จัดระเบียบทัวร์ศูนย์เหรียญ กระทบช่วงสั้นหรือยาว จากสายตาไกด์-คนค้าขาย

"นักท่องเที่ยวจีนจากทัวร์ศูนย์เหรียญ จะไม่ค่อยมีคุณภาพและไม่อยากควักเงินซื้อของ เพราะพวกเขาจะถือว่ามาเที่ยวแบบใช้เงินน้อย ๆ และก็ต้องทำตามที่ผู้นำทัวร์เสนอรายการว่า ต้องไปที่ไหน กินที่ไหน พักที่ไหน ซึ่งต้องทำตามโปรแกรมที่ผู้นำทัวร์บอก หากไม่ทำตามก็จะปล่อยลอยแพ" 

การปราบปราม  “ทัวร์ศูนย์เหรียญ” มีผลกระทบต่อการท่องเที่ยวเฉพาะบางพื้นที่ในระยะสั้นเท่านั้น คำยืนยันจากนางกอบกาญจน์ วัฒนวรางกูร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ที่ออกมาแถลงถึงจำนวนนักท่องเที่ยวโดยรวมว่า ไม่ลดลง ยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง พร้อมหยิบยกตัวเลขตั้งแต่วันที่ 1 – 11 ก.ย. 59 นักท่องเที่ยวจีนมีจำนวนเพิ่มขึ้น 33.74 % จากปีที่แล้ว และตั้งแต่ 1 ม.ค. 59 – 11 ก.ย. 59 นักท่องเที่ยวจีนเพิ่มขึ้น 19.34%

ในขณะที่จำนวนนักท่องเที่ยวโดยรวม เพิ่มขึ้น 12.10%

ขณะที่การเพิ่มความเข้มงวดการรักษาความปลอดภัยนักท่องเที่ยว นายพงษ์ภาณุ เศวตรุนทร์ ปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ก็ยอมรับว่า  อาจส่งผลถึงจำนวนนักท่องเที่ยวลดลงไปบ้าง อย่างนักท่องเที่ยวชาวจีนที่มาแบบทัวร์ศูนย์เหรียญ แต่ก็เชื่อว่า คุณภาพการท่องเที่ยวของเมืองไทยจะดีขึ้น จำนวนนักท่องเที่ยวที่กำลังจะมาเที่ยวประเทศไทย จะเป็นนักท่องเที่ยวที่มีคุณภาพ ไม่มีจำนวนนักท่องเที่ยวแบบทัวร์ศูนย์เหรียญเข้ามา

มุมมองผู้คนที่อยู่ในธุรกิจที่เกี่ยวพันกับการท่องเที่ยว อย่างมัคคุเทศก์นำทัวร์จีน บริษัทนำเที่ยว พ่อค้าแม่ค้าหน้าขายของที่ระลึก ต่างก็มีมุมมองการปราบทัวร์ศูนย์เหรียญเป็นไปในทิศทางไหน เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้นักท่องเที่ยวลดลงหรือไม่ หรือไม่ใช่ทั้งหมด เพราะยังมีอีกมุมเป็นเรื่องของภัยธรรมชาติที่ช่วงนี้อยู่ในช่วงหน้าฝน ฝนตกบ่อย จำนวนนักท่องเที่ยวก็ลดตามไปด้วย แล้วการทำมาค้าขายของบรรดาพ่อค้าแม่ค้า ทั้งขายน้ำดื่ม ขายผลไม้ ขายผ้า ขายพระเครื่อง และของที่ระลึก ตามสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญๆ มียอดขายลดลงไปหรือไม่ หลังภาครัฐเข้ามาจัดระเบียบในช่วงภาวะเศรษฐกิจโดยรวมซบเซา คนไม่ค่อยมีเงินจับจ่ายใช้สอย  

@วัดพระแก้ว ผู้คนบางตา

วัดพระศรีรัตนศาสดาราม หรือ วัดพระแก้ว เป็นที่ประดิษฐาน "พระแก้วมรกต" ซึ่งเป็นสถานที่คนไทยและชาติต่างชาตินิยมมาสักการะลำดับแรกๆ  นั้น ช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา สำนักข่าวอิศรา ลงพื้นที่พบว่า จากพื้นที่ที่เคยหนาแน่นเต็มไปด้วยทัวร์จีนและชาติอื่น ๆ แต่หลังการปราบทัวร์ศูนย์เหรียญ นักท่องเที่ยวบางตา โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวจีน  

เจ้าหน้าที่ที่ดูแลเรื่องการเข้า-ออก วัดพระแก้ว ให้ข้อมูลกับเราถึงจำนวนนักท่องเที่ยวทั้งไทยและต่างชาติว่า ช่วงนี้จำนวนนักท่องเที่ยวลดลงประมาณ 5,000 คน เหลือจำนวนประมาณ 15,000 คน จากแต่ก่อนมีจำนวน 20,000 คนต่อวัน

