อานันท์ ปันยารชุน : ความอยุติธรรม การทารุณกับผู้มีความเห็นต่าง

"...ชะตาชีวิตผมค่อนข้างแปลก เกิดในตระกูลอำมาตย์ แล้วถูกกล่าวหาเป็นคอมมิวนิสต์ หลัง ๆ มาหาว่าผมไม่จงรักภักดีต่อพระเจ้าอยู่หัวด้วยซ้ำ..."

หมายเหตุ -นายอานันท์ ปันยารชุน อดีตนายกรัฐมนตรี เป็นประธาน กล่าว เปิดงาน แสดงภาพ ‘ บนเส้นทางศิลปะ‘ ของ ธีรยุทธ บุญมี ณ หอศิลปวัฒนธรรม แห่งกรุงเทพมหานครซึ่งจะแสดงระหว่างวันที่ 22 สิงหาคม - 1 กันยายน 2567 โดยเนื้อหาส่วนหนึ่งในคำกล่าว เปิดงานสะท้อนให้เห็นภาพการเมืองไทยที่อยุติธรรมและใช้ความรุนแรงในการกำจัดศัตรูทางการเมือง

บรรดาเพื่อนฝูง ญาติพี่น้อง ผู้ที่มีความเกี่ยวข้องกับเดือนตุลาคม(หมายถึงช่วงเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 - 6 ตุลาคม 2519 ) ผมมีส่วนเกี่ยวข้องกับเดือนตุลาคมตอนที่ผมถูกกล่าวหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์ หลังจาก 6 ตุลาคม 2519 แต่ในชีวิตผมมีอุดมการณ์อยู่ในใจเสมอ แต่ไม่ค่อยแสดงออก

แม้กระนั้นก็ดี ก็ยังมีการกล่าวหาผมในเรื่องต่าง ๆ ซึ่งเป็นของธรรมดาในสังคมไทย แต่มาวันนี้ไม่ใช่เรื่องของตุลาคม แต่เป็นเรื่องของบุคคลผู้หนึ่งที่มีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับเหตุการณ์ 14 ตุลาคม คือ คุณธีรยุทธ บุญมี

อานันท์ ปันยารชุน เปิดงานแสดงภาพบนเส้นทางศิลปะ ธีรยุทธ บุญมี https://www.youtube.com/live/4tFYYR2ajzU

ชะตาชีวิตผมค่อนข้างแปลก เกิดในตระกูลอำมาตย์ แล้วถูกกล่าวหาเป็นคอมมิวนิสต์ หลัง ๆ มาหาว่าผมไม่จงรักภักดีต่อพระเจ้าอยู่หัวด้วยซ้ำ

อันนี้แสดงความแปลกประหลาดของสังคมไทยว่า มีบุคคลจำนวนหนึ่งที่มีความแปลกประหลาดในใจในหัวสมองค่อนข้างมาก

ผมไม่ได้อยู่เมืองไทยมากเท่าไร แต่พยายามเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในเมืองไทย ตั้งแต่อยู่มาผมก็มองเห็นความอยุติธรรมในสังคมไทย

มองเห็นในความแก่งแย่งอำนาจและผลประโยชน์ส่วนตัว มีความทารุณกับผู้ที่มีความเห็นแตกต่าง

ผมยังจำได้ว่า ช่วงผมเป็นเด็กหนุ่ม ๆ มีกรณี 4 นักการเมืองอีสานถูกยิงตาย คุณเตียง ศิริขันธ์ คุณครอง จันดาวงศ์ และอีก 2 คน แต่นั้นมาก็มีเรื่องการหายตัว ถูกฆ่าตลอดมา ไม่ว่า 6 ตุลา หรือ 14 ตุลา นึกอยากจะฆ่าใครก็ฆ่ากันได้

บางคนก็ฆ่าตัวตายเพราะความผิดหวังในเมืองไทย เช่น คุณสืบ นาคะเสถียร เป็นต้น

คิดถึงประวัติศาสตร์เมืองไทยแล้วเต็มไปด้วยความไม่ยุติธรรม เต็มไปด้วยความแปลกประหลาด

แต่มาวันนี้ไม่ใช่เรื่องรำลึกถึงความเศร้าหมองที่เรามี ที่มีมาจนถึงทุกวันนี้

ผมยังคิดถึงจิตร ภูมิศักดิ์ ผมไม่รู้จักท่านเลย แต่ได้อ่านหนังสือและช่วยเรื่องเงินในการสร้างอนุสาวรีย์

คนคนนี้ผมถือว่าเป็นเพชรน้ำหนึ่งของสังคมไทย แต่ก็ถูกพรากชีวิตไปในวัยที่ไม่สมควร โดยที่ไม่มีความสมเหตุสมผลใด ๆ

เมืองไทยนี่เก่งนะในการตัดชีวิต ตัดอนาคตของคนที่จะช่วยสร้างประเทศ สร้างความเปลี่ยนแปลง

