จากสมิหลาถึงนราธิวาส ถอดรหัสใต้ป่วนส่งท้ายปี
ปฏิบัติการความรุนแรงที่เกี่ยวเนื่องกับปัญหาความขัดแย้งที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ไม่ว่าจะเกิดในพื้นที่หรือนอกพื้นที่ปลายด้ามขวานก็ตาม โดยมากมักเป็นปริศนา
สาเหตุประการหนึ่งเป็นเพราะความรุนแรงชุดนี้มาจากกลุ่มบุคคลที่ไม่เปิดเผยตัวตน และแทบไม่เคยมีข้อเรียกร้องใดๆ รวมทั้งเกือบจะไม่มีการสื่อสารผ่านสื่อกระแสหลัก ข่าวสารที่ออกมาเแทบทั้งหมดจึงมาจากข้อสันนิษฐานของหน่วยงานภาครัฐฝ่ายเดียวเท่านั้น
เหตุรุนแรงส่งท้ายปีทั้งเหตุลอบวางระเบิดที่ชายหาดสมิหลา อำเภอเมืองจังหวัดสงขลา และเหตุระเบิดชุดใหญ่ที่จังหวัดนราธิวาส ก็มีสภาพการณ์คล้ายคลึงกับที่กล่าวมา
"ทีมข่าวอิศรา" พยายามถอดรหัสเพื่อหาคำตอบจากฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับสถานการณ์...
หนึ่งในอดีตแนวร่วมบีอาร์เอ็น ซึ่งปัจจุบันหันหลังให้ขบวนการแล้ว แต่ยังรับรู้รับทราบความเคลื่อนไหวอยู่ตลอด อธิบายว่า เหตุรุนแรงที่เกิดขึ้นรอบนี้ เป็นการแสดงศักยภาพของกลุ่มบีอาร์เอ็นที่ต้องการตอบโต้การทำงานของเจ้าหน้าที่ฝ่ายความมั่นระดับสูงที่กำลังพยายามกดดันแกนนำขบวนการและสมาชิกที่อยู่ในพื้นที่ชายแดนใต้ให้ร่วมโต๊ะเจรจาสันติภาพ ซึ่งทางบีอาร์เอ็นเห็นว่าเป็นวิธีการที่ไม่ใช่แนวทางเพื่อนำไปสู่สันติวิธี จึงออกมาตอบโต้เพื่อให้เห็นว่ายังมีศักยภาพและอำนาจต่อรองมากพอที่จะต่อสู้ต่อไป หากฝ่ายรัฐไม่มีความจริงใจในการดำเนินกระบวนการพูดคุยเพื่อสันติสุข
ขณะที่นายโฮป (นามสมมติ) อดีตแกนนำบีอาร์เอ็นอีกคนหนึ่ง ให้ข้อมูลที่ต่างออกไป โดยเขาให้น้ำหนักไปที่ความขัดแย้งเรื่องผลประโยชน์ของฝ่ายต่างๆ ในพื้นที่ซึ่งมีเจ้าหน้าที่รัฐเป็นแกนกลาง
"เวลานี้คนของบีอาร์เอ็นอ่อนแอลงมาก บางสวนหลบหนี บางส่วนก็ออกจากขบวนการ และบางสวนก็ต้องอยู่อย่างหลบๆ ซ่อนๆ พลังของบีอาร์เอ็นตอนนี้ เท่าที่ประเมิน ไม่น่าจะสามารถสร้างความรุนแรงได้มากขนาดที่เห็น ในขณะที่ปัญหาการเมืองและความขัดแย้งเรื่องผลประโยชน์ในพื้นที่แรงมาก ประกอบกับหลายๆ ครั้งฝ่ายอื่นๆ ใช้คนของขบวนการที่มีหมายจับหรือติดคดีความมั่นคงมาก่อเหตุรุนแรงเพื่อหวังผลบางอย่าง" โฮปจาระไนปัญหาของฝ่ายขบวนการ
เขายอมรับด้วยว่า เมื่อการต่อสู้ผ่านมานานเกิน 10 ปี ทำให้มีสมาชิกขบวนการแตกแถว ทั้งที่เต็มใจและจำยอม บางคนกลายเป็น "นักรบรับจ้าง" ที่ถูกใช้เป็นเครื่องมือของกลุ่มผลประโยชน์ต่างๆ ซึ่งฝ่ายรัฐเองก็ทราบดี และมีจำนวนไม่น้อยที่ถูกหลอกใช้
ขณะที่มุมมองของอดีตเจ้าหน้าที่ระดับสูงจากหน่วยงานความมั่นคง ให้น้ำหนักไปที่การก่อเหตุเชิงสัญลักษณ์ เพื่อตอบโต้วาทกรรมของผู้นำมาเลเซีย ดร.มหาธีร์ โมฮาหมัด ที่ให้สัมภาษณ์ล่าสุดในประเทศไทยในทำนองดับฝันเรื่องเอกราช และชี้นำให้กลุ่มขบวนการที่เคลื่อนไหวต่อสู้ รวมทั้งรัฐไทยเอง ยอมรับแนวทางเขตปกครองพิเศษ หรือเขตปกครองตนเอง เหมือนในอินโดนีเซีย
