บรรยง พงษ์พานิช : บทเรียนจากไร่ส้ม

"...ผมเชื่อว่า ทุก ๆ คนคงเชื่อเหมือนผม ว่าไม่ใช่มีแต่คุณสรยุทธเท่านั้นที่ทุจริตเมื่อมีโอกาส ไม่ใช่มีคุณสรยุทธเท่านั้นที่เอาเปรียบ อสมท. เอาเปรียบรัฐและรัฐวิสาหกิจ ที่ว่า “ใคร ๆ เขาก็ทำกัน” นั้นเป็นความจริง เป็นทัศนคติของผู้มีอำนาจรัฐและผู้ค้าขายกับรัฐมาอย่างกว้างขวางช้านาน และพอทำแล้วมีโอกาสที่จะถูกจับได้ต่ำ แถมถ้าบังเอิญถูกจับได้ก็ยังมีโอกาสใช้อำนาจใช้เงินวิ่งเต้นกลบเกลื่อนได้ คนก็เลยทุจริตกันอย่างกว้างขวาง …ใครมีโอกาสแล้วไม่โกงกลายเป็นพวกคนโง่ขวางโลก ยิ่งใครลุกไปขวางการโกงยิ่งเป็นตัวประหลาดอยากดัง..."

หมายเหตุ สำนักข่าวอิศรา www.isranews.org : เมื่อวันที่ 26 ม.ค. 2563 นายบรรยง พงษ์พานิช โพสต์เฟสบุ๊ก Banyong Pongpanich กล่าวถึงกรณีหลังจาก นายสรยุทธ สุทัศนะจินดา อดีตพิธีกรนักเล่าข่าวชื่อดัง และกรรมการบริษัท ไร่ส้ม จำกัด ถูกศาลฎีกาพิพากษาจำคุกกรณียักยอกเงินค่าโฆษณาเกินเวลาในรายการ “คุยคุ้ยข่าว” ที่ออกอากาศทางช่อง อสมท. ระหว่างปี 2548-2549 รวมเป็นเงินกว่า 138 ล้านบาท โดยฎีกาแก้ลดโทษนายสรยุทธ เหลือ 6 ปี 24 เดือน จากเดิมในชั้นต้น และชั้นอุทธรณ์ถูกพิพากษาจำคุก 13 ปี 4 เดือน

----

บทเรียน…จากไร่ส้ม. 26 มกราคม 2563

กรณีที่คุณสรยุทธ สุทัศนะจินดาต้องรับโทษจากคำพิพากษาศาลฎีกา ให้ถูกจำคุกนานถึงแปดปี สร้างความสะทกสะท้อนให้กับคนจำนวนมาก

คุณสรยุทธนั้นเป็นคนเก่งมาก ๆในระดับอัจฉริยะที่สร้างปรากฎการณ์ สามารถปฏิวัติพลิกรูปโฉมของวงการข่าวโทรทัศน์ของประเทศไทย และด้วยความเก่งของเขาก็ทำให้คุณสรยุทธมีความมั่งคั่งจากอาชีพสุจริต มีทรัพย์สินเป็นจำนวนหลายร้อยล้านบาทได้ โดยที่ใคร ๆ ก็รู้ สามารถร่ำรวยอย่างเปิดเผยชนิดที่ใช้ชีวิตฟุ่มเฟือยอย่างยืดอกได้สบาย ๆ ไม่ต้องมิดเม้นเหมือนบางคนที่ร่ำรวยมาจากการฉ้อฉลโดยมิชอบ ไม่ต้องเสียเวลาไปฟอกเงินแต่อย่างใด

