ป.ป.ช.จี้รัฐทำระเบียบขายข้าวจีทูจีให้ชัด-ไม่ควรให้นักการเมืองเป็น ปธ.อนุฯ

ป.ป.ช. ชำแหละปัญหาระบายข้าวจีทูจีเก๊ ชี้ที่ผ่านมามีการบิดเบือนขั้นตอน-วิธีส่งออก เหตุไร้ระเบียบ-หลักเกณฑ์แน่ชัด ปล่อยให้เป็นดุลพินิจ รบ. อย่างเดียว ยันต้องกำหนดให้ชัดปิดช่องโกง ชี้ ปธ.อนุระบายข้าวไม่ควรเป็น ขรก.การเมือง

จากกรณีคณะอนุกรรมการฯ สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) ศึกษาปัญหาการทุจริตนโยบายรับจำนำข้าว และการระบายข้าวแบบรัฐต่อรัฐ (จีทูจี) สมัยรัฐบาล น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร พบว่า มีจุดบกพร่องอย่างน้อย 3 จุด ได้แก่ วิธีการส่งมอบข้าว ที่ใช้วิธีส่งมอบหน้าคลังสินค้า (Ex Warehouse) ทำให้เปิดช่องนำข้าวเวียนขายในประเทศ วิธ๊การชำระเงิน ที่ใช้รูปแบบแคชเชียร์เช็คทำให้เอื้อต่อการทุจริต และการขายด้วยราคามิตรภาพต่ำกว่าราคาตลาด ทำให้สูญเสียงบประมาณจำนวนมาก โดยคณะกรรมการ ป.ป.ช. จัดทำมาตรการถึงรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เพื่อดำเนินการแก้ไขปัญหาเหล่านี้ในอนาคตแล้วนั้น 

สำนักข่าวอิศรา www.isranews.org รายงานว่า ปัญหาสำคัญในเรื่องการทุจริตของการระบายข้าวแบบจีทูจี ที่คณะอนุกรรมการฯ ศึกษาคือ การดำเนินงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง คือ กรมการค้าต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ โดยเฉพาะขั้นตอนการระบายข้าว ที่พบว่ามีการบิดเบือนขั้นตอน และวิธีการออกไปจากระเบียบวิธีการค้าระหว่างประเทศตามรูปแบบจีทูจี

คณะอนุกรรมการฯ ตั้งคำถามว่า ประธานอนุกรรมการพิจารณาระบายข้าว ควรมาจากข้าราชการการเมืองหรือไม่ อย่างไร เนื่องจากวิธีการระบายข้าวที่ผ่านมา ถูกกำหนดโดยคณะอนุกรรมการพิจารณาระบายข้าว ที่ถูกแต่งตั้งจากคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติ (กขช. มี น.ส.ยิ่งลักษณ์ เป็นประธานฯ) ซึ่งประธานอนุกรรมการพิจารณาระบายข้าว เป็นบุคคลผู้มีส่วนสำคัญที่กำหนดให้มีการระบายข้าวแบบจีทูจี และช่วงที่เกิดการทุจริตระหว่างปี 2554-2555 คนเป็นประธานอนุฯ ได้แก่ รมว.พาณิชย์ (นายบุญทรง เตริยาภิรมย์) และ รมช.พาณิชย์ (นายภูมิ สาระผล) ที่มาจากข้าราชการการเมือง เป็นผู้พิจารณาให้ความเห็นชอบขายข้าว

เมื่อพิจารณาจากอำนาจหน้าที่ดังกล่าว พบว่า องค์ประกอบของคณะอนุกรรมการพิจารณาระบายข้าว โดยเฉพาะอย่างยิ่งประธานอนุฯ มีความจำเป็นต้องเป็นผู้มีความรู้เกี่ยวกับสต็อกข้าวของรัฐบาล ราคาข้าวของตลาดโลก วิธีการระบายข้าวที่จะทำให้เกิดประโยชน์โดยรวมต่อระบบการค้าข้าวของประเทศ เห็นว่า ข้าราชการประจำย่อมมีความรู้ความสามารถในการจัดการข้าว รวมถึงทักษะการบริหารสต็อกข้าวได้ดีกว่าข้าราชการการเมือง อย่างไรก็ดีอาจมีความจำเป็นบางประการที่ข้าราชการการเมืองต้องเป็นผู้รับมอบนโยบายจากคณะรัฐมนตรี หรือเสนอเรื่องเกี่ยวกับข้าวเข้าสู่การพิจารณาของคณะรัฐมนตรีก็ตาม แต่เห็นได้ว่า กขช. ซึ่งเป็นผู้แต่ตั้งอนุกรรมการฯ มีข้าราชการการเมืองรวมอยู่แล้ว แม้ว่า พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ.2534 และที่แก้ไขเพิ่มเติม จะกำหนดให้นายกรัฐมนตรี ในฐานะหัวหน้ารัฐบาลมีอำนาจหน้าที่แต่งตั้งหรือสั่งข้าราชการก็ตาม แต่การแต่งตั้งประธานอนุฯ ควรพิจารณาโดยคำนึงถึงบุคคลและคุณสมบัติที่เหมาะสมด้วย

