ปัจจัยที่มองข้ามไม่ได้เลยของการเลือกตั้งทั่วไปในประเทศไทย วันที่ 14 พ.ค.66 นี้ ก็คือบทบาทของต่างชาติ โดยเฉพาะชาติมหาอำนาจที่จะส่งผลทางใดทางหนึ่งต่อการเลือกตั้ง และพรรคการเมืองที่จะเข้ามาควบคุมอำนาจรัฐในระยะต่อไป
ต้องไม่ลืมว่าห้วงเวลานี้คือ “สถานการณ์พิเศษ” เพราะท่าทีของชาติมหาอำนาจ “ต่างขั้ว” ส่งผลให้บรรยากาศของโลกตึงเครียด โดยมีตัวเร่งปฏิกิริยาคือ สงครามยูเครน และภาวะช่วงชิงการเป็นผู้นำโลกระหว่างจีนกับสหรัฐ
ขณะที่ “ไทย” แม้จะเป็นประเทศเล็กๆ แต่มีความสำคัญด้านภูมิรัฐศาสตร์อย่างยิ่ง ส่งผลให้การเลือกตั้งใหม่ที่จะนำไปสู่การมี “รัฐบาลชุดใหม่” อยู่ในสปอตไลต์ของชาติมหาอำนาจทั้งสองฝ่าย
อาจารย์กฤษฎา บุญเรือง นักวิชาการไทยที่พำนักอยู่ในอเมริกา และเป็นอาจารย์พิเศษที่สอนอยู่ในหลายสถาบันของสหรัฐ เขียนบทความให้ข้อมูลและข้อสังเกตต่อสถานการณ์นี้เอาไว้อย่างน่าสนใจ...
@@ ปัจจัยจากต่างประเทศต่อโค้งสุดท้ายของการเลือกตั้งไทย 2566
การเลือกตั้งครั้งนี้น่าจะเป็นการเลือกตั้งที่ทำนายผลยากที่สุด เนื่องจากประชาชนเป็นจำนวนมากติดต่อสื่อสารกันและรับข่าวสารโดยโซเชียลมีเดีย ขณะที่บางกลุ่มยังรับข้อมูลจากแหล่งข่าวเดิม เช่น สื่อมวลชนทางโทรทัศน์ หนังสือพิมพ์ และการสนทนาตัวต่อตัวกับคนที่ใกล้ชิด หรือกับผู้นำในสังคม หรือหัวคะแนนของผู้สมัครรับเลือกตั้ง เป็นต้น
คนรุ่นใหม่วัยหนุ่มสาวหรือกลุ่มคนที่ใช้โซเชียลมีเดียมาก จะมีแนวโน้มทางการเมืองเปิดเสรี อยากเห็นการเปลี่ยนแปลง รอมานานแล้ว ไม่อยากรออีก กล้าแสดงออก ชอบความชัดเจนของนโยบาย พร้อมเสี่ยงที่จะรับผลดีและผลเสียที่จะมาจากการเลือกตั้ง กลุ่มนี้เห็นถึงความลำบากของช่องว่างและความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและสังคม และคิดว่าหากประเทศเดินต่อในแนวเดิม ถึงแม้จะพออยู่ได้ หากมีผู้บริหารด้วยความคิดและประเพณีเดิมของกลุ่มอาวุโส ประเทศจะตามไม่ทันโลก
พรรคก้าวไกลเป็นพรรคที่ได้ประโยชน์จากโซเชียลมีเดียมากที่สุด มีกระแสความนิยมเพิ่มขึ้นทุกวัน ตามติดหรือแซงพรรคเพื่อไทย ซึ่งมีเสียงสนับสนุนนำลิ่วมาระยะหนึ่ง แต่กลุ่มนี้อาจมีการใช้โซเชียลมีเดียน้อย หรือเป็นกลุ่มรากหญ้าที่ไม่มีส่วนร่วมกับสังคมดิจิทัลมากนัก จึงเกิดการเบียดแซงโดยพรรคการเมืองที่ได้เปรียบด้านโซเชียลมีเดีย
