยหลักก็น่าจะไม่ผิดไปจากนี้ เพราะประธานคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติก็คือนายกรัฐมนตรี จึงพอจะกล่าวสรุปได้ตามที่ขึ้นเป็นหัวเรื่องไว้ว่า….

รูดม่านปิดฉากยุคปฏิรูป

‘ยุคปฎิรูป’ เริ่มต้นอย่างเป็นทางการในรัฐธรรมนูญ 2557 และปรากฎเป็นบทบังคับในรัฐธรรมนูญ 2560 หลังจากก่อนหน้านี้มีเสียงเรียกร้องให้ปฏิรูปก่อนเลือกตั้งในข่วงตั้งแต่ปลายปี 2556 จากภาคประชาชนหลากหลายกลุ่ม

‘ยุคปฏิรูป’ กำลังจะรูดม่านปิดลง หลังจากเปิดแสดงมา 8 ปี

สะท้อนภาพรวมการเปลี่ยนแปลงของยุคสมัยทางการเมืองไทยแค่ไหน อย่างไร และมีข้อสังเกตเชิงวิพากษ์อย่างไร คงจะได้วิสัชนากันต่อไป

คำนูณ สิทธิสมาน
สมาชิกวุฒิสภา