เขาคิดว่า นักท่องเที่ยวที่ลดลง ไม่น่าจะเป็นผลกระทบจากการปราบทัวร์ศูนย์เหรียญเพียงอย่างเดียว เพราะช่วงฤดูกาลตอนนี้ เป็นช่วงของโลว์ซีซั่นด้วย

@ มัคคุเทศก์ อาชีพหนึ่งที่โดนผลกระทบ

แม้การปราบทัวร์ศูนย์เหรียญ จะช่วยแก้ปัญหาไกด์เถื่อน มัคคุเทศก์เถื่อนลงไปได้มาก  แต่ทางกลับกัน เหรียญย่อมมี 2 ด้านเสมอ  มัคคุเทศก์  เป็นอีกอาชีพที่ใกล้ชิดนักท่องเที่ยวต่างชาติมากที่สุด จากการพูดคุยมัคคุเทศก์แทบจะทุกคนรู้สึกถึงจำนวนนักท่องเที่ยวจีนที่ลดลงไปมาก แต่ก็เชื่อว่า ในอนาคตสถานการณ์จะกลับมาดีขึ้น

น.ส.เสาวลักษณ์ แซ่นะ มัคคุเทศก์นำชมบริเวณพระราชวัง เป็นคนไทยสามารถพูดภาษาจีนคล่อง ทำทัวร์อิสระ ทำงานมาเกือบ 2 ปี บอกว่า จำนวนนักท่องเที่ยวจีนน้อยลง แต่ก่อนพื้นที่ตรงบริเวณทางเข้าวัดพระแก้ว หรือตรงบริเวณพระราชวังจะมีจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติเต็มและแน่นไปหมด โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวจีน แต่ช่วงหลังการปราบทัวร์ศูนย์เหรียญ บริเวณเหล่านี้รู้สึกว่าจำนวนนักท่องเที่ยวเบาบางไปมาก

เธอสนับสนุนและแสดงความเห็นด้วยกับมาตรการการปราบทัวร์ศูนย์เหรียญ เพราะส่งผลดีกับมัคคุเทศก์คนไทย คือ

1.มัคคุเทศก์คนไทยมีงาน

2.มีรายได้เข้าประเทศ ซึ่งเป็นรายได้มาจากเงินเก็บภาษีและเข้าประเทศได้ โดยได้จากทัวร์คนไทยทำเองที่จะมีการออกใบกำกับภาษีอย่างถูกต้อง

3.การได้รับกลุ่มทัวร์ที่มีคุณภาพมากขึ้นกว่าตอนที่มีทัวร์ศูนย์เหรียญ

ส่วนนายธงชัย ธนภัทรนุกูล อายุ 67 ปี ทำทัวร์อิสระ เป็นมัคคุเทศก์นำทัวร์นักท่องเที่ยวจีน และอยู่ในวงการมัคคุเทศก์เกือบ 42 ปี  แม้เขาจะรู้สึกเสียดายที่นักท่องเที่ยวจีนลดลงอย่างฮวบฮาบ  ทั้งๆ ที่เดือนสิบ (ช่วงปลายเดือนกันยายนถึงตุลาคม) ถือเป็นช่วงวันชาติของจีน แต่หลังจากมีการปราบทัวร์ศูนย์เหรียญ นักท่องเที่ยวจีนเลือกไปประเทศเพื่อนบ้านของเราแทน

“ณ เวลานี้ จากที่เคยมีจำนวนนักท่องเที่ยวจีนมาเที่ยวกันจำนวนมากและนำเงินมาให้ประเทศเราก็ลดวูบลงไป ภาครัฐจัดการแบบกะทันหัน ส่งผลมากต่อการท่องเที่ยวในไทย รวมถึงอาชีพมัคคุเทศก์ด้วย”

@ จุดกำเนิดมัคคุเทศก์เถื่อน

แม้การปราบทัวร์ศูนย์เหรียญ ช่วยลดปัญหาจำนวนไกด์ผี  ทำให้ไกด์ไทยมีงานมากขึ้น แต่ก็พบปัญหา คือ ภาษาจีนไกด์ไทยยังไม่แข็งแรงเท่ากับเจ้าของภาษา

ตรงนี้ 'ธงชัย' เห็นว่า กลายเป็นช่องโหว่ให้คนชาติอื่นสวมรอยเป็นไกด์บ้านเรา  

ผู้คร่ำหวอดในวงการท่องเที่ยวมาหลายสิบปี ให้มองอีกมุมเพิ่มเติมถึงการใช้ภาษาที่ไม่แข็งแรงเท่าเจ้าของภาษาจีน รวมถึงขั้นตอนการสอบเพื่อได้ใบประกอบอาชีพ ก็ควรปรับใหม่ รวมถึงแรงจูงใจเรื่องค่าจ้างกับการทำงานที่สะดวกจากการจ้างเพียงให้คนไทยเป็นคนนำ เหมือนเป็น “ไม้กันหมา” ให้ตำรวจ ซึ่งส่วนไกด์พวกนั้นจะมานำพูดแทน

