สินบน = การทุจริตของเจ้าหน้าที่รัฐ

หากยังจำกันได้ก่อนหน้านี้สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ(สำนักงาน ป.ป.ช.) ได้สนธิกำลังร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อาทิ กองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง (CIB) กองบังคับการป้องกันปราบปรามการทุจริตและประพฤติมิชอบ (บก.ปปป.) และสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตในภาครัฐ (สำนักงาน ป.ป.ท.) จับกุมบุคคลและกลุ่มบุคคลจากกรณีเรียกรับเงินจากผู้แจ้งเบาะแสหรือผู้ร้องเรียนซึ่งปรากฏเป็นข่าวดังระดับประเทศมาแล้ว เนื่องจากบุคคลที่ถูกจับกุมบางคนมีตำแหน่งใหญ่ถึงระดับอธิบดีกรม ผู้อำนวยการ นายกองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รวมถึงนักเคลื่อนไหวที่อ้างตัวว่าเป็นคนรักชาติ รักความยุติธรรม การจับกุมบุคคลดังกล่าวจะมี “สินบน” ไม่ว่าจะเป็นเงินหรือผลประโยชน์เข้ามาเกี่ยวข้องด้วยทุกครั้ง

“สินบน” หมายถึง ทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดที่ให้แก่บุคคลเพื่อจูงใจให้ผู้นั้นกระทำการหรือไม่กระทำการอย่างใดในตำแหน่ง ไม่ว่าการกระทำนั้นชอบหรือไม่ชอบด้วยหน้าที่ อีกนัยหนึ่ง “สินบน” อาจหมายถึง “เงิน” ที่ให้ในลักษณะการบน แต่เป็นการบนเพื่อให้ช่วยทุจริต การให้สินบนจึงเป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง โดยเฉพาะการให้สินบนแก่เจ้าหน้าที่รัฐเพื่อให้อนุมัติโครงการต่าง ๆ ทำให้รัฐต้องจ่ายเงินงบประมาณมากกว่าจำนวนที่ควรจ่ายจริงหลายเท่าจึงถือเป็นการฉ้อราษฎร์บังหลวง การให้สินบนจึงเป็นจุดเริ่มต้นของการทุจริตที่พบได้มากที่สุดในประเทศและยังคงเป็นปัญหาเรื้อรัง เริ่มจากการให้สินบนระหว่างบุคคลกับเจ้าหน้าที่รัฐ สินบนระหว่างเจ้าหน้าที่รัฐกับบริษัทเอกชนเพื่อประโยชน์ในการเข้ามาเป็นคู่สัญญากับรัฐ ลามไปถึงการให้สินบนเพื่อผลประโยชน์ทางการค้า การเจรจาธุรกิจระหว่างประเทศ การกระทำเหล่านี้ล้วนเป็นความผิดตามกฎหมายและเป็นสิ่งที่ไม่ควรเกิดขึ้นในสังคม

ทั้งนี้ พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มาตรา 176 วรรคหนึ่ง ผู้ใดให้ ขอให้ หรือรับว่าจะให้ทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดแก่เจ้าพนักงานของรัฐ เจ้าหน้าที่ของรัฐต่างประเทศ หรือเจ้าหน้าที่ขององค์การระหว่างประเทศ เพื่อจูงใจให้กระทำการ ไม่กระทำการ หรือประวิงการกระทำอันมิชอบด้วยหน้าที่ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินห้าปี หรือปรับไม่เกินหนึ่งแสนบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ

“ทรัพย์สิน” ในลักษณะที่เข้าข่ายของการรับสินบนตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มาตรา 176 ไม่ได้จำกัดเฉพาะเงินหรือทรัพย์สินมีมูลค่าสูงเท่านั้น แต่ยังรวมถึง กระเช้า ของชำร่วย หรือแม้กระทั่งขนมนมเนย เครื่องดื่มและอาหาร รวมถึงการเสนอให้ได้ผลประโยชน์อื่นใด เช่น สิทธิพิเศษ การให้บริการต่าง ๆ ฟรี บัตรกำนัล ฯลฯ อันนำมาซึ่งการจูงใจเจ้าพนักงานของรัฐให้ทุจริต หรือให้ความช่วยเหลือเป็นกรณีพิเศษ ถือเป็นการกระทำความผิดทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นการให้สินบนด้วยตัวเองหรือส่งคนกลางเข้ามาเป็นตัวแทนในการเจรจาก็ตาม

