แพทย์รามาฯเผยไทยพบผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรงจากบุหรี่ไฟฟ้า ห่วงแนวโน้มเพิ่มขึ้น

คณะแพทย์ฯ รพ.รามาฯ เผยไทยพบผู้ป่วยอักเสบรุนแรง EVALI จากบุหรี่ไฟฟ้า ห่วงแนวโน้มเพิ่มขึ้น เหตุเข้าถึงง่าย ย้ำชัดคนเข้าใจผิดว่าปลอดภัย

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เมื่อวันที่ 9 พ.ย. 2565 ศ.นพ.วินัย วนานุกูล หัวหน้าภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล แถลงข่าว ‘ไทยพบป่วยปอดอักเสบรุนแรง (EVALI) อีก จากบุหรี่ไฟฟ้า หวั่นคนไม่รู้อันตราย’ ว่า คนทั่วไปโดยเฉพาะวัยรุ่นเข้าใจผิดว่า บุหรี่ไฟฟ้าว่าปลอดภัย คิดว่าไอเป็นแค่ละอองน้ำ มีเพียงสารปรุงแต่ง ไม่มีนิโคติน ซึ่งจริงๆ ไอบุหรี่ไฟฟ้ามีฝุ่น PM 2.5 มีสารเคมีอันตรายมีฤทธิ์ระคายเคืองเยื่อบุทางเดินหายใจ สูบนานๆ บางตัวเป็นสารก่อมะเร็ง อีกทั้งมีโลหะหนักจากน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้าหรืออุปกรณ์สูบ สารปรุงแต่งกลิ่นรสถูกความร้อนจนเป็นไอระเหย ทำให้ปอดอักเสบเฉียบพลันและโรคอื่นได้ ที่สำคัญผู้สูบบุหรี่ไฟฟ้ามีโอกาสสูบบุหรี่ธรรมดาคิดเป็น 3 เท่าของคนไม่เคยสูบบุหรี่ไฟฟ้ามาก่อน

"สหรัฐฯ พบปอดอักเสบรุนแรงที่สัมพันธ์กับบุหรี่ไฟฟ้า (EVALI) ตั้งแต่ปี 2562 ถึงวันที่ 18 ก.พ. 2564 จำนวน 2,807 ราย เสียชีวิต 68 ราย หลังคนตระหนัก มีการควบคุมการใช้ ทำให้ผู้ป่วย EVALI น้อยลง ส่วนไทยเริ่มเจอแล้ว แต่โควิดกลบกระแสตรงนี้ไป และก่อนหน้านี้ยังไม่มีการวินิจฉัยแบบชัดเจนมากนัก แต่ช่วงนี้เรามีคนไข้ EVALI ที่พิสูจน์ชัดเจนแล้ว" ศ.นพ.วินัย  กล่าว

พญ.นภารัตน์ อมรพุฒิสถาพร หัวหน้าสาขาโรคระบบการหายใจและเวชบำบัดวิกฤตระบบหายใจ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า บริษัทมักโฆษณาว่า บุหรี่ไฟฟ้าปราศจากสารอันตราย แต่จริงๆ มีสารหลักคือนิโคตินทำให้เสพติด จึงไม่ได้ช่วยลดสูบบุหรี่ แต่ทำให้สูบุบหรี่เพิ่มขึ้นหรือสูบควบคู่ มีสารปรุงแต่งกลิ่นรส ใส่สารกัญชา เพิ่มเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด หลอดเลือดสมอง โรคปอด/หลอดลมอักเสบ และมีสารก่อมะเร็ง ที่คนบอกยังไม่เจอ เพราะมะเร็งเกิดช้าใช้เวลาหลาย 10 ปี

นอกจากนี้ รายงานสำรวจของ WHO ในวัยรุ่นไทย พบการใช้บุหรี่ไฟฟ้าเพิ่มขึ้นจาก 6-7% เป็น 10% ใน 5 ปี อีกทั้งเด็กประถมเข้าถึงซื้อได้ แบบพอร์ตที่ใช้แล้วทิ้ง แล้วอ้างผู้ปกครองว่า ไม่ใช่บุหรี่ไฟฟ้า เพราะไม่มีการชาร์จไฟ

