ปอซอครั้งแรกของหนูๆ ชายแดนใต้
ในแต่ละปีจะมีเดือนที่เป็นบททดสอบอันยิ่งใหญ่จากพระผู้เป็นเจ้าต่อมุสลิมทุกคน...หนึ่งเดือนเต็มกับการอดทนทั้งกาย วาจา และใจในการถือศีลอดตลอดรอมฎอน...เดือนที่มุสลิมทุกคนต้องปฏิบัติเพื่อเพิ่มผลบุญแก่ตัวเอง ซึ่งในปีนี้เริ่มกันตั้งแต่วันที่ 10 ก.ค.ถึงวันที่ 8 ส.ค.
ในเดือนรอมฎอน มุสลิมทุกคนไม่ว่ายากดีมีจนจะอยู่ในสภาพเดียวกันหมด เป็นการยืนยันศรัทธาต่อการเป็นบ่าวของพระผู้เป็นเจ้า พร้อมทั้งยืนยันหลักการเสมอภาคและภราดรภาพในอิสลาม
"การถือศีลอด" หรือที่คนมุสลิมพื้นเมืองสามจังหวัดชายแดนภาคใต้เรียกกันติดปากว่า "ปอซอ" ไม่ได้หมายถึงแค่การงดรับประทานอาหารในเวลาตั้งแต่พระอาทิตย์ขึ้นถึงพระอาทิตย์ตกเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ผู้ถือศีลอดยังต้องทำความดีด้วยการลดละการกระทำที่ไม่ดี ทั้งทางหู ตา จมูก ร่างกาย และความคิดด้วย
ตลอดมาสังคมที่ไม่ใช่อิสลามอาจคุ้นชินเฉพาะการถือศีลอดของมุสลิมที่เป็นผู้ใหญ่...แล้วมุสลิมที่เป็นเด็กล่ะต้องปอซอหรือไม่? เป็นเรื่องที่น่าสนใจไม่น้อย
ยะโก๊ป หร่ายมณี อิหม่ามประจำมัสยิดกลางจังหวัดปัตตานี ไขข้อข้องใจให้ฟังว่า อิสลามให้สอนเด็กตั้งแต่ 7 ขวบ เมื่ออายุถึง 10 ขวบก็ให้ทำได้แล้ว โดยฝึกให้เด็กถือศีลอด ไม่ใช่ไปฝึกตอนอายุ 15 แต่จุดหลักคือผู้หญิงมีประจำเดือน ผู้ชายมีความรู้สึกทางเพศ ต้องถือศีลอด แต่ทางที่ดีให้เริ่มต้นก่อน เสมือนกับการคลุมฮิญาบ เราฝึกให้เด็กคลุมตั้งแต่เด็กๆ มาเรื่อยๆ จนถึงอายุ 15 ปีก็จะคลุมได้โดยไม่กระดากอาย แต่ถ้าไปเริ่มต้นที่อายุ 15 ปี ความกระดากอายก็จะมี เฉกเช่นเดียวกันกับการถือศีลอดที่ต้องเริ่มต้นฝึกตั้งแต่เด็กๆ
แต่การถือศีลอดของเด็กย่อมมีข้อยกเว้น เพราะเด็กยังไม่บรรลุนิติภาวะ แต่การฝึกเราสามารถฝึกได้ เช่น ฝึกหัดไม่เต็มวันก่อน แล้วค่อยๆ ปรับไป ทุกอย่างอยู่ที่การฝึกฝน จนเด็กสามารถปรับตัวได้เองในที่สุด
"การฝึกปฏิบัติตนของเด็กๆ ขึ้นอยู่กับพ่อและแม่ในการละและถือศีลอดร่วมกัน พร้อมๆ กันทั้งครอบครัว ถือเป็นการสร้างความสุขในบ้านไปในตัว เป็นการสร้างความอบอุ่นอย่างมากมาย เป็นรั้วป้องกันความไม่ดีทั้งหลาย ยาเสพติดต่างๆ คงทำอะไรไม่ได้หากมุสลิมเอาหลักการศาสนามาใช้จริงๆ ครอบครัวเป็นสถาบันเล็กแต่มีผลต่อสังคมใหญ่ พ่อแม่จึงต้องดูแลลูกหลานให้ดี"
จากคำอธิบายของ ยะโก๊ป ทำให้เข้าใจได้ว่าการถือศีลอดครั้งแรกในชีวิตของเด็กๆ ย่อมเป็นความทรงจำดีๆ ที่ยากจะลืม เพราะประกอบขึ้นด้วยความอดทนจากพลังศรัทธา....
