"...นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า เคราะห์กรรมเกิดจาก “ความโลภ” หรือ ความอยากได้ไม่รู้จักพอ จุดอ่อนที่น่ากลัวที่สุดของมนุษย์ความโลภเป็นตัวทำลายศีลธรรม มโนธรรม ธรรมชาติ วัฒนธรรม และอีกหลายสิ่งหลายอย่าง ความต้องการที่จะครอบครองสิ่งใดสิ่งหนึ่งมากเกินความจำเป็น ไม่เพียงแต่วัตถุหรือเงินทอง แต่รวมถึงค่านิยมทางสังคม เช่น สถานภาพหรืออำนาจ ที่มนุษย์เชื่อว่าจะทำให้ชีวิตดีขึ้น ทำให้การตัดสินใจผิดพลาดเดินในเส้นทางไม่ถูกไม่ควร จนนำไปสู่ความเสียหายหรือพบจุดจบที่ไม่สวย จนเข้าใจกันดีว่า “ความโลภคือต้นเหตุของความหายนะ”..."
มีนิทานเล่าต่อกันมาว่า กระทาชายนายหนึ่งเกิดอยากกินน้ำมะพร้าว จึงเดินดิ่งไปที่ร้านมะพร้าวน้ำหอมในตลาดสด ถามแม่ค้าว่าลูกละเท่าไหร่ คำตอบคือ “30 บาทค่ะ สด หอมหวาน เพิ่งเก็บมาจากสวนเมื่อเช้านี้” ชายหนุ่มร้องว่า “โอ้โฮ! 20 บาทไม่ได้หรือครับ” “ไม่ไหวค่ะ แค่นี้กำไรก็ไม่กี่บาท ถ้าอยากได้ลูกละ 20 มีที่ตลาดโน้นนะคะ เดินไปซื้อสักกิโลนึง” ชายคนนั้นจึงรีบเดินไปอย่างมั่นใจ จนเจอร้านมะพร้าวน้ำหอม “ลูกละ 20 บาทครับ” เป็นราคาแน่นอนไม่ผิดเพี้ยน แต่ก็ยังคิดว่าน่าจะต่อลงได้ “แค่นี้กำไรก็ไม่ได้แล้วครับ ถ้าจะซื้อลูกละ 10 บาท คุณต้องไปซื้อที่สวนมะพร้าว ไกลจากนี่หนึ่งกิโลแล้วล่ะครับ” ด้วยความหวังจะได้ของที่ถูกกว่า จึงเดินต่อไปจนถึงสวน เห็นเจ้าของสวนเพิ่งเก็บมะพร้าวลงจากต้น จึงขอต่อรองราคาว่า “ลดหน่อยได้ไหมครับ มีอีกตั้งหลายลูกบนยอด” เจ้าของสวนตอบกลับมาว่า “ถ้าอยากได้มะพร้าวไม่ถึง 10 บาท คุณต้องปีนขึ้นไปเก็บมาเองเลยละค่ะ” กระทาชายแสนจะดีใจ รีบปีนต้นมะพร้าวอย่างไม่ลังเล พยายามเอื้อมมือไปปั่นลูกมะพร้าวให้หลุดออกจากขั้วแต่เพราะทำไม่เป็นจึงเกิดพลั้งตัวร่วงลงกองอยู่กับพื้น แม้จะได้ลูกมะพร้าวติดมือลงมาด้วย โชคดีที่ต้นมะพร้าวน้ำหอมไม่สูงมากเหมือนต้นมะพร้าวกะทิ แม้กระนั้น พ่อหนุ่มผู้อยากได้ของราคาถูก ก็ซี่โครงร้าว ขาหัก เข้ารักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาลนานนับสัปดาห์ [1]
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า เคราะห์กรรมเกิดจาก “ความโลภ” หรือ ความอยากได้ไม่รู้จักพอ จุดอ่อนที่น่ากลัวที่สุดของมนุษย์ความโลภเป็นตัวทำลายศีลธรรม มโนธรรม ธรรมชาติ วัฒนธรรม และอีกหลายสิ่งหลายอย่าง ความต้องการที่จะครอบครองสิ่งใดสิ่งหนึ่งมากเกินความจำเป็น ไม่เพียงแต่วัตถุหรือเงินทอง แต่รวมถึงค่านิยมทางสังคม เช่น สถานภาพหรืออำนาจ ที่มนุษย์เชื่อว่าจะทำให้ชีวิตดีขึ้น ทำให้การตัดสินใจผิดพลาดเดินในเส้นทางไม่ถูกไม่ควร จนนำไปสู่ความเสียหายหรือพบจุดจบที่ไม่สวย จนเข้าใจกันดีว่า “ความโลภคือต้นเหตุของความหายนะ”