พญ.นภารัตน์ กล่าวถึงกรณีได้รับควันบุหรี่ไฟฟ้ามือสองว่า ผู้ที่ได้สูดดมควันบุหรี่ไฟฟ้า จะได้รับฝุ่นขนาดเล็ก PM 1.0 และ PM 2.5 รวมถึงนิโคติน หากอยู่ในพื้นที่ปิดอาจส่งผลต่อความดันและชีพจรของผู้ที่ได้สูดดมควัน การทดลองในหนูทดลองที่รับไอบุหรี่ไฟฟ้ามือสองดมทุกวัน มีปอดอักเสบ ใน 1 เดือนเกิดถุงลมโป่งพองได้ มีมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ และสิ่งที่น่ากังวลคือ พบเด็กประถมซื้อบุหรี่ไฟฟ้าชนิดพอตมาใช้ เพราะพอตมีราคาถูก หาซื้อได้ง่าย แล้วบอกผู้ใหญ่ว่าไม่ใช่บุหรี่ไฟฟ้า เนื่องจากไม่ได้ชาร์จไฟ สามารถใช้แล้วทิ้งได้เลย

ขณะที่ นพ.ธนัญชัย เพชรนาค อาจารย์สาขาโรคระบบการหายใจและเวชบำบัดวิกฤตระบบหายใจ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า ระยะเวลาของผู้ที่สูบบุหรี่ไฟฟ้าแล้วเกิด EVALI จะใช้เวลา 3 เดือนขึ้นไป คนไข้แต่ละคนจะใช้เวลาไม่เท่ากัน ความรุนแรงของโรคจะเกิดได้หลายรูปแบบ แต่ยิ่งเกิดเร็วอาการจะรุนแรง หากเกิดภายใน 1-2 สัปดาห์อาการจะรุนแรงมากกว่าผู้ป่วยที่อาการค่อยเป็นค่อยไป ซึ่งการสูบบุหรี่ไฟฟ้านั้นคือ การสูบสิ่งแปลกปลอมเข้าไปที่กระตุ้นให้เกิดการอักเสบโดยตรง เพราะมีสารมากมายผสมเข้าไป เช่นเดียวกับที่คนเคยนิยมสูบบารากุ มีรายงานของปอดอักเสบรุนแรงเช่นกัน

นพ.ธนัญชัย กล่าวด้วยว่า ตอนนี้มีการใช้บุหรี่ไฟฟ้าเยอะมาก เพราะค่อนข้างเข้าถึงง่าย มีการสั่งซื้อผ่านไลน์ ดิลิเวอรีถึงบ้าน ทั้งคนทำงาน นักเรียน มีการใช้บุหรี่ไฟฟ้าเยอะขึ้น แนวทางเฝ้าระวังให้ สังเกตอาการก่อนคือ อาการทางเดินระบบหายใจ อาจไอ หอบเหนื่อย มีไข้ได้ บางคนเป็นนานหลายวัน สัปดาห์ หรือเดือน อาการมากขึ้นเรื่อยๆ หากมีประวัติใช้บุหรี่ไฟฟ้า มีอาการผิดปกติ ควรเฝ้าระวังว่าจะมีปัญหาอาการ EVALI

ทั้งนี้ เมื่อพบแพทย์ให้แจ้งว่า ใช้บุหรี่ไฟฟ้าร่วมด้วย หลายคนปกปิดประวัติ ข้อควรระวังทางแพทย์ ถ้าเราเจอคนไข้ ปอดอักเสบ หาสาเหตุไม่ได้ ไม่น่ามีการติดเชื้อ ให้ระวัง EVALI ซักประวัติผู้ป่วยใช้บุหรี่ไฟฟ้าร่วมด้วยหรือไม่

ส่วนการเลิกบุหรี่นั้น ศูนย์ควบคุมโรคติดต่อสหรัฐ ย้ำชัดว่า บุหรี่ไฟฟ้าไม่ช่วย ควรใช้ยา ส่วนผู้สูบบุหรี่ไฟฟ้าแล้วอาจกลัวมากขึ้น ก็อย่ากลับไปสูบบุหรี่ธรรมดา ควรเลิกทั้งบุหรี่ไฟฟ้าและธรรมดาจะดีที่สุด