ห้วงเวลาของการเฉลิมฉลองในเทศกาลฮารีรายอหลังสิ้นสุดเดือนรอมฎอน จะมีสิ่งปลูกสร้างที่เรียกว่า “ซุ้มประตูชัย” ปรากฏขึ้นมาอวดโฉมอย่างตระการตา
“ซุ้มประตูชัย” หรือ ปินตู กือบัง (Pintu Gerbang) เป็นชิ้นงานที่เต็มไปด้วยศิลปะมลายูอันประณีต งดงาม แต่ก็ประกาศถึงความยิ่งใหญ่โอฬาร กลุ่มเยาวชนและคนหนุ่มมุสลิมในทุกหมู่บ้านชุมชนของสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ พากันทุ่มเทแรงกายแรงใจสร้างขึ้นทุกปี
กลายเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมารุ่นสู่รุ่น และถือปฏิบัติกันมาอย่างยาวนาน เพื่อแสดงถึงอัตลักษณ์และศิลปะวัฒนธรรมท้องถิ่น และเฉลิมฉลองเทศกาลฮารีรายอ “อีฎิลฟิตริ” ไปพร้อมกัน
อย่าง “ซุ้มประตูชัยราชาซียง” หรือ “ปินตูกือบัง รายาเบอร์ซียง” ซึ่งหมายถึง “ราชาเขี้ยวงอก” สร้างขึ้นโดยกลุ่มเปอร์มูดอ (วัยรุ่นชาย) บ้านบันนังสิแน ต.ยะรม อ.เบตง จ.ยะลา ได้รับความสนใจจากประชาชนและนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและมาเลเซีย เดินทางมาถ่ายรูป เช็คอิน และชมความสวยงามของซุ้มประตูชัยกันอย่างคึกคัก
ด้วยความงดงามของสถาปัตยกรรมในรูปแบบมลายูท้องถิ่นที่มีเรื่องราวอ้างอิงจากอดีตของชุมชน สร้างความตื่นตาตื่นใจแก่ผู้ที่ได้มาเยือนและยลโฉม ในช่วงของการเฉลิมฉลองวันฮารีรายออีฎิลฟิตริ
นัจมุดดีน บาสานุง ประธานกลุ่มเปอร์มูดอบ้านบันนังสิแน เล่าถึงที่มาของการสร้างซุ้มประตูชัย “รายาเบอร์ซียง” ว่า สืบเนื่องจากกระแสตอบรับของซุ้มประตูชัยในปีที่ผ่านมา ซึ่งได้สร้างแบบอาหรับผสมกับสถาปัตยกรรมของอินโดนีเซีย มีความโดดเด่น มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว จนได้รับรางวัลจากการประกวดซุ้มประตูชัยในจังหวัดชายแดนภาคใต้
ทำให้ในปีนี้ทางกลุ่มได้มีการเตรียมการให้พร้อมมากกว่าเดิม โดยได้ศึกษาข้อมูลทางประวัติศาสตร์ ร่องรอยสถาปัตยกรรมในยุคของรายาเบอร์ซียง หรือ “ราชาเขี้ยวงอก” ที่เคยสร้างพระราชวังอยู่ที่ชุมชนบ้านกาแป๊ะกอตอ ต.เบตง อ.เบตง จ.ยะลา และเป็นผู้ปกครองดินแดนแห่งนี้ในสมัยโบราณ
ทางกลุ่มยังได้เดินทางไปยังหมู่บ้านชาวมาเลย์ในรัฐเคดาห์ ประเทศมาเลเซีย ซึ่งเป็นถิ่นกำเนิดของรายาเบอร์ซียง เพื่อหาข้อมูลเพิ่มเติมในการเตรียมสร้าง “ปินตูกือบัง รายาเบอร์ซียง” ในปีนี้
อีกทั้งชาวบ้านบันนังสิแนที่มีต้นตระกูล "ซียง" ใช้นามสกุล “ซียง” ก็ถือเป็นลูกหลานเชื้อสายของรายาเบอร์ซียง จึงเป็นแนวคิดที่จะสร้างสถาปัตยกรรมที่อ้างอิงจากเรื่องจริง จากอดีตสู่บ้านบันนังสิแนแห่งนี้