92 ปีเท่าอายุของผม เท่าอายุประชาธิปไตยเมืองไทย ผมเติบโตมาจนจะถึงวันตายไม่ช้านี้ แต่ประชาธิปไตยเมืองไทยยังเป็นเด็กทารกอยู่ ไม่เอาไหนทั้งสิ้น

แต่วันนี้เรามายินดีกับคนคนหนึ่งที่ผ่านชีวิตมามากมาย ต่อสู้มามากมาย ได้คู่ครองในป่าแล้วมาแต่งงานข้างนอก เขามีงานอดิเรกอีก คือ การเขียนภาพ

ผมเป็นคนที่พยายามสละกิเลสทั้งหลาย ความโกรธ ความแค้น ความพยาบาท อิจฉาริษยาต่าง ๆ แต่จริง ๆ แล้วมีความอิจฉาอย่างหนึ่ง แต่ไม่ใช่อิจฉาคน แต่อิจฉาเชิงน้อยใจตัวเองว่าทำไมคนอย่างเรามีความสำเร็จพอประมาณ ถึงไม่สามารถมีสิ่งที่เรียกว่า hobby(งานอดิเรก)ได้

คนหลายคนมี hobby เช่น เขียนรูปภาพ เป็นจิตกร เล่นดนตรี เป็นนักดนตรี เป็นนักเขียนคอลัมน์ ดนตรีผมก็ชอบแต่เล่นไม่เป็น การเขียนรูปผมก็ชอบ รู้จักนักเขียนในไทยและต่างประเทศมากมาย แต่ก็ไม่คิดจะลงมือเขียนได้

ฉะนั้นเป็นคนที่เรียกว่าขาดไปอย่างหนึ่ง คือ ไม่มี hobby ไม่มีสิ่งที่จะทำให้เรามีความสุขเวลาสมองปลอดโปร่ง ความอิจฉาเป็นความอิจฉาในใจไม่ใช่อิจฉาตัวบุคคล

ผมรู้จักธีรยุทธมา 30 กว่าปี พูดกันว่าเขาเป็นนักคิด นักพูด เป็นผู้มีอุดมการณ์ เป็นผู้ที่นิสัยดี จริยธรรมดี แต่อย่าไปถามศาลรัฐธรรมนูญนะ ศาลรัฐธรรมนูญอาจตีความได้อีกอย่างหนึ่ง (หัวเราะ เสียงคนฟังชอบใจ) แต่ในสายตาผมเขาเป็นคนมีจริยธรรม เป็นคนมีอารมณ์ราบรื่น ไม่โกรธแค้น แต่เพิ่งมารู้ไม่กี่ปีว่า เขามีอารมณ์ศิลปิน เพราะเขาเขียนรูป แต่ผมไม่เคยคิดว่าเขาเขียนมากมายขนาดนี้

เมื่อครู่ผมถามเขา ก่อนที่จะมาแสดงคุณเก็บรูปพวกนี้ไว้ที่ไหน เพราะผมก็รู้ว่าบ้านเขาไม่ได้ใหญ่โตอะไร เขาก็บอกว่าเดี๋ยวแมลงสาบมาเกาะกิน

ทุกอย่างในวันนี้ผมเห็นแล้วผมทึ่ง เพราะรูปภาพเหล่านี้ไม่ได้เขียนโดยไม่ใช่นักเขียนอาชีพ แต่เขียนโดยคนที่ไม่มีอาชีพนี้ แต่เป็นคนที่รักและมองโลกลึกซึ้ง

แต่ละรูปก็ไม่ใช่รูปการเมืองเป็นรูปธรรมชาติส่วนใหญ่ ตอนนี้ก็เลยมีความอิจฉาส่วนตัวแล้ว หวังว่าวันนี้ที่เรามา มารื่นเริง หวังว่าท่านทั้งหลายที่เป็นเศรษฐีและไม่เป็นเศรษฐีมีความตรึงตราใจในรูปภาพต่าง ๆ

ก่อนผมมาผมก็คุยกับลูกสาว ลูกสาวก็บอกว่าอยากมาดู ผมก็บอกว่าดี ผมก็ให้รายการเขาไป ฉะนั้นใครได้รูปพวกนี้ไป ก็เป็นสิ่งที่เป็นผลสำเร็จของผู้วาด แต่ผลสำเร็จคือความพึงพอใจเพราะรูปที่ตัวเองวาดประทับใจคุณ

ในขณะเดียวกันผมก็คิดว่ารูปทั้งหลายไม่ว่าจะติดที่บ้านหรือที่ออฟฟิศมีความสง่างามมากขึ้นเยอะ ขอแสดงความยินดีกับคุณธีรยุทธ บุญมี

หมายเหตุ : ภาพประกอบคุณอานันท์ ปันยารชุน จาก https://www.thairath.co.th และลิงก์วิดีโอเปิดงานแสดงภาพจาก TheReporters