ยิ่งกว่านั้น คุณสรยุทธยังได้ชื่อว่าเป็นคนดี มีความเมตตากรุณาต่อเพื่อนร่วมชาติอย่างสูงยิ่ง เมื่อเกิดภัยพิบัติขึ้นคราวใด ก็ทุ่มเทเป็นตัวกลางระดมทุนแถมดำเนินการลงไปช่วยเหลือด้วยตนเองอย่างมีประสิทธิภาพไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย ตัวอย่างเช่น คราวภัยพิบัติสึนามิ 2547 คุณสรยุทธ์ก็ระดมทุนได้หลายร้อยล้านบาท นำลงไปช่วยเหลือถึงมือผู้ประสบภัยได้อย่างรวดเร็วกว้างขวาง ผิดกับรัฐบาลทักษิณที่เรี่ยไรได้มากมายกว่าพันล้าน แต่กลับเอาไปกองไว้ในบัญชีเหลือเบะจนเดือดร้อนท่านสู่วัดต้องคิดโครงการอนุสรณ์สถาน 640 ล้าน มาถลุงเงินบริจาค (โชคดีที่ถูกรุมด่าจนต้องระงับ…แต่คนคิดก็ยังได้สายสะพายปฐมดิเรกคุณาภรณ์ในฐานะช่วยสึนามิ …ซึ่งผมคิดว่าคุณสรยุทธน่าจะได้รับมากกว่าเป็นอย่างยิ่ง) …ซึ่งผมเชื่อว่า หากไม่ต้องคดี ในคราวที่ชาวอุบลประสบภัยน้ำท่วม คุณสรยุทธก็คงจะเป็นตัวตั้งตัวตีช่วยเหลือชาวบ้านได้มากมายไม่น้อยไปกว่าที่ คุณบิณฑ์ บรรลือฤทธิ์ได้ทำไป ซึ่งทำได้มากกว่า ตบหน้าฝ่ายรัฐบาลที่เกณฑ์ ครม. ทั้งคณะมารับโทรศัพท์เรี่ยไร แถมเกณฑ์หน่วยงานรัฐ รัฐวิสาหกิจ และเจ้าสัวในเครือข่ายมาเข้าแถวบริจาคอีกด้วยซ้ำ (นี่ผมก็กำลังรอดูอยู่ว่า ระหว่างคุณบิณฑ์หรือน้องชายท่านสู่วัดผู้จัดรายการที่ทำเนียบใครจะได้สายสะพาย)

มันจึงเกิดคำถามขึ้นว่า …ทำไมคุณสรยุทธ ซึ่งเป็นคน ทั้งเก่ง ทั้งรวย ทั้งดี จึงยังทำการทุจริตเบียดบังทรัพย์สินของแผ่นดิน ทั้ง ๆ ที่เงิน 138ล้านที่เบียดบังไปนั้น ก็ไม่ใช่จำนวนที่มากมายอะไรสำหรับคุณสรยุทธ ไม่ได้เป็นจำนวนที่จำเป็นสำหรับการใช้ชีวิต และไม่ได้ทำให้รำ่รวยเพิ่มขึ้นสักเท่าใด ไม่น่าจะคุ้มกับความเสี่ยงที่อาจจะต้องได้รับโทษหนักหนาอย่างที่เป็น

ผมคิดว่า แรงจูงใจที่ทำให้เกิดเหตุการณ์นี้ขึ้นมีอยู่สองประการ คือ ประการแรก คุณสรยุทธคงเห็นตลอดมาว่า เรื่องอย่างนี้ “ใคร ๆ เขาก็ทำกัน” และประการที่สอง คุณสรยุทธก็คงเห็นว่า โอกาสที่จะถูกจับได้ ถูกลงโทษนั้นคงน้อยมาก เพราะความที่เป็นนักข่าวที่กว้างขวาง ก็คงจะเห็นเรื่องทุจริตที่เกิดขึ้นดาดดื่นทั่วไปในประเทศนี้ ซึ่งแทบไม่มีใครเลยที่ถูกจับได้ ถูกลงโทษ แถมก็ยังได้รับเกียรติ ได้รับการยกย่องอยู่ในสังคมเป็นอันดีด้วย ขอเพียงแต่ให้เป็นคนร่ำรวยก็พอ

ผมเชื่อว่า ทุก ๆ คนคงเชื่อเหมือนผม ว่าไม่ใช่มีแต่คุณสรยุทธเท่านั้นที่ทุจริตเมื่อมีโอกาส ไม่ใช่มีคุณสรยุทธเท่านั้นที่เอาเปรียบ อสมท. เอาเปรียบรัฐและรัฐวิสาหกิจ ที่ว่า “ใคร ๆ เขาก็ทำกัน” นั้นเป็นความจริง เป็นทัศนคติของผู้มีอำนาจรัฐและผู้ค้าขายกับรัฐมาอย่างกว้างขวางช้านาน และพอทำแล้วมีโอกาสที่จะถูกจับได้ต่ำ แถมถ้าบังเอิญถูกจับได้ก็ยังมีโอกาสใช้อำนาจใช้เงินวิ่งเต้นกลบเกลื่อนได้ คนก็เลยทุจริตกันอย่างกว้างขวาง …ใครมีโอกาสแล้วไม่โกงกลายเป็นพวกคนโง่ขวางโลก ยิ่งใครลุกไปขวางการโกงยิ่งเป็นตัวประหลาดอยากดัง

ทั้งสองเหตุผลนั้น มันพ้องตรงกับที่ Magarette Thatcher เคยพูดไว้ว่า “When state owns, nobody own. When nobody owns, nobody cares.” และก็ไปพ้องตรงกับทฤษฎีคอร์รัปชั่นที่ว่า ตราบใดที่คนเห็นว่า ประโยชน์ที่จะได้จากการโกงนั้นมันสูงกว่าโทษที่จะได้รับคูณกับโอกาสที่จะถูกจับได้ คนก็ย่อมจะโกงต่อไปเมื่อมีโอกาส