เด็กหญิงตาแป๋ว น้ำเสียงชวนฟังที่ชื่อ บัซลาอ์ ศิริพัธนะ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนอามานะศักดิ์ อ.เมือง จ.ปัตตานี เจ้าของแชมป์จินตคณิตจังหวัดชายแดนภาคใต้ 2 ปีซ้อน เธอหัดถือศีลอดตั้งแต่อายุ 7 ขวบ และทำได้จริงจังเมื่อตอน 8 ขวบ ปัจจุบันเด็กหญิงอายุได้ 9 ขวบ ถือศีลอดได้ตั้งแต่วันแรกของเดือนรอมฎอน และตั้งใจว่าจะทำให้ได้ครบทั้งเดือน
"ตอนอายุ 7 ขวบลองถือศีลอดครั้งแรก ทำได้เต็มวัน รู้สึกเวียนหัวนิดหน่อย ปีนั้นทำได้แค่ 2-3 วัน เมื่อปีที่แล้วถือได้ทั้งเดือน ไม่ขาดเลย จนมาปีนี้ก็ถือศีลอดได้ตั้งแต่วันแรก และตั้งใจว่าจะทำให้ครบทั้งเดือน ดีใจมากที่ตัวเองทำได้ และได้ผลบุญแก่ตัวเอง"
บัซลาอ์ เล่าต่อว่า เดือนนี้จะไม่ซุกซนเหมือนเดือนอื่นๆ เพราะอยู่ในช่วงถือศีลอดที่ต้องเคร่งครัดทั้งกาย วาจา และใจเพื่อเพิ่มผลบุญให้แก่ตัวเอง เธอมีพี่ชายและพี่สาว 3 คนที่เป็นตัวอย่างดีๆ ในการปฏิบัติศาสนกิจนี้ พี่ๆ ทั้งสามถือศีลอดอย่างสม่ำเสมอด้วยความอดทนและตั้งใจเช่นกัน
"ตอนละศีลอด ทุกคนที่บ้านจะทานอาหารพร้อมกัน ละศีลอดแล้วก็ทานข้าว ละหมาดมักริบ (ละหมาดช่วงย่ำค่ำ) จากนั้นไปละหมาดตะรอเวียะห์ที่มัสยิดกลางเพราะอยู่ใกล้บ้าน ไปกับอุมมี (แม่) พี่ๆ และคนอื่นๆ ละหมาดได้ครบ ไม่เวียนหัว กลับมาก็กินขนมและอย่างอื่นต่อ จากนั้นก็เข้านอนเพื่อที่จะตื่นมาทานซูโฮร์ (ทานอาหารตอนหัวรุ่ง) ตอนตีสามครึ่ง แล้วรอละหมาดซุบฮ์ (ละหมาดตอนหัวรุ่ง) 8 โมงเช้าไปโรงเรียน เรียนทั้งวัน กลับบ้าน 4 โมงเย็น มาช่วยล้างจาน ถูบ้าน แบ่งกันทำทั้ง 4 คนพี่น้อง แล้วรอละศีลอด ทำอย่างนี้เป็นประจำทุกวันตลอดทั้งเดือน" บัซลาอ์แจกแจงอย่างภูมิใจ
ขณะที่ อามีน ล่าหวัง เด็กชายวัย 10 ขวบ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนปะกาจินอ อ.หนองจิก จ.ปัตตานี เป็นอีกคนหนึ่งที่ตั้งใจถือศีลอดตลอดเดือนรอมฎอนปีนี้ อามีน บอกว่า ไม่ได้หัดถือศีลอดมาก่อน ตั้งใจทำในปีนี้และทำได้เลย
"ตั้งใจไว้ว่าต้องทำให้ได้ทั้งเดือน เริ่มถือศีลอดวันแรกก็ไม่มีอาการอะไร ไม่เวียนหัวหรือหน้ามืด ไม่หิว ไปโรงเรียนก็ไม่รู้สึกง่วงหรือเบื่ออะไร เรียนตามปกติ เพื่อนๆ ในห้องก็ถือกันได้เกือบทุกคน ช่วยกันพูดให้ตั้งใจทำความดี เวลาเห็นคนอื่นทานน้ำหรือขนมก็ไม่รู้สึกอยากทานเพราะตอนเย็นก็ได้ทานอยู่แล้ว ตั้งแต่วันแรกขาดถือศีลอดไป 1 วันเพราะไม่สบาย การถือศีลอดทำให้ตัวเองมีความอดทนมากขึ้น รู้ว่าเวลาหิวและไม่ได้ทานอาหารจะเป็นอย่างไร ทำให้ควบคุมอารมณ์และใจตัวเองได้ ตั้งใจว่าจะถือศีลอดในวันที่เหลือให้ได้ตลอดเดือนนี้" เด็กชายกล่าวอย่างมุ่งมั่น