วิกฤติการณ์การเงินของโลกกว่า 25 ครั้งในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 20-21 ล้วนเกิดจาก “ความอยากได้ไม่รู้จักพอ” ของมนุษย์ทั้งสิ้น เช่น วิกฤติสินเชื่อซับไพรม์ ที่เกิดจากภาวะฟองสบู่แตกในตลาดที่อยู่อาศัยของสหรัฐฯ ในปี 2550 เนื่องจากมีการเก็งกำไรซื้อขายบ้านในราคาสูงเกินความเป็นจริง ยิ่งกว่านั้น เกิดการแปลงบ้านที่เป็นหลักประกันมาเป็นหลักทรัพย์ในรูปแบบที่ให้ผลตอบแทนสูงเมื่อราคาบ้านลดลง หลักทรัพย์เหล่านั้นจึงดิ่งลดลงฮวบฮาบ กลายเป็นวิกฤติทางการเงินที่ร้ายแรงที่สุดของโลกในรอบ 2 ทศวรรษ เจ้าของบ้านในสหรัฐฯ กว่า 8.8 ล้านคน หรือร้อยละ 10.3 ตกอยู่ในสภาพที่มีหนี้มากกว่าราคาสินทรัพย์ และผลการดำเนินงานของสถาบันการเงินของโลกประสบผลขาดทุนกว่า 5 แสนล้านดอลลาร์ สรอ. ทำให้บริษัทเลห์แมน บราเธอร์ส วาณิชธนกิจ อันดับต้นของโลกต้องล้มละลาย [2]
“ความโลภ” เป็นต้นเหตุให้นักลงทุนยอมตกเป็นทาสเงินตรา ยอมแลกทุกอย่างโดยไม่ยี่หระต่อความถูกผิด วอร์เรน บัฟเฟตต์ (Warren Buffett) นักลงทุนระดับตำนานกล่าวไว้ว่า “จงกลัวในวันที่คนอื่นโลภ และจงโลภในวันที่คนอื่นกลัว” (Be fearful when others are greedy and greedy when others are fearful) ซึ่งเป็นต้นตอของดัชนีวัดความกลัวและความโลภ (Fear and Greed Index) ที่คิดค้นโดยสำนักข่าว CNN เพื่อติดตามพฤติกรรมการแสดงออกทางอารมณ์ของนักลงทุน เช่น ในภาวะที่เกิดความกลัวจะเทขายสินทรัพย์ แต่ในภาวะที่เกิดความโลภ จะเข้าไปลงทุน บ่อยครั้งราคาที่ซื้อจะสูงจนขายออกไม่ทัน แบบ “ติดดอย” ตามภาษาของนักลงทุน โดยดัชนีฯ มีระดับจาก 1 ถึง 100 ซึ่งถ้าอยู่ระดับต่ำหมายถึงนักลงทุนเริ่มมีความกลัว แต่ถ้าอยู่ระดับสูงหมายถึงนักลงทุนเริ่มมีความโลภ [3]
ดัชนี Fear and Greed Index ถูกนำมาใช้กับตลาดคริปโตเคอเรนซี่ สินทรัพย์ดิจิตอลที่นักลงทุนกำลังหายใจเข้า หายใจออกอยู่ในเวลานี้ ปัจจุบันดัชนีอยู่ที่ระดับ 18 จาก 100 ถือเป็นสภาวะที่นักลงทุนอยู่ในระดับ “กลัวขั้นสูงสุด” (extreme fear) อันเนื่องมาจากสภาวะความโลภของนักลงทุนที่ดัชนีเคยขึ้นไปแตะถึงระดับ 73 เมื่อเดือนที่แล้ว
