พ่อเด่น-แม่สุภาพ คำแหล้ กับชะตากรรมของนักต่อสู้เพื่อที่ดินทำกินและปกป้องทรัพยากรธรรมชาติทั่วโลก เปิดสถิติ 58-กลางปี 60 มีนักต่อสู้เสียชีวิตไปแล้ว ร่วม 483 ราย สะท้อนความล้มเหลวกลไกทางกฎหมายของรัฐบาลในพื้นที่

"น่าแปลกที่ทางราชการกลับมองไม่เห็นจึงสร้างปัญหาซ้อนปัญหามากขึ้นเรื่อยๆ เช่น กรมชลประทานไปทำประตูควบคุมน้ำ ในลำน้ำก่ำที่เป็นเส้นทางจากหนองหารลงแม่น้ำโขง ได้ประตูควบคุมน้ำสุรัสวดีอีกถึง 4 ประตู เป็นเหตุให้ปัญหาการบริหารจัดการน้ำจากหนองหารยิ่งยากและซับซ้อนขึ้นไปอีก เพราะเกิดน้ำท่วมขังที่นาและบ้านเรือนประชาชนในสองฝั่งลำน้ำก่ำในฤดูฝน"

“แม้เรื่องการใช้ชื่อถนนในคดีนี้อาจดูเหมือนว่า ไม่น่าจะเกี่ยวข้องและเป็นประโยชน์กับประชาชนทั่วไปเท่าไรนัก แต่ถือได้ว่าเป็นบรรทัดฐานสำคัญที่แสดงว่า ผู้อุทิศที่ดินเพื่อเป็นถนนสาธารณะและประโยชน์แก่บุคคลทั่วไปสมควรจะได้รับการยกย่อง หากปล่อยผ่านไปต่อไปในอนาคตอาจเป็นเรื่องยากที่จะมีผู้อุทิศที่ดินเพื่อยกให้เป็นทางสาธารณะและประโยชน์แก่สาธารณชน”

“มัคคุเทศก์ต้องบีบบังคับให้นักท่องเที่ยวจ่ายเพิ่มมากสุดเท่าที่จะมากได้ พูดได้ว่าเมื่อรวมกันแล้วจะต้องให้ได้รับเข้ามาคุ้มกับที่เสียค่าหัวไป เพื่อเหลือแล้วจะได้กำไร แต่มัคคุเทศก์ไทยไม่ทำ จึงทำให้ต้องนำเข้าชาวต่างชาติเข้ามาทำหน้าที่นี้ และเกิดการบังคับขู่เข็ญสารพัด”

การเป็นหนี้เป็นได้ แต่ถ้าเกิดคนอายุน้อย วัยทำงาน เกิดมีหนี้เสียขึ้นในประวัติของตนเอง เอากำลังใจที่ไหนทำงาน ประสิทธิภาพการทำงานลดน้อยลง ขณะเดียวกันสังคมสูงอายุเพิ่มขึ้นเราก็หวังเพิ่งกำลังแรงงานเหล่านี้ หากมีภาวะหนี้เสีย โอกาสเป็นสตาร์ทอัพ ก็น้อยลง