ส่วนฝ่ายผู้สนับสนุนด้านอนุรักษ์นิยมมักเป็นผู้ที่มีการศึกษา ฐานะเศรษฐกิจและสังคมดีพอสมควรอยู่แล้ว และคิดว่าประเทศเดินถูกทาง อดทนอีกหน่อยจะดีขึ้น ความมั่นคงของชาติและสถาบันฯเป็นเรื่องสำคัญ ประเทศไม่ควรเสี่ยงกับความคิดใหม่ที่อาจมาพร้อมนโยบายสร้างสรรค์ แต่การอ่อนประสบการณ์ของหนุ่มสาวเป็นความเสี่ยงเกินกว่าที่จะรับได้ หรือกลัวว่าจะสูญเสียค่าตอบแทนการเกษียณ บำนาญ เป็นต้น
อีกกลุ่ม ซึ่งสำหรับการเลือกตั้งครั้งนี้อาจสำคัญยิ่งกว่าสองกลุ่มข้างต้นคือ กลุ่มที่ยังไม่ตัดสินใจว่าจะเลือกฝ่ายใดดี
ในการเลือกตั้งครั้งนี้ กลุ่มที่สามนี้อาจเป็นกลุ่มที่ใหญ่ที่สุด ทุกกลุ่มในโซเชียลมีเดีย เรามักจะได้ยินการพูดอยู่เสมอว่า “ไม่รู้จะเลือกใครดีหรือฝ่ายไหนดี จะคอยตัดสินใจเมื่อวันเลือกตั้งมาถึง”
สหรัฐอเมริกามีสามกลุ่มเช่นกัน จากการสำรวจล่าสุดเมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา
- กลุ่มที่ชอบพรรคเดโมแครตมี 25%
- กลุ่มที่ยังไม่ตัดสินใจมี 49%และ
- กลุ่มที่ชอบพรรครีพับลิกันมี 25%
เพราะฉะนั้นตัวแปรในโค้งสุดท้ายของการเลือกตั้งเป็นสิ่งที่สำคัญมาก ในยุคที่การสื่อสารรวดเร็วอย่างปัจจุบัน ข้อมูลออกมาจากทุกแหล่ง ทั้งที่เชื่อถือได้ และจากแหล่งโฆษณาชวนเชื่อ กลุ่มที่ยังไม่ตัดสินใจเป็นผู้ตัดสินผลการเลือกตั้ง กลุ่มนี้จึงเป็นเป้าหมายสำคัญที่สุดของการโฆษณาชวนเชื่อในวินาทีสุดท้าย
ไทยเป็นประเทศที่มีภูมิรัฐศาสตร์สำคัญมาก ไม่เพียงแต่เฉพาะในทวีปเอเชียเท่านั้น แต่สหรัฐอเมริกาซึ่งเป็นมหาอำนาจอันดับหนึ่งให้ความสำคัญมาก อเมริกาเองกำลังแข่งขันกับจีนซึ่งตามติดมาเป็นอันดับสอง จีนอยู่ใกล้กับไทย ที่ตั้งของไทยเป็นแหล่งเชื่อมต่อประเทศที่สำคัญต่างๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และโครงสร้างประชากรของไทยมีชาวจีนโพ้นทะเลมากที่สุดในโลก ทำให้เรื่องเศรษฐกิจและความมั่นคงของโลกซึ่งมหาอำนาจทั้งสองกำลังแย่งชิงกันอยู่ ทั้งทางเปิดเผยและทางลับนั้น เป็นสิ่งที่ไทยไม่สามารถจะหลีกเลี่ยงได้
การเลือกตั้งของไทยครั้งนี้มีผลกระทบต่อสหรัฐอเมริกาโดยตรง อเมริกามีเป้าหมายสำคัญคือ ต้องการรักษาความเป็นหนึ่งทางการทหาร และการเป็นอันดับหนึ่งของอเมริกันดอลลาร์ในระบบการเงินโลก
การแทรกแซงในการเลือกตั้งครั้งนี้เพื่อผลประโยชน์ของอเมริกามีอย่างแน่นอน แต่การแทรกแซงในปัจจุบันไม่ได้หมายความว่าจะเป็นเรื่องการปฏิบัติการของรัฐบาลอเมริกันเท่านั้น แต่กลุ่มผลประโยชน์ต่างๆ ทั้งการพาณิชย์และกลุ่มที่มีอุดมการณ์ อาจใช้เครื่องมือสื่อสารโดยเทคโนโลยีชั้นสูงโน้มน้าวผู้ลงคะแนนเสียงชาวไทย ให้เลือกพรรคการเมืองที่น่าจะเป็นประโยชน์ต่อสหรัฐ