คณะอนุกรรมการฯ ตั้งคำถามอีกว่า การระบายข้าวแบบจีทูจี ควรอ้างถึงความจำเป็นเหมาะสมหรือไม่ อย่างไร โดยพบว่า ที่ผ่านมาหลายรัฐบาลมักเสนอให้มีการระบายข้าวจีทูจี โดยอ้างสาเหตุว่า ข้าวมีปริมาณมากเกินไป ส่งผลให้ต้นทุนในการเก็บรักษาข้าวมีราคาสูงตามไปด้วย หรือบางครั้งก็อ้างว่า เพื่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ จากการศึกษาไม่พบว่ามีกฎหมาย หรือระเบียบ หรือหลักเกณฑ์ที่เกี่ยวกับความจำเป็นที่จะใช้อ้างเพื่อระบายข้าวแบบจีทูจี จะมีเพียงแนวปฏิบัติเท่านั้น ประเด็นนี้กรมการค้าต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ ควรมีหลักเกณฑ์หรือระเบียบที่ชัดเจน เพื่ออ้างถึงความจำเป็นและความเหมาะสมที่จะกำหนดให้มีการระบายข้าวจีทูจีหรือไม่ อย่างไร

นอกจากนี้ยังมีความพยายามที่จะอธิบายหลักการสำคัญของสัญญาแบบจีทูจีเกี่ยวกับการอ้างความจำเป็นในการระบายข้าวแบบจีทูจี หรือการอ้างเหตุผลในการขอยกเว้นหรือผ่อนปรนการไม่ปฏิบัติตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัสดุ พ.ศ.2535 และที่แก้ไขเพิ่มเติม รวมทั้งระเบียบอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องโดยการผ่อนปรนให้มีการทำสัญญาจีทูจี จะมากหรือน้อย ทั้งหมดหรือบางส่วน ย่อมขึ้นอยู่กับนโยบายของรัฐบาลเป็นสำคัญ ซึ่งนโยบายของรัฐจะมี 3 ด้านหลัก คือ ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ด้านความมั่นคง และด้านการค้า โดยการทำสัญญาแบบจีทูจีไม่ว่าจะเพื่อความมั่นคงทางการทหาร เพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ หรือผลประโยชน์ทางการค้า ย่อมส่งผลให้รัฐคู่สัญญาอาจมีการใช้สิทธิประโยชน์ หรือผ่อนปรนเงื่อนไขของสัญญาซื้อขายให้แก่กันและกัน ไม่อาจกำหนดให้ชัดเจนได้ว่า จะผ่อนปรนกันแค่ไหน เพียงใด เพราะเป็นนโยบายของรัฐบาล

ดังนั้นการที่กำหนดให้มีระเบียบวิธีปฏิบัติหลักเกณฑ์ที่แน่นอนตายตัว จะทำให้เรื่องนโยบายซึ่งโดยธรรมชาติเป็นเรื่องที่มีประเด็นความอ่อนไหวค่อนข้างมากและในบางกรณี เช่น ประเด็นเรื่องความมั่นคง ก็อาจต้องทำสัญญาซื้อขายแบบจีทูจีเป็นการลับ การกำหนดเป็นระเบียบที่ชัดเจนอาจทำให้เกิดความไม่สะดวกและมีความแข็งตัวของระเบียบมากเกินไป ทำให้เกิดปัญหาในการดำเนินการตามนโยบายของรัฐบาล หรือการปฏิบัติราชการได้

คณะอนุกรรมการฯ วิเคราะห์สาเหตุและความจำเป็นที่อ้างขึ้นมาเพื่อการระบายข้าวจีทูจีนั้น เห็นว่า กรณีต่างประเทศติดต่อเข้ามาซื้อข้าวจากประเทศไทยในฐานะผู้ขาย มีความเหมาะสมที่จะใช้อ้างเพื่อทำการระบายข้าวแบบจีทูจีมากที่สุด เนื่องจากการดำเนินการของรัฐต่างประเทศเหล่านั้น กำหนดให้รัฐของตนต้องซื้อข้าวจากรัฐบาลเท่านั้น แต่สำหรับเหตุผลอื่น มีที่มาจากนโยบายของรัฐบาลไม่ว่าจะเป็นกรณีของไทยไปเจรจาในฐานะผู้ขายข้าว การระบายข้าวเพื่อสร้างความสัมพันธ์ด้านระหว่างประเทศหรือด้านความมั่นคง เหล่านี้ล้วนเป็นดุลพินิจในการดำเนินการของรัฐบาล ดังนั้นการมีระเบียบ หลักเกณฑ์ เพื่อตัดหรือจำกัดการใช้ดุลพินิจในการเลือกใช้วิธีการระบายข้าวแบบจีทูจี น่าจะป้องกันอาศัยช่องทางการระบายข้าวแบบจีทูจีเพื่อสร้างโอกาสการทุจริตได้

# กดคลิก ติดตาม ส่งแชร์ข่าวอิศรา ได้ที่นี่ https://www.facebook.com/isranewsfanpage/

อ่านประกอบ :

ห้ามชำระเป็นแคชเชียร์เช็ค-งดขายราคามิตรภาพ!โชว์บทสรุป ป.ป.ช.ป้องโกงข้าวจีทูจี

3 จุดตายทุจริตจีทูจียุค‘ปู’! เบื้องลึกเหตุผลทำไม ป.ป.ช.ชง รบ.แก้ปัญหานโยบายข้าว

รบ.ไม่ควรแทรกแซงสินค้าเกษตร! เบื้องหลัง ป.ป.ช.ออกมาตรการป้องโกงนโยบายข้าว

3 จุดตายทุจริตจีทูจียุค‘ปู’! เบื้องลึกเหตุผลทำไม ป.ป.ช.ชง รบ.แก้ปัญหานโยบายข้าว

ยกสารพัดเรื่องฉาวยุค‘ปู’-เบื้องหลังมาตรการ ป.ป.ช.ชง รบ.ล้อมคอกทุจริตนโยบายข้าว

ขยายผลจาก‘บุญทรง’!มติทางการ ป.ป.ช. ไต่สวน‘ทักษิณ-ยิ่งลักษณ์-เจ๊แดง’ คดีข้าว-มันจีทูจี