สำหรับ “เจ้าหน้าที่รัฐที่รับสินบน” ให้ระวังโทษตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มาตรา 128 ห้ามมิให้เจ้าพนักงานของรัฐผู้ใดรับทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดอันอาจคํานวณเป็นเงินได้จากผู้ใด นอกเหนือจากทรัพย์สินหรือประโยชน์อันควรได้ตามกฎหมาย กฎ หรือข้อบังคับที่ออกโดยอาศัยอํานาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย เว้นแต่การรับทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดโดยธรรมจรรยาตามหลักเกณฑ์และจํานวนที่คณะกรรมการ ป.ป.ช. กําหนด (มิให้ใช้บังคับกับการรับทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดจากบุพการี ผู้สืบสันดานหรือญาติที่ให้ตามประเพณีหรือตามธรรมจรรยาตามฐานานุรูป) ซึ่งความผิดตามมาตรา 128 ยังรวมไปถึงผู้ซึ่งพ้นจากการเป็นเจ้าพนักงานของรัฐมาแล้วยังไม่ถึงสองปีด้วย

มาตรา 173 เจ้าพนักงานของรัฐ เจ้าหน้าที่ของรัฐต่างประเทศ หรือเจ้าหน้าที่ขององค์การระหว่างประเทศ ผู้ใด เรียก รับ หรือยอมจะรับทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดสําหรับตนเองหรือผู้อื่นโดยมิชอบ เพื่อกระทําการหรือไม่กระทําการอย่างใดในตําแหน่งไม่ว่าการนั้นจะชอบหรือมิชอบด้วยหน้าที่ต้องระวางโทษจําคุกตั้งแต่ห้าปีถึงยี่สิบปี หรือจําคุกตลอดชีวิต และปรับตั้งแต่หนึ่งแสนบาทถึงสี่แสนบาท

มาตรา 174 ผู้ใดเป็นเจ้าพนักงานของรัฐ เจ้าหน้าที่ของรัฐต่างประเทศ หรือเจ้าหน้าที่ขององค์การระหว่างประเทศ กระทําการหรือไม่กระทำการอย่างใดในตำแหน่ง โดยเห็นแก่ทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดซึ่งตนได้เรียก รับ หรือยอมจะรับไว้ก่อนที่ตนได้รับแต่งตั้งในตำแหน่งนั้น ต้องระวางโทษจจำคุกตั้งแต่ห้าปีถึงยี่สิบปี หรือจําคุกตลอดชีวิต และปรับตั้งแต่หนึ่งแสนบาทถึงสี่แสนบาท

มาตรา 175 ผู้ใดเรียก รับ หรือยอมจะรับทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดสําหรับตนเองหรือผู้อื่นเป็นการตอบแทนในการที่จะจูงใจหรือได้จูงใจ เจ้าพนักงานของรัฐ เจ้าหน้าที่ของรัฐต่างประเทศหรือเจ้าหน้าที่ขององค์การระหว่างประเทศ โดยวิธีอันทุจริตหรือผิดกฎหมายหรือโดยอิทธิพลของตนให้กระทําการหรือไม่กระทําการในหน้าที่อันเป็นคุณหรือเป็นโทษแก่บุคคลใด ต้องระวางโทษจําคุกไม่เกินห้าปีหรือปรับไม่เกินหนึ่งแสนบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ

ถึงจุดนี้อยากให้ “เจ้าหน้าที่รัฐ” ได้ตระหนักถึงบทลงโทษเพราะหากเรียกรับหรือยอมรับสินบนแม้เพียงเล็กน้อยก็อาจดับฝันในอาชีพราชการ สร้างความอับอายทั้งแก่ตนเองและครอบครัว

สำหรับ “หน่วยงานของรัฐ” การป้องกันการให้สินบนเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้บริหารระดับสูงของหน่วยงานต้องให้ความสำคัญในการสร้างวัฒนธรรมองค์กรต่อต้านการให้สินบนกับเจ้าหน้าที่รัฐ และผู้บริหารระดับสูงของหน่วยงานควรแสดงเจตนารมณ์ที่เข้มแข็ง ชัดเจน เป็นรูปธรรม ในการต่อต้านการให้สินบนผ่านนโยบายต่าง ๆ เพราะผู้บริหารระดับสูงถือเป็นบุคคลต้นแบบเป็นผู้ที่มีอิทธิพลกับผู้บริหารระดับรองลงมา รวมถึงเจ้าหน้าที่ในองค์กร

หากประชาชนพบเห็นเจ้าหน้าที่รัฐกระทำการทุจริต เรียกรับผลประโยชน์ ประพฤติมิชอบ ปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ สามารถแจ้งข้อมูลเบาะแสให้กับสำนักงาน ป.ป.ช. ได้ที่ ส่วนกลาง เลขที่ 361 ถ.นนทบุรี ต.ท่าทราย อ.เมือง จ.นนทบุรี 11000 หรือ สำนักงาน ป.ป.ช.จังหวัด สำนักงาน ป.ป.ช. ภาค หรือศูนย์ข้อมูล ป.ป.ช. โทร 1205