สิ้นแล้ว “เปาะจิดือราแม” ปราชญ์ชาวบ้านแห่งเทือกเขาบูโด ผู้สร้างความสมานฉันท์และลดความขัดแย้งระหว่างภาครัฐกับชาวบ้านในพื้นที่
เมื่อวันที่ 4 ก.ย.ที่ผ่านมา นายดือราแม ดาราแม หรือ “เปาะจิดือราแม” อายุ 70 ปี ปราชญ์ชาวบ้านแห่งเทือกเขาบูโด ได้เสียชีวิตด้วยโรคชรา ที่บ้านมะยูง ม.5 ต.ปะลุกาสาเมาะ อ.บาเจาะ จ.นราธิวาส
ทำให้บรรยากาศวันนี้( 5 ก.ย.) เป็นไปด้วยความโศกเศร้า โดยมีชาวบ้าน ข้าราชการและเอ็นจีโอต่างแสดงความเสียใจและโพสต์ข้อความรำลึก “เปาะจิดือราแม” ที่เป็นผู้ทำระบบเกษตรยั่งยืน เกษตรผสมผสาน ที่สั่งสมมาจากประสบการณ์ของท่านตลอดชีวิตที่อยู่ท่ามกลางเทือกเขาบูโด ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศลุ่มน้ำสายบุรี
ทางศูนย์ข่าวอิศรา เคยสัมภาษณ์ “เปาะจิดือราแม” ในประเด็นทำสวนยางของตนเองมีสภาพระบบนิเวศคล้ายป่าที่มีพืชหลากหลายผสมผสาน ที่มีชื่อว่า "สวนดุซง" จนเป็นที่รับรู้ในวงกว้าง
“เปาะจิ ดือราแม” เป็นที่รู้จักและยกย่องว่า เป็นปราชญ์ชาวบ้าน ปราชญ์เกษตร และเป็นแกนนำคนสำคัญในการเคลื่อนไหว เพื่อคัดค้านโครงการสร้างเขื่อนกั้นแม่น้ำสายบุรี โดยในปี 2540 เปาะจิและชาวบ้านได้เข้าร่วมกับสมัชชาคนจน ในการชุมนุมที่หน้าทำเนียบรัฐบาลอันยาวนานถึง 99 วัน จนกระทั่งมีมติคณะรัฐมนตรี ในสมัยที่ พล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ เป็นนายกรัฐมนตรี ให้ยกเลิกโครงการ
นอกจาก “เปาะจิดือราแม” จะมีบทบาทในการส่งเสริมระบบเกษตรกรรมยั่งยืนแล้ว ต่อมาเมื่อชาวบ้านเริ่มประสบปัญหาจากการประกาศเขตอุทยานแห่งชาติบูโด - สุไหงปาดี ตั้งแต่ประมาณปี 2541 เป็นต้นมา โดย “เปาะจิดือราแม” ยังเป็นกำลังสำคัญในการเรียกร้องสิทธิในที่ดินที่ถูกเขตอุทยานประกาศทับด้วย
และในปี 2554 มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ได้มอบรางวัลอนุสรณ์สงขลานครินทร์ประจำปี 2554 ให้ “เปาะจิดือราแม” เพื่อแสดงให้เห็นว่า เป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการลดความขัดแย้ง สร้างความสมานฉันท์ระหว่างภาครัฐกับชาวบ้าน ถ่ายทอดความรู้และสร้างความเข้าใจด้านกฎหมายในการหาทางออกเรื่องที่ดินทำกินบริเวณเทือกเขาบูโด