อย่างไรก็ดี คุณสรยุทธก็ยังเป็นผู้กล้าหาญ ที่เมื่อถูกจับได้ จำนนด้วยหลักฐาน ก็ยอมที่จะคืนเงินที่ทุจริตไปและอยู่สู้คดีจนถึงที่สุดและยอมก้มหน้ารับโทษ จนกระทั่งมีคนจำนวนไม่น้อยรู้สึกเห็นอกเห็นใจ มีกระทั่งคนที่สดุดีเสียด้วยซ้ำ (เพื่อจะได้เอาไปด่าคนบางคนที่หนีไม่ยอมรับโทษเพราะคิดว่าไม่ได้รับความยุติธรรมจากกระบวนการ) …หลายคนถึงกับคิดว่าไม่เป็นธรรมกับคุณสรยุทธด้วยซ้ำ เพราะเงินที่โกงไปก็เอามาคืนแล้ว คดีก็ไม่หนี ทีอดีตปลัดที่ตู้เสื้อผ้าแตก กับอดีตอธิบดีที่ยักยอกภาษีจนร่ำรวยผิดปกติยังโดนโทษแค่ยึดทรัพย์เท่านั้น ไม่เห็นต้องนอนคุกเลย แถมบางคนยังบ่นว่า โกงนิดเดียวเอง ซื้อนาฬิกาได้ไม่กี่เรือน ทีนักการเมือง ผู้มีอำนาจยิ่งใหญ่โกงทีมากมายกว่านี้หลายเท่า รู้ ๆ กันอยู่ ทำไมไม่โดนโทษ…ซึ่งเรื่องนี้ก็ไปพ้องกับกลยุทธของนักโกงในข้อที่ว่าโกงทั้งทีต้อง “โกงกระจุก แต่ให้เสียหายกระจาย” เพราะจะว่าไปเงิน 138 ล้านบาท ที่โกงไป พวกเราคนไทยเสียคนละแค่ 2.12 บาทเอง (138 หารด้วย 65) ไม่เห็นจะเดือดร้อนอะไรเลย ไม่น่าจะไปลงโทษแกหนักขนาดนั้น

เรื่องราวทั้งหมดนี้ …นอกจากเป็นบทเรียนแก่คุณสรยุทธ และนักโกงนักยัดเงินทั้งหลาย (ที่ทำให้ต้องระมัดระวังมากขึ้น) แล้ว ผมยังหวังว่า ยังจะเป็นบทเรียนที่ดีให้กับสังคม โดยเฉพาะผู้ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการป้องกันและปราบปรามคอร์รัปชั่นในการออกแบบกระบวนการที่ได้ผล

ความจริง กระบวนการป้องกันและปราบปรามคอร์รัปชั่นที่ comprehensive ที่ผมคิดว่าได้ผลนั้น ผมเคยได้มีโอกาสนำเสนอจนมีการตั้งคณะกรรมการต่อต้านคอร์รัปชั่นแห่งชาติเมื่อปี 2558 (มีผมร่วมอยู่ด้วย) วันหลังจะนำมาเปิดเผยเล่าให้ฟังอย่างละเอียด รวมทั้งจะเล่าให้ฟังด้วยว่าทำไมมันถึงไม่ได้มีการนำไปปฏิบัติ (มีแค่บางมาตรการจิ๊บจ้อยกระเส็นกระสายเท่านั้นที่ถูกนำไปใช้) ซึ่งผมมั่นใจว่า ถ้าดำเนินการครบถ้วนตามที่เสนอ คอร์รัปชั่นจะลดลงมากมาย และภายในห้าปี ประเทศไทยจะได้รับคะแนน CPI (Corruption Perception Index) เพิ่มจาก 36 เป็นเกิน 50 ไปอยู่ใน Top 50 ของโลกเสียที (ตอนนี้อันดับ101\180) …ขอให้รอหน่อยนะครับจะเล่าให้ฟัง เพราะผมก็ถือทฤษฎีที่ว่า “ตราบใดที่โทษและภัยที่ผมอาจจะได้รับจากการต่อต้านคอร์รัปชั่นยังสูงกว่าโอกาสที่ผมจะปลอดภัยคูณด้วยโอกาสที่จะประสบความสำเร็จในการลดโกง ผมก็จะขออยู่เฉย ๆ ไปก่อน”

# กดคลิก ติดตาม ส่งแชร์ข่าวอิศรา ได้ที่นี่ https://www.facebook.com/isranewsfanpage/ 

ภาพ นายบรรยง พงษ์พานิช จากเฟสบุ๊ก Banyong Pongpanich 

ภาพ นายสรยุทธ สุทัศนะจินดา จากไทยรัฐออนไลน์