อามีน บอกว่า เห็นพ่อกับแม่ถือศีลอดมาตั้งแต่เด็กๆ เมื่อโตถึงวัยที่สามารถถือศีลอดได้จึงตั้งใจทำ และพ่อแม่ก็สนับสนุน
"ตอนหัวรุ่งก็ลุกมาทานซูโฮร์กับพ่อแม่ แต่ไม่ได้ทานมาก เวลาละศีลอดเสร็จ ละหมาดมักริบแล้วก็ไปละหมาดตะรอเวียะห์ที่มัสยิดใกล้บ้านทุกคืนเพื่อฝึกความอดทนและสะสมความดีให้ตัวเอง"
ที่บ้านเลขที่ 70 ต.ยะหา อ.ยะหา จ.ยะลา เด็กๆ 3 คนมักไปรวมตัวนั่งเล่นกันระหว่างรอพ่อกับแม่ไปละหมาดตะรอเวียะห์ที่มัสยิดหลังจากละศีลอดเรียบร้อยแล้ว แม้พวกเขาจะยังเด็ก แต่ก็ตั้งใจถือศีลอดไม่ต่างจากผู้ใหญ่
อิรฟาน อาบู อายุแค่ 10 ขวบ แต่ปีนี้เขาสามารถถือศีลอดได้ครบทุกวันตั้งแต่เริ่มเดือนรอมฎอน ส่วน อิสมะแอ อาบู อายุ 8 ขวบ น้องชายของอิรฟาน เขาเพิ่งขาดปอซอไป 2 วันหลังจากถือศีลมาแล้ว10 วัน ขณะที่ ซุฟยาน อาบู เด็กน้อยที่สุดในกลุ่ม เพราะอายุแค่ 6 ขวบ แต่มีศักดิ์เป็นน้าของอิรฟานและอิสมาแอ ยอมรับว่า สู้ไม่ไหว ปอซอได้คราวละครึ่งวันเท่านั้น
อิรฟาน เล่าว่า ปีนี้ปอซอเป็นปีที่สองแล้ว จึงรู้สึกสบายๆ พอเปิดปอซอ (ละศีลอดในแต่ละวัน) ก็จะไปร่วมละหมาดตะรอเวียะห์ แม้จะละหมาดไม่จบเหมือนผู้ใหญ่ แต่ก็รู้สึกดีที่ได้ไปทำ
"ปีนี้รู้สึกดีกว่าปีที่ผ่านๆ มา ซึ่งปอซอได้บ้างไม่ได้บ้างเพราะไม่ไหว แต่ปีนี้พยายามปอซอให้ได้เยอะกว่าปีที่แล้ว ดีใจที่ยังไม่ขาดเลย คิดว่าปอซอดีกว่าไม่ปอซอ ถ้าไม่ปอซอก็ไม่ค่อยมีอะไรกิน ปอซอดีกว่าได้บุญด้วย" อิรฟานเล่าตามประสาเด็ก
ขณะที่ อิสมะแอ บอกว่า ปีนี้เป็นปีแรกที่เขาปอซอ รู้สึกเหนื่อยมาก ตอนที่ปอซอวันแรกหิวน้ำมากกว่า ข้าวไม่ค่อยหิว แต่อาศัยใช้ผ้าชุบน้ำวางบนศีรษะทำให้ดีขึ้น
"ตอนที่ปอซออยู่บอกตัวเองว่าพรุ่งนี้จะไม่ปอซอแล้ว จะปอซอวันมะรืนนี้ แต่พอเปิดปอซอ ความหิวหายไป วันรุ่งขึ้นก็เลยปอซอต่อ เป็นอย่างนี้มากว่า 10 วันแล้ว ขาดแค่ 2 วัน"
ส่วน ซุฟยาน ยังปอซอเหมือนพี่ๆ 2 คนไม่ไหว จึงทำได้แค่คราวละครึ่งวัน ตอนนี้เขาปอซอครึ่งวันมาได้หลายวันแล้ว เมื่อทำสำเร็จก็ดีใจ เที่ยวไปบอกเพื่อนที่โรงเรียนให้ได้รับรู้
"ผมชอบปอซอ แต่ทำทั้งวันไม่ไหวเลยต้องทำครึ่งๆ ทำ 2 วันเท่ากับ 1 วันเต็ม แค่นี้ก็ดีใจแล้ว"
เป็นความน่ารักของเด็กๆ ชายแดนใต้ที่พัฒนาการปฏิบัติศาสนกิจขึ้นตามวัยเพื่อสะสมความดี และพวกเขาและเธอจะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่ดีของสังคม...
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
บรรยายภาพ :
1 (จากซ้ายไปขวา) ซุฟยาน, อิสมะแอ และ อิรฟาน
2 บัซลาอ์
3 อิสมะแอ