บ่มเพาะคนรุ่นใหม่ ลดการใช้พลาสติก

ร้านเซเว่น อีเลฟเว่นในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เลิกแจกถุงพลาสติกตั้งแต่ 1 มิถุนายนที่ผ่านมา  ส่วนช้อนส้อมและหลอด พนักงานจะไม่ให้แบบอัตโนมัติอีกต่อไป แต่จะถามก่อน

พลาสติกเกิดขึ้นมาเพื่อตอบสนองความสะดวกสบาย ครึ่งหนึ่งของพลาสติกที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน เป็นพลาสติกประเภทใช้ครั้งเดียวทิ้ง (Single-use Plastic) มีอายุการใช้งานไม่กี่ชั่วโมง มักถูกโยนทิ้งให้กลายเป็น “ขยะ”

พลาสติก 6 ประเภทใกล้ตัวเราที่ใช้แล้วทิ้งในเวลาอันรวดเร็ว ก็ได้แก่  1.ช้อนส้อม 2.หลอด 3.ขวดน้ำ  4.แก้วน้ำ  5.ถุง 6.ภาชนะบรรจุอาหาร  

ขณะที่ขยะพลาสติกจำนวนมหาศาล ล่องลอยอยู่ในท้องทะเล พบเห็นได้เกลื่อนชายหาด อุดตันอยู่ตามลำน้ำ และสะสมอยู่ในสภาพแวดล้อม  

เราสามารถช่วยแก้ปัญหาง่ายๆ ด้วยการลดการสร้างขยะที่ไม่จำเป็นได้อย่างไร  ?

หาคำตอบในเวที GREEN TALK : แหล่งบ่มเพาะคนรุ่นใหม่ กับการลดการใช้พลาสติก: เวทีเสวนาหัวข้อ "แหล่งบ่มเพาะคนรุ่นใหม่ กับการลดการใช้พลาสติก ” ในงาน Good Society Expo 2018 ทำดีหวังผล เริ่มต้นที่เรา ที่ เซ็นทรัลเวิลด์ Centralworld  

ผศ.ดร.ปริญญา เทวานฤมิตรกุล ประธานเครือข่ายมหาวิทยาลัยยั่งยืนแห่งประเทศไทย (Sustainable University Network of Thailand)  หนึ่งในผู้ที่ตระหนักถึงเรื่องนี้

"เราใช้หลอดกันมากเกินไป ผมเลิกใช้หลอดพลาสติกมา 3 ปีแล้ว ตั้งแต่ดูคลิปเต่ามีหลอดในรูจมูก จากนั้นผมเลิกเลย ผมคิดว่า  เราต้องเปลี่ยนแปลงที่ตัวเราก่อน”

และในฐานะรองอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เขายังบอกเล่าถึงการประชุมในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ที่เข้าไปเกี่ยวข้องด้วย ตั้งแต่ประชุมสภามหาวิทยาลัย ประชุมคณะกรรมการบริหาร ประชุมคณบดี ตั้งแต่ 1 มกราคมที่ผ่านมา จากที่เคยแจกขวดน้ำดื่ม บริการกาแฟมีซองครีมเทียม ซองน้ำตาล หรือถ้วยพลาสติก ตะเกียบแบบครั้งเดียวทิ้ง  "วันนี้เลิกหมดเลย เปลี่ยนเป็นแก้ว เติมน้ำดื่ม ครีมเทียม น้ำตาลก็ใช้ช้อนตักเอา ซึ่งเรามีการพูดคุยกันก่อนว่า ที่ทำแบบนี้สำคัญแค่ไหน ที่ทำอยู่นี้ไม่ใช่เพื่อตัวเรา แต่เพื่อโลกของเรา" 

ผศ.ดร.ปริญญา เชื่อว่า ลดขยะทำได้ง่ายๆ โดยเริ่มจากการสำรวจจากตัวเราเอง มีอะไรใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้งบ้าง ก็เลิกซะ เปลี่ยนเป็นของใช้ซ้ำ ปัจจุบัน Single-use Plastic กำลังเป็นกระแสไปทั่วโลก แต่เรามั่นใจแค่ไหนขยะที่เราทิ้งออกไปจะถูกกำจัดอย่างถูกวิธี 

"มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ถือเป็นปีแรกในรอบ 12 ปี ที่ไม่ทำถุงผ้าแจกนักศึกษาปีที่ 1 อีกต่อไป แต่เปลี่ยนมาแจกกระบอกน้ำแทน สำหรับให้นักศึกษาถือเข้าร้านเครื่องดื่ม ดื่มน้ำในโรงอาหาร และเข้าร้านกาแฟก็ได้ส่วนลด   ขณะที่ร้านเซเว่น อีเลฟเว่นในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เลิกแจกถุงพลาสติกตั้งแต่ 1 มิถุนายนที่ผ่านมา ส่วนช้อนส้อมและหลอด พนักงานในร้านเซเว่นฯ ที่ตั้งในเครือข่ายมหาวิทยาลัยยั่งยืนฯ ทั้ง 30 แห่ง จะไม่ให้ช้อนส้อมและหลอดแบบอัตโนมัติอีกต่อไป แต่จะถามก่อน"