จิตวิทยามวลชนเพื่อชี้ชวนให้ตัดสินใจในการซื้อสินค้าหรือลงคะแนนเสียงเลือกตั้งนั้น เป็นสิ่งที่ปฏิบัติทั่วโลก นับวันเทคโนโลยีและวิธีการนั้นได้พัฒนาเพิ่มขึ้นจากบทเรียนที่ผ่านมา และต้นทุนในการแทรกแซงนั้นต่ำลงมาก
ผู้บริโภคข่าวสารตัดสินใจซื้อสินค้าในชีวิตประจำวัน หรือลงคะแนนเสียงเลือกตั้งโดยที่ตนเองนั้นอาจไม่รู้ตัวว่ากำลังได้รับอิทธิพลจากการชี้ชวนของผู้อื่น การชี้ชวนโดยโซเชียลมีเดียนั้นทำทีละน้อย “เหมือนการผลักดันเบาๆ หนึ่งพันครั้ง แทนที่จะเป็นการผลักแรงไม่กี่ครั้ง ผู้บริโภคจึงมักคิดว่าตนเองตัดสินใจเอง”
การชี้ชวนแบบนี้จึงทำให้ไม่มีหลักฐานเพื่อนำมาดำเนินคดีได้ สหรัฐอเมริกาอาจใช้ประเทศพันธมิตรเป็นผู้ปฎิบัติการ ซึ่งกลุ่มเหล่านี้อาจหมายถึงประชาคมยุโรป อังกฤษ เกาหลีใต้ ออสเตรเลีย และญี่ปุ่น เป็นต้น
หลายคนคงพอจะดูออกว่าสหรัฐอเมริกาคงอยากเห็นความสำเร็จของพรรคก้าวไกล แต่การช่วยเหลือที่ทำในหลายรูปแบบนั้น คงทำโดยที่พรรคการเมืองของไทยไม่รับรู้ หรือไม่ได้มีการประสานงานรับความช่วยเหลือ และความสำเร็จของพรรคก้าวไกลนั้น ไม่ได้หมายความว่ามาจากความช่วยเหลือของสหรัฐและพันธมิตร
ส่วนทางจีนนั้น การแทรกซึมสร้างอิทธิพลเป็นสิ่งที่ปฏิบัติสม่ำเสมอมาโดยตลอด หากพรรคการเมืองคนหนุ่มสาวของไทยได้รับการเลือกตั้ง รัฐบาลชุดใหม่ก็จะเอนเอียงไปทางประชาธิปไตย การค้าเสรี สิทธิมนุษยชน และกฎหมายระหว่างประเทศซึ่งทางตะวันตกเป็นผู้นำ
และที่สำคัญคือหากพรรคก้าวไกลชนะการเลือกตั้งครั้งนี้ อาจเป็นตัวอย่างกระตุ้นให้เยาวชนของหลายประเทศในเอเชียมีความตื่นตัวเข้าร่วมการเมืองมากขึ้น กระแสการเมืองอย่างนี้จะทำให้ระเบียบโลกแนวนำโดยตะวันตกในปัจจุบันเข้มแข็งมากขึ้น นั่นคืออันตรายต่อนโยบายของจีนในฮ่องกง ไต้หวัน และประเทศอื่นๆ ในภูมิภาค
ความสำเร็จของพรรคก้าวไกลจะสวนทางกับนโยบายระยะยาวของจีน
จีนอยากเห็นพรรคการเมืองซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการขยายโครงการใหญ่ของจีน เช่น Belt Road Initiative (BRI) หรือการใช้เงินตราอื่นแข่งกับอเมริกันดอลลาร์
การปฏิบัติการเชิงลึกและลับของจีนน่าจะให้ประโยชน์ต่อพรรคการเมืองซึ่งจีนมั่นใจว่ามีนโยบายสอดคล้องกับผลประโยชน์ของจีน พรรคภูมิใจไทยเคยมีผลงานเรื่องการใช้วัคซีนโควิดจากจีน การไม่รีบร้อนกับการรับวัคซีนจากอเมริกา นโยบายที่ไทยไม่เข้าร่วมกับ COVAX ขององค์การอนามัยโลก และโครงการคมนาคมใหญ่ต่างๆ เช่น รถไฟความเร็วสูง ล้วนเป็นประโยชน์ต่อจีนโดยตรง