“พวกเราได้ดำเนินการศึกษา เก็บข้อมูล และร่างแบบตั้งแต่ก่อนเข้าสู่เดือนรอมฎอน และเริ่มสร้างในเดือนรอมฎอนให้เสร็จทันช่วงวันฮารีรายอ โดยใช้เวลาหลังละหมาดตะรอเวียะห์ของเดือนรอมฎอน ลงมือลงแรงช่วยกันสร้าง ซึ่งวัสดุส่วนใหญ่ใช้ไม้ไผ่และไม้ตาลที่มีความแข็งแรงทนทาน หาได้ง่ายในพื้นที่เบตงบ้านเรา”
“ตลอดระยะเวลาการสร้าง มีชาวบ้านและผู้ใหญ่ใจดีในพื้นที่ ให้การสนับสนุน ซื้ออาหารและขนมไว้ให้ละศีลอด เพราะเห็นความตั้งใจ ความสมัครสมานสามัคคีของทุกคนที่อดหลับอดนอนเพื่อสร้างความเป็นหนึ่งเดียวให้แก่หมู่บ้านของเรา รวมถึงพี่น้องมุสลิมต่างถิ่นที่ได้ร่วมกันโอนเงินสนับสนุนผ่านบัญชีของกลุ่ม เพื่อนำเงินไปซื้ออุปกรณ์สำหรับก่อสร้าง และแบ่งหน้าที่กันทำ” นัจมุดดีน กล่าวอย่างภาคภูมิใจ
ประธานกลุ่มเปอร์มูดอบ้านบันนังสิแน ยังบอกถึงลักษณะของซุ้มประตูชัย “รายาเบอร์ซียง” ว่า โดยโครงสร้างของซุ้มประตูทางเข้า-ออก พร้อมกำแพง ได้แรงบันดาลใจมาจากบ้านมลายูโบราณชุมชนบ้านกาแป๊ะกอตอ ที่ผสมผสานกับวัฒนธรรมมลายูมาเลย์ มีความโดดเด่น มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว มีความสูง 10 เมตร ยาว 30 เมตร
ส่วนสะพานข้ามคลองเป็นการผสมผสานวัฒนธรรมมลายูในจังหวัดชายแดนภาคใต้ พร้อมสร้างปืนใหญ่คู่ตั้งใว้หน้าประตูซุ้มทางเข้า-ออก ตกแต่งด้วยโคมไฟสีวอร์มไวท์ ช่วยสร้างบรรยากาศย้อนยุคได้เป็นอย่างดี
“ปินตูกือบัง รายาเบอร์ซียง จะตั้งตระหง่านบริเวณนี้อีก 3 เดือน ไปจนถึงรายออีฏิลอัฎฮา (เทศกาลเฉลิมฉลองอีกครั้งหลังเสร็จสิ้นการประกอบพิธีฮัจย์) จากนั้นจึงจะทำการรื้อถอน เหลือใว้เพียงภาพแห่งทรงจำต่อไป” นัจมุดดีน กล่าว
และว่า หลังจากนี้ก็จะส่งภาพถ่าย พร้อมหลักฐาน เข้าร่วมประกวดซุ้มประตูชัย หรือ “ปินตูกือบัง” จังหวัดชายแดนภาคใต้ ในรายการของสมัชชาประชาสังคมเพื่อสันติภาพ (CAP) และรายการที่ทาง อบต.ยะรม จัดขึ้น
ร.ต.อ.สิทธิพงศ์ เหมกุสุมา นายกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ยะรม กล่าวว่า อบต.ยะรมได้เห็นถึงความตั้งใจ ความสามัคคีของกลุ่มเปอร์มูดอในตำบล ที่ยอมเสียสละ ร่วมแรงร่วมใจในการสร้างสรรค์ประตูชัยวัฒนธรรมมลายู ถือเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่ถ่ายทอดจากคนรุ่นหนึ่งไปยังคนอีกรุ่นหนึ่ง จึงได้จัดแผนโครงการส่งเสริมสังคมพหุวัฒนธรรม จัดการประกวดซุ้มประตูชัย (Pintu Gerbang) โครงการเทศกาลวันฮารีรายอ ประจำปี พ.ศ.2567 ซึ่งในพื้นที่ ต.ยะรม มีการทำ “ปินตู กือบัง” 4 แห่งด้วยกัน
โดยรางวัลชนะเลิศ จะได้เงินรางวัล 10,000 บาท รองชนะเลิศอันดับ 1 จะได้เงินรางวัล 7,000 บาท รองชนะเลิศอันดับ 2 จะได้เงินรางวัล 4,000 บาท และรางวัลชมเชย จะได้เงินรางวัล 2,000 บาท
