กบฏทหารรับจ้าง... สะท้อนความอ่อนแอรัสเซีย-ปูติน?

“วากเนอร์แปลงโฉม ปูตินลังเล หรือแผนซ้อนแผนแบบล้ำลึก?”

กฤษฎา บุญเรือง นักวิชาการอิสระ ซึ่งพำนักอยู่ที่รัฐจอร์เจีย สหรัฐอเมริกา วิเคราะห์ปรากฏการณ์กลุ่มทหารรับจ้าง Wagner ก่อกบฏ ท้าทายกองทัพรัสเซีย ก่อนที่สถานการณ์จะพลิกผันอย่างรวดเร็ว จนกลายเป็นคำถามว่า นี่คือแผนซ้อนแผนอะไรหรือไม่ หรือเป็นเหตุการณ์สะท้อนความอ่อนแอของ “ปูติน” ท่ามกลางกับดักสงครามยืดเยื้อที่ยูเครน ก่อนการเลือกตั้งใหญ่ที่จะมาถึงในปีหน้า

@@ ข่าวล่าสุดเรื่อง Wagner Group

เวลา 21.00 น. วันที่ 26 มิถุนายน เวลาท้องถิ่นของรัสเซีย เพิ่งมีการเปิดเผยเทปบันทึกเสียงเป็นเวลา 11 นาทีของ นาย Prigozhin หัวหน้ากลุ่มทหารรับจ้าง Wagner ซึ่งหลายคนรอคอยว่าจะมีแถลงการณ์ออกมาหรือไม่ และขณะนี้อยู่ที่ใด ไปลี้ภัยที่เบลารุสอย่างที่เป็นข่าวหรือไม่ หรือเป็นแผนซ้อนแผนของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง

เทปที่ออกมาเผยแพร่ครั้งนี้เป็นข้อมูลโดยตรงครั้งแรกที่สื่อมวลชนทั่วโลกได้รับ ซึ่งเป็นการบันทึกเสียงตั้งแต่วันที่ 24 มิถุนายน ไม่ทราบเวลาและสถานที่ แต่เนื้อหาใจความก็คือ ผู้นำ Wagner บอกว่า “เหตุที่เกิดขึ้นทั้งหมดเนื่องจากต้องตัดสินใจป้องกันและหยุดยั้งความเสียหายต่อกลุ่ม Wagner ที่ถูกกองทหารของรัสเซียโจมตีค่ายของ Wagner และสังหารนักรบกว่า 30 คน จึงต้องรวมพลประท้วงรุกกลับคืนเพื่อความยุติธรรม เรียกร้องให้มีการเปลี่ยนตัวของผู้นำทหารรัสเซียในกระทรวงกลาโหม แต่ไม่มีเป้าหมายในการล้มรัฐบาลเครมลินหรือยึดอำนาจใดๆ ทั้งสิ้น”

และกล่าวเพิ่มว่า “กองทหารรัสเซียน่าจะใช้ยุทธวิธีในการบุกยูเครนเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ปี ค.ศ. 2022 ตามตัวอย่างที่กลุ่มพวกเขาซึ่งเป็นทหารรับจ้างทำแบบ master class และพวกเขาเป็นทหารอาชีพซึ่งมีประสบการณ์สูงที่สุดในโลก และยังเยาะเย้ยทหารรัสเซียว่าไม่สามารถป้องกันประเทศได้แน่นอน หากมีใครรุกราน เช่น Wagner สามารถจะเดินทางรุกเข้าไปเป็นระยะทาง 780 กิโลเมตรจากภาคใต้ Rostov-on-Don เข้าสู่กรุงมอสโกโดยที่ไม่มีใครต่อต้านเลย แต่ Wagner หยุดเพราะไม่ต้องการเสียเลือดเนื้อของคนในชาติเดียวกัน”

ในการบันทึกเสียงไม่ได้พูดถึงเรื่องของข้อต่อรองที่มีผู้ประสานงาน คือ ประธานาธิบดีของเบลารุส ว่าจะเกิดอะไรขึ้นกับตนเอง และทหารกลุ่มใกล้ชิด หรือกลุ่มทหารรับจ้างทั้งหลาย

แม้เหตุการณ์แข็งข้อของกลุ่มทหารรับจ้างครั้งนี้เกิดขึ้นเพียงแค่ 36 ชั่วโมง แต่สื่อมวลชนของรัสเซียเปิดเผยว่า เครื่องบินบัญชาการทางอากาศพร้อมเทคโนโลยีชั้นสูง และเฮลิคอปเตอร์โจมตีหลายลำของกองทัพถูกยิงตกโดยฝ่าย Wagner และนายทหารอากาศระดับสูงของรัสเซียเสียชีวิตอย่างน้อย 15 คน

