ทส. ชี้แจงคำสั่งหัวหน้า คสช.ที่ 9/2559 ย้ำไม่มีการยกเลิก “EIA”

วันที่ 10 มีนาคม 2559 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ชี้แจงกรณีการใช้มาตรา 44 ในการออกคำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 9/2559 เรื่องการแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายว่าด้วยการส­่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ (EIA) ดังนี้

นายเกษมสันต์ จิณณวาโส ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) เปิดเผยว่า คำสั่งหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ที่ 9/2559 ไม่ได้ทำให้การจัดทำรายงานวิเคราะห์ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม (EIA) ขาดเอกภาพ หรือเป็นการกดดัน ทส.หรือหน่วยงานที่เกียวข้องแต่อย่างใด ยืนยันว่าโครงการของรัฐหรือรัฐวิสาหกิจยังต้องจัดทำ EIA และต้องทำตามขั้นตอนเดิมคือผ่านความเห็นชอบของคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ และคณะรัฐมนตรี (ครม.) ก่อนดำเนินการ

คำสั่งดังกล่าว จะช่วยทำให้กระบวนการทุกอย่างเดินไปอย่างคู่ขนานได้ เช่น โครงการรถไฟ ชานเมืองสายสีแดง (บางซื่อ-รังสิต) ซึ่งเวลาในการพิจารณาอีไอเอถึง 8 ปี ทำให้งบประมาณเพิ่มขึ้นกว่าหมื่นล้านบาท

หรือสนามบินสุวรรณภูมิที่ตั้งโครงการไว้เมื่อปี 2520 งบประมาณ 5,000-6,000 ล้านบาท แต่ดำเนินการได้ในปี 2540 งบประมาณเพิ่มเป็นกว่า 2 หมื่นล้านบาท ซึ่งหากกระบวนการจัดซื้อจัดจ้างสามารถดำเนินการไปพร้อมกับ ๆ การพิจารณา EIA ได้จะยิ่งช่วยลดต้นทุนได้จำนวนมาก

นายสุพจน์ โตวิจักษณ์ชัยกุล อธิบดีกรมทรัพยากรน้ำ ในฐานะโฆษก ทส. กล่าวว่า คำสั่งดังกล่าว ระบุไว้อย่างชัดเจนว่าห้ามมีการลงนามในสัญญาใด ๆ จนกว่า EIA จะผ่านการอนุมัติ นั่นจึงไม่เป็นการเอื้อประโยชน์ให้กับบริษัทใด ๆ อย่างแน่นอน ที่สำคัญหาก EIA ไม่ผ่านบริษัทที่ร่วมประมูลโครงการก็ต้องยอมรับเงื่อนไขที่รัฐกำหนด และจะไม่มีการฟ้องร้องใด ๆ กับรัฐเด็ดขาด จึงอยากให้ผู้ที่สงสัยหรือเกิดความระแวงในคำสั่งนี้อย่าไปคิดว่าจะเกิดผลเสียกับประเทศ

นางระวิวรรณ ภูริเดช เลขาธิการสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) กล่าวว่า คำสั่งดังกล่าว ไม่ใช่การยกเลิกขั้นตอนหรือการลัดขั้นตอนการพิจารณา EIA หรือรายงานวิเคราะห์ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ (EHIA) เพียงแต่ให้สามารถจัดซื้อจัดจ้างและประกวดราคาไปคู่ขนานได้ ซึ่งถือเป็นประโยชน์ต่อโครงการเร่งด่วน

ทั้งนี้ จะมีโครงการที่ได้รับประโยชน์จากคำสั่งคสช.ที่ 9/2559 อาทิ โครงการด้านคมนาคม 20 โครงการ เช่น ระบบราง มอเตอร์เวย์ โครงการทางหลวง 36 โครงการ ท่าอากาศยาน 2 โครงการ ท่าเทียบเรือ 2 โครงการ เขื่อนและอ่างเก็บน้ำ 8 โครงการ โรงพยาบาลรัฐ 5 โครงการ โรงไฟฟ้า 4 โครงการ และสิ่งก่อสร้างในทะเลอีก 4 โครงการ

สำหรับการพิจารณารายงาน EIA และ EHIA ของ สผ.นั้น ยังต้องผ่านกระบวนการพิจารณาอย่างรอบคอบ ครบถ้วนทุกขั้นตอนเช่นเดิม จึงไม่ควรเป็นกังวลว่าคำสั่งดังกล่าวจะเป็นการเอื้อให้ทุกโครงการ เพราะในคำสั่งที่ 9/2559 ระบุไว้อย่างชัดเจนว่าจะดำเนินการในกรณีที่มีความจำเป็นเร่งด่วน เพื่อประโยชน์ในการดำเนินโครงการหรือกิจการใน 5 ด้าน ได้แก่ การคมนาคมขนส่ง การชลประทาน การป้องกันสาธารณภัย โรงพยาบาล และที่อยู่อาศัย เท่านั้น ส่วนโครงการอื่นๆ ที่ไม่อยู่ในกรอบคำสั่งนี้ก็ต้องดำเนินตามขั้นตอนตามปกติของ พ.ร.บ.ส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ.2535 เช่นเดิม