กฤษฎีกาโยน อปท.เบิกงบเลี้ยงลิงแสม-ลิงวอกได้หรือไม่ ต้องให้ มท.พิจารณา

กฤษฎีกาชี้ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเบิกงบเลี้ยงลิงแสม-ลิงวอกได้หรือไม่ ต้องให้มหาดไทยพิจารณา-ไม่ใช่ปัญหาข้อกฎหมายที่คณะกรรมการกฤษฎีกาจะพิจารณาให้ความเห็นได้

สำนักข่าวอิศรา (www.isranews.org) รายงานว่า เมื่อเร็วๆนี้ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา เผยแพร่บันทึกสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา กรณีกรมปศุสัตว์มีข้อหารือเกี่ยวกับลิงแสมและลิงวอกที่ถูกจับมาและนำไปเลี้ยงยังสถานที่เลี้ยงขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) อปท.สามารถเบิกค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสติภาพสัตว์ ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสดิภาพสัตว์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ.ศ. 2562 ได้หรือไม่

โดยคณะกรรมการกฤษฎีกา (คณะที่ 7) ประเด็นข้างต้นเป็นการหารือเกี่ยวกับการเบิกเงินตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสติภาพสัตว์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นฯ ซึ่งเป็นระเบียบภายในของกระทรวงมหาดไทย ไม่ใช่ปัญหาข้อกฎหมายที่คณะกรรมการกฤษฎีกา (คณะที่ 7) จะพิจารณาให้ความเห็นได้

มีรายละเอียด ดังนี้

กรมปศุสัตว์มีหนังสือ ที่ กษ 0625.03/104666 ลงวันที่ 23 พฤษภาคม 2567 ถึงสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สรุปความได้ว่า ปัจจุบันหลายจังหวัดของประเทศไทยมีจำนวนประชากรลิงแสมและลิงวอกในเขตชุมชนและเขตเมืองเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก สร้างความเดือดร้อนแก่ประชาชน ส่งผลกระทบทางด้านสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม และโดยที่ลิง เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 พนักงานเจ้าหน้าที่กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช จึงได้จับลิงและย้ายไปเลี้ยงในสถานที่เลี้ยงที่อยู่ในความรับผิดชอบขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น แต่มีปัญหาว่าองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจะเบิกค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสดิภาพสัตว์ ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสดิภาพสัตว์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2562 กรมปศุสัตว์จึงขอหารือในประเด็น ดังต่อไปนี้

1. ลิงแสมและลิงวอกที่จับมาและนำไปเลี้ยงยังสถานที่เลี้ยง เป็นสัตว์เลี้ยงเพื่อใช้ในการอื่นใดตามความในมาตรา 3 แห่งพระราชบัญญัติป้องกันการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์พ.ศ. 2557 หรือไม่

2. หากลิงแสมและลิงวอกเป็นสัตว์ตามมาตรา 3 แห่งพระราชบัญญัติป้องกันการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ พ.ศ. 2557 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นผู้ดูแลต้องจัดสวัสดิภาพสัตว์นั้นตามมาตรา 22 แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าว หรือไม่

3. หากลิงแสมและลิงวอกไม่เป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติ ตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดสัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติ พ.ศ. 2561 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สามารถเบิกค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสติภาพสัตว์ ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสดิภาพสัตว์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ.ศ. 2562 ได้หรือไม่

คณะกรรมการกฤษฎีกา (คณะที่ 7) ได้พิจารณาข้อหารือของกรมปศุสัตว์ โดยมีผู้แทนกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (สำนักงานปลัดกระทรวงและกรมปศุสัตว์) ผู้แทนกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช) และผู้แทนกระทรวงมหาดไทย (กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น) เป็นผู้ชี้แจงข้อเท็จจริงแล้ว 