ความสำเร็จในการเลือกตั้งของพรรคภูมิใจไทย ก็ไม่ได้หมายความว่าเป็นเพราะความช่วยเหลือจากจีน
แต่สองตัวอย่างของตัวแปรจากต่างประเทศต่อสองพรรคการเมืองที่กล่าวนี้ เป็นสิ่งที่มีความเป็นไปได้สูงมาก
การแทรกซึมสร้างอิทธิพลของประเทศมหาอำนาจต่อผู้บริโภคข่าวสารในไทยนั้น จะเป็นการปฏิบัติที่แนบเนียนโดยที่ไม่มีร่องรอยการละเมิดกฎหมาย และการปฏิบัติการนั้นอาจเป็นนโยบายย่อยซึ่งผู้นำของรัฐแห่งประเทศมหาอำนาจอาจไม่มีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรง หรือเป็นการปฏิบัติการโดยเอกชน หรือกลุ่มย่อยๆ ทั่วไปที่สามารถทำได้โดยงบประมาณจำกัด เพราะเทคโนโลยีสื่อสารหาง่าย ราคาถูก
ชาวไทยในต่างประเทศอาจรวมกันเป็นกลุ่ม ประสานงานกันข้ามประเทศ และใช้เทคโนโลยีเข้าถึงผู้บริโภคข่าวสารได้โดยที่ไม่มีการประสานงานหรือสนับสนุนจากภาครัฐใดๆ ทั้งสิ้น และไม่มีการประสานงานจากฝ่ายรับประโยชน์คือพรรคการเมืองในไทย
ขอย้ำว่าพรรคการเมืองในไทยไม่จำเป็นจะต้องรับรู้หรือประสานงานกับความช่วยเหลือของต่างประเทศ
ข้อมูลของผู้ลงคะแนนเสียงเลือกตั้งในปัจจุบันนั้นสามารถหาได้และแยกประเภทเพื่อประสิทธิภาพของการชี้ชวนได้สะดวก ข้อมูลเหล่านี้อาจหาซื้อได้จากแหล่งของโซเชียลมีเดียต่างๆ หรือโดยวิธีการได้มาโดยทุจริต
ตัวอย่างของสถานการณ์นอกประเทศอาจเป็นปัจจัยที่พลิกหรือขยับเปลี่ยนกระแส กระทบผลการเลือกตั้งในไทยวันที่ 14 พฤษภาคมนี้
มีรายงานข่าวจากสื่อมวลชนและรัฐบาลรัสเซีย วันนี้ 3 พฤษภาคมว่า มีการพยายามลอบสังหารประธานาธิบดีปูติน แต่ไม่สำเร็จ
ข่าวแจ้งว่ามีโดรนติดระเบิด ทำลายเป้าหมายต่อที่ทำเนียบรัฐบาล The Kremlin และที่พักส่วนตัวของผู้นำรัสเซียในกรุงมอสโก แต่ประธานาธิบดีไม่อยู่ที่นั่น และความเสียหายอยู่ในวงจำกัด รัฐบาลรัสเซียกล่าวโทษว่าเป็นการก่อการร้ายจากฝ่ายยูเครน
ผู้แทนรัฐบาลยูเครนออกมาปฏิเสธเรื่องนี้
อดีตเอกอัครราชทูตอเมริกันประจำรัสเซียออกมาแถลงทางทวิตเตอร์ว่า อย่าขยายข่าวนี้ให้เกิดความตื่นกลัวมากเกินไป น่าจะเป็นการโฆษณาชวนเชื่อของรัสเซียมากกว่า เพราะโดรนที่ระเบิดนั้นขนาดเล็กเกินไปที่จะทำลายเป้าหมายได้ และที่พำนักของปูตินนั้นเป็นความลับ จึงไม่ใช่อันตรายต่อชีวิตของปูติน