นาย Prigozhin ออกมาแสดงความเสียใจเรื่องนี้ แต่อ้างว่าจำเป็นต้องทำเพราะเครื่องบินและเฮลิคอปเตอร์เหล่านี้โจมตีกองทหารของเขาที่กำลังเคลื่อนกำลังพลอยู่

กระทรวงกลาโหมของรัสเซียออกมาปฏิเสธว่าไม่ได้โจมตีค่ายทหารของ Wagner ตามที่ถูกกล่าวหา และขณะเดียวกันหน่วยสืบราชการลับของสหรัฐอเมริกาเปิดเผยว่า ได้มีข้อมูลยืนยันมาหลายสัปดาห์แล้วว่า กลุ่มทหารเอกชนนี้ได้เตรียมการริมชายแดนรัสเซียมานาน แสดงว่ามีการวางแผนเรื่องจะแข็งข้อหรือยึดอำนาจ

@@ Wagner จะอยู่ต่อไปได้หรือ?

มีผู้ตั้งข้อสงสัยว่าทหารเอกชนจะยังอยู่ต่อไปในรูปใด เพราะทางการรัสเซียจะต้องระมัดระวังเรื่องนี้มากขึ้น ปูตินบอกในการต่อรองสัญญาว่าจะไม่ลงโทษผู้แข็งข้อ แต่มีผู้นำทางทหารและผู้นำในสภาหลายคนออกมาเรียกร้องวันนี้ว่า “จะไม่ลงโทษไม่ได้ เพราะเรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่มาก และต้องทำเป็นตัวอย่าง”

ช่วงแรกของเหตุการณ์ ตำรวจในเมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์กบุกเข้าไปตรวจค้นสำนักงานใหญ่ของ Wagner และพบเงินจำนวน 4,000 ล้านรูเบิ้ล หรือ 48 ล้านยูเอสดอลลาร์ ซึ่งวากเนอร์บอกว่าเตรียมไว้จ่ายให้ครอบครัวของทหาร

วันจันทร์ที่ 26 มิถุนายน สำนักงานใหญ่ของ Wagner เปิดทำงานตามปกติและยังรับสมัครทหารรับจ้างเหมือนเช่นเคย

@@ รัสเซียและปูติน เข้มแข็งหรืออ่อนแอ?

ผู้สังเกตการณ์จากภายนอกส่วนใหญ่วิเคราะห์ว่าครั้งนี้เป็นการแสดงถึงความอ่อนแอและความเปราะบางของรัสเซีย

ฝ่ายทหารเอกชน Wagner ดูเหมือนเตรียมไม่พร้อม และไม่มีกำลังพลพอที่จะทำให้สำเร็จได้ตามแผน

ขณะเดียวกันการลังเลและเลี่ยงไม่แก้ปัญหาด้วยตนเอง และไม่กล่าวถึงชื่อของนาย Prigozhin แม้แต่ครั้งเดียว ทำให้ประธานาธิบดีปูตินดูอ่อนแอ การเปลี่ยนท่าทีจากการแข็งกร้าวว่าจะลงโทษ แต่ในที่สุดกลับมายินยอมประนีประนอม และการเจรจานั้นต้องใช้คนกลางคือประธานาธิบดีของเบลารุส แทนที่จะเป็นสไตล์การทำงานแบบเดิมซึ่งมีกิตติศัพท์ในการเป็นพ่อมด สามารถเนรมิตแก้ปัญหาได้ทุกสถานการณ์ด้วยตนเองนั้น ทำให้คนใกล้ชิดหลายคนเริ่มวิตก

และหลังจากนี้เป็นต้นไป กลุ่มทหารรับจ้าง Wagner ที่มีผลงานภายในยูเครนมากกว่าทหารของกองทัพรัสเซีย ได้สลายตัวหรือแปรสภาพไปแล้ว บางส่วน มีข่าวว่าจะยินยอมไปทำสัญญาเป็นทหารอยู่ในสังกัดของกองทัพ แต่หลายคนออกมาประกาศล่าสุดว่าจะไปรวมกับเจ้านายเก่าที่เบลารุส “เพื่อตั้งฐานใหม่รอโอกาสครั้งต่อไป”

และมีรายงานข่าวว่ากองทหารแนวหน้าของรัสเซีย ซึ่งกำลังรบอยู่ในยูเครน เริ่มสับสนว่าจะทำอะไรต่อไป และเริ่มมีการสลับกองพลจากบริเวณหนึ่งไปทดแทนอีกบริเวณหนึ่ง โดยเฉพาะที่ที่กองทหาร Wagner ถอนตัวออก และกองทัพของยูเครนก็คงจะฉวยโอกาสปรับยุทธวิธีในการรุกกลับ