เห็นว่า ข้อหารือนี้มีประเด็นที่จะต้องพิจารณาเพียงว่า ลิงแสมและลิงวอกที่อาศัยอยู่ในเขตชุมชนและเขตเมืองและไม่สามารถหากินเองตามธรรมชาติ ซึ่งกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช จับและนำไปเลี้ยงยังสถานที่เลี้ยงขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติที่สามารถประกาศกำหนดเพื่อให้เป็น "สัตว์" ตามนิยามในมาตรา 3" แห่งพระราชบัญญัติป้องกันการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ พ.ศ. 2557 ได้หรือไม่

เห็นว่า มาตรา 3 ดังกล่าวกำหนดนิยามคำว่า "สัตว์" ที่จะอยู่ภายใต้บังคับของพระราชบัญญัตินี้ หมายความถึงสัตว์เลี้ยงในกรณีต่าง ๆ รวมถึงสัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติบางชนิด หากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ประสงค์จะให้สัตว์ดังกล่าวได้รับความคุ้มครองตามพระราชบัญญัตินี้ ก็มีอำนาจประกาศกำหนดให้สัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรรมชาติดังกล่าวเป็นสัตว์ที่อยู่ภายใต้บังคับแห่งพระราชบัญญัตินี้ได้ จึงเป็นดุลพินิจของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ที่จะพิจารณากำหนดสัตว์ที่จะดำเนินการคุ้มครองภายใต้พระราชบัญญัตินี้ได้ตามที่เห็นสมควร

สำหรับปัญหาว่าลิงแสมหรือลิงวอกที่อยู่อาศัยในเขตชุมชนและเขตเมืองโดยไม่สามารถหากินเองตามธรรมชาติได้ จะเป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติหรือไม่นั้น ย่อมต้องพิจารณาถึงข้อเท็จจริงและหลักการทางวิทยาศาสตร์ รวมทั้งพฤติกรรมของสัตว์ประเภทดังกล่าวส่วนใหญ่ประกอบด้วย ซึ่งมิใช้ปัญหาข้อกฎหมายที่คณะกรรมการกฤษฎีกา (คณะที่ 7) จะพิจารณาให้ความเห็น

สำหรับปัญหาที่ขอหารือว่า หากลิงแสมและลิงวอกไม่เป็น "สัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติ" ตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดสัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติ พ.ศ. 2561 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเบิกค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสดิภาพสัตว์ ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสดิภาพสัตว์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2562 ได้หรือไม่ เป็นการหารือเกี่ยวกับการเบิกเงินตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสติภาพสัตว์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นฯ ซึ่งเป็นระเบียบภายในของกระทรวงมหาดไทย ไม่ใช่ปัญหาข้อกฎหมายที่คณะกรรมการกฤษฎีกา (คณะที่ 7) จะพิจารณาให้ความเห็นได้

ทั้งนี้ มาตรา 3 ในพระราชบัญญัติป้องกัน การทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ พ.ศ. 2557 "สัตว์" หมายความว่า สัตว์ที่โดยปกติเลี้ยงไว้เพื่อเป็นสัตว์บ้าน สัตว์เลี้ยงเพื่อใช้งาน สัตว์เลี้ยง เพื่อใช้เป็นพาหนะ สัตว์เลี้ยงเพื่อใช้เป็นเพื่อน สัตว์เลี้ยงเพื่อใช้เป็นอาหาร สัตว์เลี้ยงเพื่อใช้ในการแสดง หรือสัตว์เลี้ยงเพื่อใช้ในการอื่นใด ทั้งนี้ ไม่ว่าจะมีเจ้าของหรือไม่ก็ตาม และให้หมายความรวมถึงสัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติตามที่รัฐมนตรีประกาศกำหนด 

และ ระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยค่าใช้จ่ายในการจัดสวัสดิภาพสัตว์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2562 ข้อ 4 "สัตว์" หมายความว่า สัตว์ตามกฎหมายว่าด้วยการป้องกันการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า งบประมาณที่ใช้ดูแลลิงเร่ร่อนและลิงที่จับไปเลี้ยงในจังหวัดลพบุรี เป็นงบประมาณของจังหวัด หรือบางส่วนก็เป็นงบเร่งด่วนที่กระทรวงมหาดไทยจัดสรรให้