ย้อนจม.ประสาร ถึงอ.ป๋วย ว่าด้วยความอิสระ ธปท. ก่อน 'สมคิด' สั่งตั้งกก.ดูแลค่าเงินบาท

"...คงปฏิเสธไม่ได้ว่าธปท. เป็นองค์กรหนึ่งของรัฐที่จะต้องช่วยกันดูแลให้ประเทศก้าวหน้าไปได้ ธปท. จึงไม่สามารถป็นอิสระจากรัฐบาลได้ทั้งหมด เช่น การดำเนินนโยบายการเงิน กฎหมายวางหลักไว้ค่อนข้างดีว่า ช่วงปลายปี กนง. ต้องเสนอเป้าหมายการดำเนินนโยบายการเงินผ่าน รมต.คลังไปยังรัฐบาล หมายความว่า รัฐบาลมีอำนาจจะอนุมัติหรือไม่อนุมัติ ธปท. ไม่ได้เป็นอิสระจากรัฐบาลทั้ง 100%..."

กลายเป็นประเด็นร้อนที่ถูกกล่าวถึงในแวดวงการเงินและธนาคารขึ้นมาทันที 

เมื่อ นายสมคิด จาตุศรีพิทักษ์ รองนายกรัฐมนตรี   ออกมาระบุถึงแนวทางการตั้งคณะกรรมการขึ้นมากำกับดูแลนโยบายการเงินกับนโยบายการคลัง เพื่อแก้ไขปัญหาค่าเงินบาทไม่ให้แข็งค่าจนเกินไป ระหว่างการชี้แจงนโยบายรัฐบาลต่อผู้บริหารระดับสูง ที่อิมแพ็คฟอรัม เมืองทองธานี เมื่อวันที่ 8 ส.ค.2562 ที่ผ่านมา 

นายสมคิด กล่าวว่า เรื่องของค่าเงินบาท แข็งเกินไป เมื่อแข็งเกินไปการที่นักลงทุนเขาจะมาลงทุนเพื่อส่งออกเขาก็บอกว่าส่งออกแล้วต้องขาดทุนแล้วจะให้เขามาลงทุนได้อย่างไร ก็พยายามบอกเขาว่าเราพยายามดูแลอยู่ แต่ในภาวะข้างหน้าที่มีความผันผวนทั้งภายในและต่างประเทศ ตรงนี้จะมีการตั้งคณะกรรมการใกล้ชิดระหว่างกระทรวงการคลัง ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) ก.ล.ต. ตลาดหลักทรัพย์ และหน่วยงานอื่นๆ เพื่อทำให้นโยบายการเงินกับนโยบายการคลังไปด้วยกัน ปรึกษาหารือกันใกล้ชิด ไม่ใช่ต่างคนต่างไป

“จะบอกว่าผมอิสระ เมืองไทยไม่มีแล้วอิสระ ฉะนั้นการเงินการคลังมันต้องไปด้วยกัน มือซ้ายกับมือขวาต้องไปด้วยกัน จะมีการตั้งคณะกรรมการนี้เร็วๆนี้ และทุกฝ่ายเห็นชอบร่วมกันแล้ว” นายสมคิด ระบุ (อ้างอิงข้อมูลข่าวส่วนนี้จาก https://www.thansettakij.com/content/406823)

หลังการเปิดเผยแนวทางการตั้งคณะกรรมการขึ้นมากำกับดูแลนโยบายการเงินกับนโยบายการคลังดังกล่าวจบลง 

ดูเหมือนว่า ธปท. จะตกเป็นเป้าสายตาที่ถูกจับตามองมากที่สุด จากแนวทางการแก้ไขปัญหาเรื่องนี้ของ นายสมคิด ดังกล่าว 

เพราะเป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่า ธปท. เป็นหน่วยงานที่ยึดถือนโยบายเรื่องความอิสระในการทำงาน มาแต่ไหนแต่ไร

