ปณิธาน...ข้อเด่น-ข้อด้อยของหยุดยิงรอมฎอน
รศ.ดร.ปณิธาน วัฒนายากร นักวิชาการด้านความมั่นคง จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วิเคราะห์ถึงการแถลง "ความเข้าใจร่วมกัน" ในการลดเหตุรุนแรงช่วงเดือนรอมฎอนของรัฐบาลไทยกับกลุ่มบีอาร์เอ็น ซึ่งแถลงโดยทางการมาเลเซีย ในฐานะผู้อำนวยความสะดวกการพูดคุยสันติภาพดับไฟใต้ และกำลังถูกตั้งคำถามจากหลายฝ่าย
โดยเฉพาะเรื่องการกำหนดพื้นที่ลดเหตุรุนแรงและงดเว้นปฏิบัติการทางทหารซึ่งครอบคลุมสามจังหวัดชายแดนภาคใต้กับ 4 อำเภอของ จ.สงขลาเดิม และยังรวมไปถึง อ.สะเดา จ.สงขลา ด้วย
"จริงๆ แล้วยังไม่ถึงเวลาระบุรายละเอียดขนาดนั้น เพราะเอกสารที่นำมาแถลงไม่ใช่ข้อตกลง แต่กลับพยายามระบุกรอบรายละเอียดเหมือนกับเป็นข้อตกลง ซึ่งเรายังไม่พร้อมที่จะก้าวไปขั้นนั้น แต่เมื่อเป็นเช่นนี้จึงเห็นได้ว่าแม้จะมีการพยายามกำหนดรายละเอียด แต่ก็เป็นเรื่องลอยๆ ไม่มีตัวชี้วัดและกลไกการประเมินร่วมกันทั้งสองฝ่าย เช่น ตัวเลขการลดลงของเหตุรุนแรงจะเป็นเท่าไหร่ก็ยังบอกไม่ได้ หรือการปิดล้อมตรวจค้นจะลดตรงไหน สถานการณ์ใด ก็ยังไม่ชัด"
"สิ่งที่เกิดขึ้นเหมือนกับว่าทั้งสองฝ่ายพยายามทำให้เกิดการแถลงเพื่อให้เห็นผลความก้าวหน้าเชิงรูปธรรมของการพูดคุยสันติภาพเท่านั้น แต่ไม่ได้มีโรดแมพ ไม่มีการตกลงกันว่าใครจะเป็นฝ่ายควบคุมรักษาให้เป็นไปตามที่เห็นชอบร่วมกัน หรือหากผ่านรอมฎอนไปแล้วลดความรุนแรงไม่สำเร็จ การพูดคุยจะกลับมาสู่กระบวนการไหน"
อย่างไรก็ดี รศ.ดร.ปณิธาน มองว่า ข้อดีของการแถลงคือในแง่ของความพยายาม และการกันบีอาร์เอ็นออกจากกลุ่มที่ไม่เห็นด้วยกับการพูดคุยสันติภาพ หรือกลุ่มที่ยังใช้ความรุนแรงอยู่ ซึ่งถ้ามีเหตุรุนแรงเกิดขึ้นก็จะชัดว่าเป็นกลุ่มไหนทำ จริงๆ แล้วในถ้อยแถลงน่าจะเน้นในส่วนนี้มากกว่าเพื่อแยกแยะกลุ่มที่ไม่เห็นด้วยออกมา แล้วส่งเจ้าหน้าที่ไปพูดคุยในอีกรูปแบบหนึ่ง และอาศัยแรงกดดันจากภาคประชาชนที่ไม่ต้องการความรุนแรง เพื่อให้กลุ่มเหล่านั้นหยุดใช้ความรุนแรง
ส่วนเรื่อง อ.สะเดา จ.สงขลา ที่ถูกผนวกรวมเป็นพื้นที่สถานการณ์ไฟใต้นั้น นักวิชาการด้านความมั่นคง มองว่า การขยายกรอบแบบนี้บีอาร์เอ็นมีแต่ได้ประโยชน์ หากมองในแง่ปฏิบัติการก็อาจต้องการใช้เป็นพื้นที่วางแผนหรือกบดาน หากมองให้ไกลกว่านั้นก็คือทำให้มีอำเภอกันชน ขณะที่ อ.สะเดา เป็นพื้นที่อ่อนไหว มีทั้งด่านศุลกากร และธุรกิจผิดกฎหมาย
"ในอนาคตถ้ามีการเจรจาขึ้นมา บีอาร์เอ็นอาจนำประเด็นนี้มาต่อรอง ถือเป็นความซับซ้อนทางเทคนิคการเจรจา"
----------------------------------------------------------------------------------------------------
ขอบคุณ : ภาพ รศ.ดร.ปณิธาน จากศูนย์ภาพเนชั่น