ขณะเดียวกันระยะหลายวันที่ผ่านมานี้ มีการปฏิบัติการจากฝ่ายยูเครนเพิ่มขึ้น เพื่อกอบกู้สถานที่สำคัญและดินแดนบางส่วนซึ่งโดนยึดครองจากฝ่ายรัสเซีย “เป็นการรุกกลับช่วงฤดูใบไม้ผลิ” ที่หลายฝ่ายได้ประเมินไว้ว่าทางยูเครนจะปฏิบัติการอย่างจริงจังและรุนแรง เนื่องจากได้รับอาวุธยุทโธปกรณ์จากความช่วยเหลือทางฝ่ายตะวันตกมาเตรียมพร้อมพอสมควรแล้ว
โรงเก็บกระสุน ระเบิด และอาวุธในดินแดนรัสเซียโดนทำลายโดยโดรนติดระเบิด และอาวุธที่ฝ่ายยูเครนใช้ในระยะหลังนี้มีขีดความสามารถและวิถีการทำลายไกลกว่าเดิม
ขณะเดียวกันมีข่าวเรื่องความแตกแยกในกลุ่มผู้นำในรัสเซีย แบ่งเป็นหลายฝ่าย ทั้งนักธุรกิจที่ต้องการอยากเห็นสงครามยุติลงเพื่อลดความเสียหายของเศรษฐกิจ และฝ่ายทหารซึ่งสูญเสียชีวิต ขวัญและความมั่นใจจากประชาชน และเสบียงกำลังพลและอาวุธต่างๆ ซึ่งลดลงอย่างมาก รวมทั้งความขัดแย้งระหว่างทหารอาชีพกับกลุ่มทหารรับจ้างเป็นต้น
กลุ่มผู้นำรัสเซียอาจใช้สถานการณ์ลอบสังหารที่เกิดขึ้นในวันนี้ เป็นเหตุผลในการเปลี่ยนยุทธวิธีในความขัดแย้งกับยูเครน ซึ่งอาจรวมถึงการเพิ่มความรุนแรงและขอบเขตของอาวุธที่ใช้ ซึ่งไม่เพียงแต่เป็นการโจมตีทางอากาศ แต่อาจหมายถึงการใช้อาวุธนิวเคลียร์เฉพาะกิจ
หากสถานการณ์ระหว่างรัสเซียกับยูเครนเลวร้ายขึ้นภายในช่วงนี้ ความตึงเครียดจะเกิดขึ้นเป็นลูกโซ่เฉียบพลัน ตลาดหุ้นทั่วโลกจะได้รับการกระทบกระเทือน ยุทธศาสตร์และนโยบายของแทบทุกประเทศและทุกกลุ่มจะต้องถูกปรับเปลี่ยน
นั่นหมายถึงการเลือกตั้งของไทยวันที่ 14 พฤษภาคมนั้น เราคงต้องจับตามองกันอย่างใกล้ชิดว่าวิกฤติเรื่องรัสเซียยูเครนครั้งนี้จะบานปลายถึงขั้นเป็นวิกฤติทั่วโลกหรือไม่ และจะรวดเร็วรุนแรงแค่ไหน
ความวุ่นวายภายนอกประเทศระดับนี้จะเพิ่มความได้เปรียบต่อกลุ่มการเมืองผู้อาวุโส กลุ่มอดีตนายทหารซึ่งมีประสบการณ์ด้านความมั่นคงมากกว่ากลุ่มเสรีนิยมคนหนุ่มสาว
คะแนนเสียงผู้ที่ยังไม่ตัดสินใจอยู่นั้น คือตัวแปรที่สำคัญที่สุดในการเลือกตั้งครั้งนี้ เพราะฉะนั้นหากมีวิกฤติในต่างประเทศเกิดขึ้นก่อนการเลือกตั้ง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องรัสเซีย เกาหลีเหนือ ไต้หวัน ตะวันออกกลาง หรือวิกฤติสะเทือนโลกอื่นๆ คะแนนเสียงในวันเลือกตั้งจริงอาจจะเทไปให้ผู้มีประสบการณ์ด้านความมั่นคง
ชัยชนะของฝ่ายอนุรักษ์นิยมจึงยังมีทางเป็นไปได้อยู่มาก การเลือกตั้งครั้งนี้ทำนายไม่ง่ายเลย.
