จ่อเอาผิดสเปรย์พ่นจมูก 'เบซูโตะ เคลียร์' อ้างยับยั้งโควิด ยังไม่ศึกษาในมนุษย์

อย.จ่อเอาผิดสเปรย์พ่นจมูก 'เบซูโตะ เคลียร์' อ้างยับยั้ง โควิด-ไข้หวัดใหญ่-อาร์เอสวี ด้านคณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหิดล เผยยังไม่มีศึกษาในมนุษย์ แค่ทดลองประสิทธิภาพในแลป

สำนักข่าวอิศรา (www.isranews.org) รายงานว่า เมื่อวันที่ 17 พ.ย. 2565 นพ.สุรโชค ต่างวิวัฒน์ รองเลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา เปิดเผยว่า กรณีผลิตภัณฑ์เบซูโต๊ะ เคลียร์ นาเซิล สเปรย์ (Besuto Qlears nasal spray) ได้รับการจดแจ้งเครื่องมือแพทย์ เลขที่ 65-1-3-2-0000818 มีวัตถุประสงค์การใช้งานและข้อบ่งใช้ คือ สำหรับพ่นจมูก ใช้เมื่อเริ่มมีอาการเป็นหวัดหรือมีอาการคล้ายหวัด เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับเยื่อบุโพรงจมูกเนื่องจากอากาศแห้ง ช่วยลดและบรรเทาอาการคัดจมูก

ภายหลังปรากฏตามสื่อต่าง ๆ ว่ามีการแถลงผลการทดสอบฤทธิ์ของสารสกัดจากธรรมชาติซึ่งอยู่ในสูตรส่วนประกอบ ควบคู่กับการแอบแฝงโฆษณาผลิตภัณฑ์ ทำให้เข้าใจว่าผลิตภัณฑ์สามารถยับยั้งหรือฆ่าเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ ไวรัสโคโรน่า 2019 และไวรัสอาร์เอสวี ต้านการอักเสบ ฯลฯ ได้ ซึ่งเป็นการสร้างความเข้าใจคลาดเคลื่อนกับผู้บริโภค เนื่องจากผลการทดสอบฤทธิ์ดังกล่าว เป็นเพียงผลการทดสอบประสิทธิภาพของสารสกัดฯในห้องปฏิบัติการเบื้องต้นเท่านั้น ทั้งนี้ ยังคงต้องทำการศึกษาวิจัยในมนุษย์เพิ่มเติมเพื่อยืนยันฤทธิ์ดังกล่าว แล้วจึงนำผลการศึกษา ยื่นขอขึ้นทะเบียนกับสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ในสรรพคุณใหม่ให้ถูกต้องตามกฎหมายต่อไป

ทั้งนี้ จึงขอความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ร่วมกันลดปัญหาการโฆษณาแฝงผลิตภัณฑ์เพื่อประโยชน์ทางการค้า ผ่านการแถลงผลงานวิจัยหรือผลการทดสอบต่าง ๆ เพราะนอกจากจะสร้างความเข้าใจผิดให้ผู้บริโภคแล้ว ยังเสี่ยงต่อการฝ่าฝืนกฎหมาย โดยในขณะนี้ อย. ได้รวบรวมพยานหลักฐานเพื่อดำเนินคดีตามกฎหมายในกรณีข้างต้นแล้ว

"การเลือกซื้อผลิตภัณฑ์เพื่อช่วยป้องกันการติดเชื้อไวรัสโควิด-19 นั้น ต้องเลือกผลิตภัณฑ์ที่ผ่านการอนุมัติสรรพคุณจาก อย. ถูกต้องตามกฎหมายเท่านั้น และการโฆษณาต้องผ่านการอนุมัติจาก อย. เช่นกัน นอกจากนี้ ขอให้ประชาชนยังคงปฏิบัติตามมาตรการป้องกันโรคโควิด-19 ตามคำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข เช่น การสวมหน้ากากอนามัยเมื่อเข้าไปในสถานที่ผู้คนแออัดหรือพื้นที่ปิด อากาศไม่ถ่ายเท การล้างมือ การเว้นระยะห่างต่อไป" นพ.สุรโชค ระบุ

แค่วิจัยในสารสกัดในแลป ยังไม่ศึกษาในมนุษย์

ขณะเดียวกัน รศ.นพ.วีระพงษ์ ภูมิรัตนประพิณ คณบดีคณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล แถลงข่าวเพื่อสร้างความเข้าใจ และตระหนักถึงสถานการณ์โควิด-19 ในปัจจุบัน กรณีผลิตภัณฑ์สเปรย์จมูกเบซูโตะ เคลียร์ (Besuto Qlears)ว่า คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล ได้รับการร้องขอให้ทดสอบประสิทธิภาพในห้องปฏิบัติการซึ่งดำเนินการโดยห้องปฏิบัติการไวรัส ภาควิชาจุลชีววิทยาและอิมมิวโนโลยี คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล ในการยับยั้งเชื้อไวรัสก่อโรคทางเดินหายใจ SARs-CoV-2 (COVID-19), Influenza A (H1N1), Human Coronavirus 229E, และ Enterovirus 71 (EV71) ต่อผลิตภัณฑ์สเปรย์พ่นจมูกเบซูโตะ เคลียร์ (Besuto Qlears nasal spray) ตามวิธีมาตรฐานในห้องปฏิบัติการเท่านั้น