นัยยะ ความอิสระในการบริหารงาน ที่ นายสมคิด ต้องการสื่อถึงเพื่อเลิก และทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลง คงเป็นหน่วยงานไหนไม่ได้ นอกจาก ธปท. เท่านั้น 

ทั้งนี้ เกี่ยวกับประเด็นเรื่องความอิสระ ของ ธปท. และการประสานงานนโยบายกับรัฐบาลในบางช่วง นั้น  ดร.ประสาร ไตรรัตน์วรกุล อดีตผู้ว่าฯ ธปท.  เคยเขียนถึงไว้ใน “จดหมายจากใจถึงอาจารย์ป๋วย... ศาสตร์และศิลป์บนเส้นทางของ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย” ซึ่งเป็นการรวบรวมบทความที่เขียนในรูปจดหมาย 20 ฉบับ บอกเล่าเรื่องราวต่าง ๆ ของธนาคารกลาง รวมทั้งเหตุการณ์บ้านเมืองในช่วงปี 2553-2558 

โดยมีรายละเอียดสำคัญดังนี้

ผมคิดถึงที่อาจารย์เคยพูดเปรียบไว้ว่า รัฐบาลกับธนาคารกลางก็เหมือนสามีกับภรรยา หากมีปัญหาก็ควรปรับความเข้าใจกันในบ้าน การจะว่ากล่าวกันให้ชาวบ้านฟังนั้นไม่ใช่วิสัยที่ดี และถึงที่สุดแล้ว

"ถ้าเราไม่สามารถที่จะเกลี้ยกล่อมท่านได้ หน้าที่ของผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ก็จะด้อยลงไป ความรับผิดชอบและประโยชน์ที่เราจะทำให้ก็จะเสียหายไปเช่นเดียวกัน"

อาจารย์ครับ หลายครั้งมีคนถามผมถึงความเห็นเกี่ยวกับความเป็นอิสระของธนาคารกลาง

ผมชี้แจงว่า อิสระเป็นคำที่ผมระมัดระวัง จริงๆ แล้วไม่ค่อยจะชอบใช้ เพราะต้องอาศัยความเข้าใจ ความหมาย และบ่อยครั้งคำนี้ทำให้รู้สึกเราถูกเขาผิด ซึ่งในโลกแห่งความจริงไม่เป็นอย่างนั้น

บางครั้ง เราถูก เขาผิด บางครั้ง เราผิด เขาถูก

รากฐานที่จะนำมาสู่ความเป็นอิสระ ผมคิดว่าประกอบด้วย 2ส่วน คือ "ทำในสิ่งที่ควรทำ และไม่ทำในสิ่งที่ไม่ควรทำ"

โดยทั่วไปคนส่วนใหญ่มักจะให้น้ำหนักเฉพาะส่วนหลัง ก็คือ "เราไม่ทำในสิ่งที่ไม่ควรทำ"

หมายความว่า ถ้าเราเห็นว่าเขาทำผิดเราต้องทัดทานและไม่ยอมให้เขาบังคับให้เราทำในสิ่งที่ผิด ซึ่งจะว่าไปก็ใช่

แต่นี่เป็นเพียงครึ่งหนึ่งของเรื่อง

อีกครึ่งหนึ่งเป็นเรื่องที่เราจะต้องไม่มี ego ไม่ดื้อ คือ หากสิ่งที่เราทำหรือเชื่อ ต่อมาเห็นว่า "อาจไม่ถูกต้อง" เราต้องไม่ดื้อและเปลี่ยนมาทำในสิ่งที่ถูกต้อง จึงเรียกว่า "ได้ทำในสิ่งที่ควรทำ"

คงปฏิเสธไม่ได้ว่าธปท. เป็นองค์กรหนึ่งของรัฐที่จะต้องช่วยกันดูแลให้ประเทศก้าวหน้าไปได้

ธปท. จึงไม่สามารถป็นอิสระจากรัฐบาลได้ทั้งหมด เช่น การดำเนินนโยบายการเงิน กฎหมายวางหลักไว้ค่อนข้างดีว่า ช่วงปลายปี กนง. ต้องเสนอเป้าหมายการดำเนินนโยบายการเงินผ่าน รมต.คลังไปยังรัฐบาล