ศาสตราจารย์ ไมเคิล ออสติน (Michael Austin) ด้านจิตวิทยา จากมหาวิทยาลัย Eastern Kentucky สหรัฐอเมริกาได้เขียนบทความเรื่อง The Grip of Greed ในเว็บไซต์ Psychology Today ว่า ความโลภไม่ใช่เรื่องผิด เพราะมนุษย์ต้องการหาความมั่นคงให้กับตนเอง แต่หากเป็นความโลภที่เกินขีดจำกัด จะมีผลต่ออารมณ์ของเรา เกิดความวิตกกังวลและความกระวนกระวายใจเมื่ออยากได้ครอบครอง และเกิดความเข้าใจผิดว่า เมื่อได้มาแล้วจะรู้สึกสบายใจและพึงพอใจ ทำให้เราวนเวียนอยู่ในวงจรอุบาทว์ที่ไม่มีทางออก ดังนั้น การระวังไม่ให้เกิดความหายนะเพราะความโลภ จะต้องทำในสิ่งตรงกันข้ามด้วย “การรู้จักให้”
ซึ่งเราจะได้ความสุขอีกแบบหนึ่ง ตามที่อริสโตเติล นักปรัชญาชาวกรีก ได้พูดไว้ว่า “ความมั่งคั่งจะดีได้อย่างไร ถ้าหากไม่เปิดโอกาสให้ผู้มั่งคั่งได้ทำความดี?” (For what good would their prosperity do them if it did not provide them with the opportunity for good works?) [4]
พระเมธีวชิโรดม (ท่าน ว. วชิรเมธี) ได้พูดเตือนใจไว้อย่างน่าฟังว่า “ตัณหาคือความโลภและความอยากที่เกินพอดีเหมือนทะเลไม่เคยอิ่มด้วยน้ำ ไฟไม่เคยอิ่มด้วยเชี้อ เราต้องถามตัวเองว่า “เกิดมาทำไม” คุณค่าที่แท้จริงของการเกิดมาเป็นมนุษย์อยู่ตรงไหน ต้องตามหา “แก่น” ของชีวิตให้พบ คำว่า “พอดี” คือถ้า “พอ” แล้วจะ “ดี” ชีวิตจะมีความสุข” [5] ทุกวันนี้พวกเราหาความพอดีให้กับชีวิตได้แล้วหรือยังครับ?
แหล่งที่มา:
[1] Ismoman.com. 2021. [online] Available at: <https://www.ismoman.com/primary%20section/Std%204%20English%20STORY%207&8.pdf> [Accessed 5 December 2021].
[2] Th.wikipedia.org. 2021. วิกฤติสินเชื่อซับไพรม์ - วิกิพีเดีย. [online] Available at: <https://th.wikipedia.org> [Accessed 5 December 2021].
[3] Siam Blockchain. 2021. รู้จักกับดัชนีความกลัวและความโลภ Fear and Greed ทำไมจึงสำคัญ. [online] Available at: <https://siamblockchain.com/2021/08/19/why-crypto-fear-and-greed-index-is-important/>
[Accessed 5 December 2021].
[4] Psychology Today. 2021. The Grip of Greed. [online] Available at: <https://www.psychologytoday.com/us/blog/ethics-everyone/201012/the-grip-greed> [Accessed 5 December 2021].
[5] Rama.mahidol.ac.th. 2021. ประตูสองบาน โดยท่าน ว.วชิรเมธี | คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล. [online] Available at: <https://www.rama.mahidol.ac.th> [Accessed 5 December 2021].