ส่วนแก้วพลาสติกในโรงอาหารของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผศ.ดร.ปริญญา บอกว่า ได้เปลี่ยนเป็นแก้วล้างแทน เดือนแรกลดขยะที่เป็นแก้วพลาสติกได้ 9 หมื่นใบ 

“เราทำมาแล้ว 8 เดือน ลดแก้วพลาสติกไปได้เกือบ1 ล้านใบ ขั้นต่อไปเราจะทำกับหลอดพลาสติก ซึ่งถือเป็นขยะที่ไม่จำเป็น ผมวางแผนมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์จะเลิกใช้หลอดพลาสติก ในโรงอาหาร โดยจะเปลี่ยนเป็นหลอดกระดาษ หรือเลิกใช้ให้ได้ในปี 2562”

ด้านผู้ประกอบการรายใหญ่ “สุวิทย์ กิ่งแก้ว” รองกรรมการผู้จัดการอาวุโส CP ALL มองถึงปัญหาขยะในประเทศไทย ไม่เหมือนประเทศอื่น เพราะเรามีอะไรก็ทิ้งเป็นขยะหมด ขณะที่การกำจัดขยะ ก็ใช้วิธีฝังกลบจนวันนี้ไม่มีที่ให้ฝังแล้ว 

"7-Eleven ในมหาวิทยาลัย จัดแคมแปญ นำแก้วส่วนตัวมาซื้อเครื่องดื่ม 7-Fresh All Cafe GLUP สเลอปี้ ที่ร้านเซเว่นอีเลฟเว่น รับส่วนลดทันที 2 บาท จากราคาปกติ เข้าเนื้อเราก็ยอม  ส่วนสมาชิกไม่รับถุงพลาสติก  ได้แต้ม 10 แต้ม มีมูลค่า 20 สตางค์ แม้ขาดทุน เราก็ทำเพื่อต้องการให้คนรุ่นใหม่ เวลาไปซื้อของเอาถุงไปเอง”

รองกรรมการผู้จัดการอาวุโส CP ALL ยังระบุอีกว่า ในอนาคตคนไม่เป็นสมาชิก เรากำลังพัฒนาแอพลิเคชั่น ใครไม่รับถุงพลาสติกได้แต้มหมด ส่วนกรณีลูกค้าซื้อของชิ้นเล็กๆ พนักงานจะถามก่อนว่า รับถุงหรือไม่ ซึ่งส่วนใหญ่ไม่รับอยู่แล้ว 

สำหรับนโยบายการห้ามใช้ถุงพลาสติกหรือการเก็บภาษีถุงพลาสติก ในอนาคตนั้น เขามองว่า เป็นเรื่องที่คนไทยต้องเตรียมตัวรับสถานการณ์ หากพกถุงไปเองก็ลดการใช้ถุงพลาสติกลงได้  

“ตั้งแต่เราทำแคมเปญไม่รับถุงในร้านเซเว่นฯ ตัวเลขถึงเดือนสิงหาคม 2561 สามารถลดการใช้ถุงพลาสติกไปได้กว่า 66 ล้านใบ ผมเคยสำรวจร้านเซเว่นฯ แถวสีลม 3 สาขา แจกถุงพลาสติกให้กับลูกค้าทุกคน ปรากฏว่า คนซื้อของไปแล้วใส่ถุงพลาสติก เดินออกหน้าร้านก็เอาถุงพลาสติกใส่ถังขยะทันที นี่คืออะไร” 

นอกจากร้านเซเว่นฯ รณรงค์ลดขยะพลาสติกร่วมกับมหาวิทยาลัยหลายแห่งแล้ว ปัจจุบันยังได้ขยายไปตามเกาะสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ เช่น ที่เซเว่นเกาะเต่า ยกเลิกใช้ถุงพลาสติกหูหิ้วใส่สินค้า พร้อมกับตั้งเป้าร้านเซเว่นที่ตั้งอยู่ใกล้ทะเลจะพยายามเลิกให้ถุงพลาสติกทั้งหมด

ประเทศไทยติดอันดับ 5 ของโลกทิ้งขยะลงทะเลมากที่สุด 23 จังหวัดชายฝั่งทะเลไทย มีปริมาณขยะราว 3.4 แสนตัน กระทบต่อระบบนิเวศน์สัตว์ทะเลอย่างมาก หากเราทุกคนช่วยกัน ลดขยะพลาสติกวันละ 1.5 ชิ้น ก็เท่ากับลดขยะพลาสติกในทะเลลงได้กว่า 1.1 หมื่นล้านชิ้นเลยทีเดียว