หมายความว่า รัฐบาลมีอำนาจจะอนุมัติหรือไม่อนุมัติ

ธปท. ไม่ได้เป็นอิสระจากรัฐบาลทั้ง 100%

เมื่อรัฐบาลอนุมัติเป้าหมาย ธปท. ก็รับเป้าหมายนั้นมาดำเนินการในระยะเวลาที่เหมาะสม ด้วยเครื่องมือที่เห็นว่าเหมาะสม

ส่วนหลังนี้กฎหมายให้ ธปท. สามารถดำเนินงานได้อิสระ คือ มี Operational Independence ซึ่งสอดคล้องกับหลักการสากลที่ธนาคารกลางควรมีอิสระในการดำเนินงาน

ด้วยเหตุผลอย่างน้อย 3 ข้อกล่าวคือ

(1)จำเป็นต้องแยกคนพิมพ์แบงก์ออกจากคนใช้เงิน

(2)การกระตุ้นเศรษฐกิจเพื่อผลระยะสั้นอาจก่อผลเสียระยะยาว

และ (3)บ่อยครั้งธนาคารกลางมักต้องทำเรื่องที่ไม่ popula

แต่อย่างไรก็ดี ผมคิดว่าข้อกฎหมายอย่างเดียวไม่พอท้ายที่สุดต้องอาศัยแรงสนับสนุนจากประชาชน

กล่าว คือ การเมืองไม่กลัว ธปท.แต่เขากลัวประชาชน

ดังนั้น สิ่งสำคัญ คือ ธปท.ต้องดำรงสถานะให้น่าเชื่อถือ ให้ประชาชนมีความไว้วางใจ

ธปท.ต้องมีธรรมาภิบาลในการทำงาน ต้องโปร่งใสสื่อสารและเปิดเผยข้อมูลให้ ประชาชนทราบ ซึ่งผมคิดว่าค่านิยม 4 ขอยืนตรงมองไกล ยื่นมือ ติดดิน เป็นวิธีที่จะช่วยให้ประชาชนไว้ใจ ธปท. Public Office is a Pubtic Trust 

ทั้งหมดนี้ คือ หัวใจ

----------------

บทความเรื่องนี้ ของ ดร.ประสาร ไตรรัตน์วรกุล อดีตผู้ว่าฯ ธปท. ถูกเขียนไว้นานหลายปีแล้ว

แต่ทันทีที่ นายสมคิด จาตุศรีพิทักษ์ รองนายกรัฐมนตรี  ออกมาระบุถึงแนวทางการตั้งคณะกรรมการขึ้นมากำกับดูแลนโยบายการเงินกับนโยบายการคลัง เพื่อแก้ไขปัญหาค่าเงินบาทไม่ให้แข็งค่าจนเกินไป และมีการพาดพิงถึงเรื่องความเป็นอิสระในการบริหารงานดังกล่าว 

บทความเรื่องนี้ ของ ดร.ประสาร ไตรรัตน์วรกุล อดีตผู้ว่าฯ ธปท. จึงกลับมาเป็นที่สนใจของคน ธปท. อีกครั้ง ในห้วงเวลานี้  

พร้อมกับคำถามค้างคาใจว่า นายวิรไท สันติประภพ ผู้ว่าฯ ธปท. คนปัจจุบัน จะตัดสินใจเกี่ยวกับเรื่องนี้อย่างไรต่อไป

ภายใต้บรรทัดฐาน ความอิสระในการบริหารงาน ของ ธปท. ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญที่ช่วยทำให้ ธปท. ดำรงสถานะแห่งความน่าเชื่อถือ และเป็นที่ไว้วางใจของประชาชน ในทุกยุคทุกสมัยที่ผ่านมา 

# กดคลิก ติดตาม ส่งแชร์ข่าวอิศรา ได้ที่นี่ https://www.facebook.com/isranewsfanpage/