แต่ยังมิได้มีการทดลองหรือทดสอบประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์นี้ในมนุษย์ และผลการทดสอบในห้องปฏิบัติการนี้ยังไม่ได้บอกถึงประสิทธิภาพการใช้ในมนุษย์ซึ่งยังคงต้องมีขั้นตอนการทดสอบในอาสาสมัครตามขั้นตอนหลักวิชาการต่อไป ส่วนบทบาทของคณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล เป็นการให้บริการทางวิชาการเพื่อทดสอบประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์ในห้องปฏิบัติการเท่านั้น ซึ่งเป็นบริการทางวิชาการตามปกติที่คณะฯ ให้บริการอยู่ คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล ไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง ในการผลิต การขออนุญาตขึ้นทะเบียน การจัดจำหน่าย หรือกิจกรรมอื่นของผลิตภัณฑ์แต่อย่างใดทั้งสิ้น

ผศ.อกนิษฐ์ จิตต์มิตรภาพ ภาควิชาจุลชีววิทยาและอิมมิวโนโลยี คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า ห้องปฏิบัติการไวรัส ภาควิชาจุลชีววิทยาและอิมมิวโนโลยี คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล มี 'โครงการทดสอบฤทธิ์ในการต้านเชื้อจุลชีพ การตรวจหาค่าความเป็นพิษต่อเซลล์เพาะเลี้ยง และการระเหยแห้งสาร' เป็นโครงการบริการวิชาการเปิดให้บริการทดสอบฤทธิ์ของยา สารเคมี สารสกัดสมุนไพร และน้ำยาต่าง ๆ ให้แก่ นักวิจัย หน่วยงานและห้องปฏิบัติการ ทั้งภาครัฐและเอกชนที่ต้องการทดสอบประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อหรือการยับยั้งการเจริญของเชื้อจุลชีพตามมาตรฐานสากล น้ำยา Besuto Qlears nasal spray เป็นผลิตภัณฑ์หนึ่งที่มาขอรับการทดสอบกับทางโครงการฯ

โดยได้ขอยื่นทดสอบประสิทธิภาพในการยับยั้งเชื้อไวรัสก่อโรคทางเดินหายใจ อันได้แก่ SARs- CoV-2 (COVID-19), Influenza A (HIN1), Human Coronavirus 229E, และ Enterovirus 71 (EV71) ตามวิธีมาตรฐาน ASTM E1053-20 และการทดสอบความเป็นพิษในเชลล์ (Cell viability) ด้วยวิธี MTT assay กับเซลล์ Human Colon (Caucasian colon adenocarcinoma, CACO-2)

น้ำยา Besuto Qlears nasal spray ที่รับมาทดสอบครั้งนี้ มีลักษณะเป็นสารละลายใสไม่มีสี โดยบริษัทได้แจ้งในใบนำส่งข้อมูลเพื่อใช้ในการออกรายงานผลการทดสอบว่ามีสาร Quercetin เป็นส่วนผสมสำคัญ (Active ingredient) ซึ่งผลการทดสอบเป็นไปตามที่ได้แถลงข่าวไปแล้วคือ ผลการทดสอบในห้องปฏิบัติการพบว่า ผลิตภัณฑ์มีประสิทธิภาพในการยับยั้งเชื้อไวรัสก่อโรคทางเดินหายใจ และไม่มีความเป็นพิษต่อเซลล์

ดร.นพ.สัณฑ์ ม่วงน้อยเจริญ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2565 กระทรวงสาธารณสุขได้ปรับให้โรคโควิด-19 เป็นโรคติดต่อที่ต้องเฝ้าระวัง ตาม พ.ร.บ.โรคติดต่อ พ.ศ.2558 และลดระดับกลายเป็นโรคประจำถิ่น (Endemic) แต่ยังคงเป็นโรคติดต่อที่ต้องเฝ้าระวัง และมีมาตรการการป้องกันที่เหมาะสมสถานการณ์ปัจจุบันของโรคโควิด-19 พบว่ามีแนวโน้มผู้ติดเชื้อเพิ่มขึ้น

โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน ยังคงให้บริการตรวจหาเชื้อไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ (COVID-19) และรักษาพยาบาลมาโดยตลอดตั้งแต่มีการระบาดของโรค ขอแนะนำและเน้นย้ำให้ปฏิบัติตนตามมาตรการป้องกันโรคโควิด-19 ของกระทรวงสาธารณสุข ได้แก่ เว้นระยะห่าง สวมหน้ากากอนามัย ล้างมือบ่อย ๆ รวมถึงการฉีดวัคซีนครบตามเกณฑ์ และมีการฉีดเข็มกระตุ้น จะสามารถลดความรุนแรงของโรคลงได้