"การก่อเหตุในช่วงก่อนปีใหม่ เหมือนเป็นปฏิกิริยาตอบโต้ผู้นำมาเลเซียที่ไม่สนับสนุนการแบ่งแยกดินแดนมากกว่า เพราะรูปแบบการก่อเหตุล่าสุดน่าจะมีการเตรียมการมานานพอสมควร ซึ่งย้อนไปก็คงอยู่ในช่วงที่ ดร.มหาธีร์ เดินทางมาไทย ช่วงกลางเดือนธันวาคม" อดีตเจ้าหน้าที่ระดับสูงของหน่วยงานความมั่นคงตั้งข้อสังเกต
ด้าน พล.อ.สำเร็จ ศรีหร่าย อดีตรองแม่ทัพภาคที่ 4 ซึ่งศึกษาโครงสร้างองค์กรและแนวทางการต่อสู้ของบีอาร์เอ็นจนได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวาง กล่าวว่า ปฏิบัติการช่วงก่อนปีใหม่ไม่น่าจะมีอะไรมากกว่าการก่อเหตุตามวงรอบปกติ
"โครงสร้างของบีอาร์เอ็นในระดับกองร้อย มีนโยบายก่อเหตุ 2 ครั้งต่อเดือน ถ้าทำไม่ได้ เดือนต่อไปก็ต้องทำ 4 ครั้ง ถือเป็นการก่อเหตุตามวงรอบปกติ ส่วนการกำหนดให้ทำพร้อมๆ กันหลายจุด หลายพื้นที่ในวงรอบหนึ่งก็มีบ้างเหมือนกัน แต่จะไม่เน้นการสูญเสยชีวิต โดยจะเน้นเรื่องจำนวน และสัญญะที่ต้องการสื่อสารมากกว่า"
พล.อ.สำเร็จ ยังให้น้ำหนักเกินครึ่งว่า เหตุระเบิดที่หาดสมิหลา และอีกหลายอำเภอของจังหวัดสงขลา มีโอกาสที่จะเป็นฝีมือของบีอาร์เอ็น
"คนในเขตงาน 4 อำเภอของสงขลาและปัตตานีบางส่วน สามารถข้ามมาก่อเหตุที่อำเภอเมืองสงขลาหรือหาดใหญ่ได้ แต่ยังไม่ชัดว่าทำเพื่ออะไร" อดีตรองแม่ทัพภาคที่ 4 ให้ข้อมูล
เขายังเสนอให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดทำรายงานการวิเคราะห์เหตุการณ์ความรุนแรง ว่าแต่ละเหตุเกิดขึ้นได้อย่างไร เพื่อหาสาเหตุให้ชัดเจน จะได้รู้ต้นตอของปัญหา และวางแผนแก้ไขได้อย่างยั่งยืน
"เหตุรุนแรงบางเหตุการณ์ดูเผินๆ ก็ไม่สำคัญ แต่จริงๆ แล้วเป็นเหตุสำคัญ ฉะนั้นต้องดูมูลเหตุที่เกิด ก็จะตอบคำถามหลายๆ อย่างได้ ไม่อย่างนั้นก็จะมั่วไปหมดเหมือนทุกวันนี้"
พล.อ.สำเร็จ บอกด้วยว่า เท่าที่สอบถามเจ้าหน้าที่ในพื้นที่ ทราบว่ามีการวิเคราะห์เพื่อสรุปสาเหตุของความรุนแรงแต่ละเหตุการณ์น้อยมาก เรียกว่าไม่ถึง 20% ของเหตุที่เกิดขึ้นทั้งหมดด้วยซ้ำ ทำให้ฝ่ายปฏิบัติและระดับนโยบายไม่ทราบเหตุผลที่แท้จริงว่าเหตุรุนแรงแต่ละเหตุการณ์เกิดขึ้นเพราะอะไร จึงยังมองไม่เห็นแนวทางที่จะป้องกันสถานการณ์ร้ายได้อย่างถาวร มีเพียงการแจ้งเตือนและเฝ้าระวังตามวงรอบเท่านั้น
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
บรรยายภาพ :
1 อดีตแกนนำบีอาร์เอ็นที่ยอมให้ข้อมูลกับทีมข่าวอิศรา
2 เหตุระเบิดโจมตีนางเงือกทองที่หาดสมิหลา
3 เหตุระเบิดในนราธิวาสที่ทำให้เสาไฟฟ้าล้มขวางถนน
อ่านประกอบ :
เหตุเกิดที่กาลิซา...เปิดแผนคนร้ายยึด รพ.โจมตีฐาน ชคต.
ยึด รพ.กาลิซา "อังคณา"ชี้พื้นที่ปลอดภัยล้มเหลว
สรุปป่วนนราธิวาส 4 วันส่งท้ายปี ใช้ระเบิดแบบเดียวกันโจมตีทุกจุด
ถึงคิวนราธิวาส! บึ้ม 6 จุด 3 อำเภอ เจ็บ 4 ราย
เปิดรายงานอีโอดี บึ้มสมิหลาโยงกลุ่มป่วนใต้
"บิ๊กป้อม" ฟันธงระเบิดสงขลาเรื่องการเมือง
บึ้มสงขลาลามอีก 2 อำเภอ เชิญตัวอดีตแนวร่วมฯเข้าให้ปากคำ
รัฐสรุปการเมืองจ้างกลุ่มป่วนใต้ คนร้ายอยู่เทพา บึ้มป่วนสงขลาทำลาย ศก.