"รายได้ก็ดีเป็นใครบ้างที่ไม่รักความสะดวกสบาย ถึงผมจะมองว่าไม่ถูกต้อง แต่ลองย้อนดู เรื่องภาษาจีนที่มัคคุเทศก์ไทยไม่ค่อยแข็งแรง เรื่องนี้ควรรีบปรับปรุงและส่งเสริมด้านภาษาให้แข็งแรง เพราะอาชีพนี้ถ้าไม่เป็นคนที่พูดภาษาจีนอย่างชำนาญหรือลูกครึ่งจีน ใครมาทำก็ไม่รอด”

@ พ่อค้าแม่ค้า รายได้หด

กลุ่มพ่อค้าแม่ค้าหน้าวัดพระแก้ว ซึ่งหลายคนไม่ขอเปิดชื่อ บอกเป็นเสียงเดียวกันว่า ช่วงนี้ขายของได้ไม่ดีมากนัก เพราะนักท่องเที่ยวลดลง สาเหตุส่วนหนึ่งมาจากการปราบทัวร์ศูนย์เหรียญ และเรื่องของฤดูกาล ฟ้าฝนเป็นเรื่องหลักมากกว่า

“ลุงหมึก” พ่อค้าขายของที่ระลึกและพระเครื่องหน้าวัดพระแก้ว ทำอาชีพค้าขายตรงนี้มาเกือบ 50 ปีแล้ว ยืนยันว่า  จำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติลดลงมาก อย่างคนจีนก็ลดลงไปเยอะตั้งแต่มีการปราบทัวร์ศูนย์เหรียญ 

ขณะที่พฤติกรรมการจับจ่ายใช้สอย เขาเปรียบเทียบให้เห็นภาพว่า พวกนักท่องเที่ยวจีนจากทัวร์ศูนย์เหรียญจะไม่ค่อยมีคุณภาพ ไม่อยากควักเงินซื้อของ เพราะเขาถือว่ามาเที่ยวแบบใช้เงินน้อย ๆ และก็ต้องทำตามที่ผู้นำทัวร์เสนอรายการว่า ต้องไปที่ไหน กินที่ไหน พักที่ไหน ซึ่งต้องทำตามโปรแกรมที่ผู้นำทัวร์บอก หากไม่ทำตามก็จะปล่อยลอยแพ  

“ผมคิดว่า มีการปราบหรือไม่มีการปราบทัวร์ศูนย์เหรียญ เรื่องผลกระทบก็ไม่ต่างกัน เพราะนักท่องเที่ยวต่างชาติก็ไม่ค่อยซื้อกันเหมือนกัน จะเป็นพวกนำทัวร์มาซื้อและไปขายให้ลูกทัวร์เองมากกว่า ซึ่งการนำไปขายก็บวกเพิ่ม  อย่างเช่น ซื้อพระเครื่องจากลุง ราคา 200 บาท แต่ขาย 2,000 บาท พร้อมบอกว่า ปลุกเสกมาแล้ว ขลังกว่าไปซื้อกันเอง ถูกกว่าไปซื้อกันเอง” ลุงหมึก เล่า และว่า หากยังเป็นแบบนี้คนขายของตัวเล็กตัวน้อย ก็ตายแล้ว

@ ควักจับจ่ายจีนเหมือนหรือต่างกับชาติอื่น ๆ

ส่วนภาพที่หลายคนมองนักท่องเที่ยวจีน จุกจิกเรื่องการจับจ่ายที่ไม่ค่อยซื้อกัน ถ้าเทียบกับนักท่องเที่ยวชาติอื่น ๆ แต่เอาเข้าจริง  “ลุงหมึก” บอกว่า ถ้าเป็นนักท่องเที่ยวจีนจากทัวร์ศูนย์เหรียญ พวกเขาแทบจะไม่จับจ่าย หรือแวะตามร้านค้าข้างทางเลย เพราะมีโปรแกรมที่ผู้นำทัวร์วางให้อยู่แล้ว  แต่ถ้าเป็นนักท่องเที่ยวมากันเองก็ซื้อบ้าง หรือแม้แต่มาทัวร์ก็ไม่ค่อยซื้อกันทุกชาติ เพราะผู้นำทัวร์จะซื้อไปขายกันเองแทนการให้มาเลือกตามร้าน

ลุงหมึก อาศัยประสบการณ์มองเห็นถึงกำลังซื้อของนักท่องเที่ยวแทบทุกชาติเท่ากันหมด แต่อยู่ที่เศรษฐกิจช่วงนั้นๆ มากกว่า จะทำให้พวกนักท่องเที่ยวซื้อหรือไม่ซื้อของ

“ไม่ใช่แค่คนจีนอย่างเดียว ชาติอื่นก็เป็น แต่ถ้ามองว่าใครเป็นลูกค้าหลักของร้านก็ต้องเป็นคนจีน เพราะเขามีศาสนาและความเชื่อในเรื่องพระเหมือนคนไทย ต่างกับนักท่องเที่ยวชาติอื่น ๆ”

 ทั้งหมดเป็นเสียงสะท้อนจากผู้สัมผัสนักท่องเที่ยวที่มาเยี่ยมเยือนประเทศไทยโดยตรงได้ให้มุมมองต่อการจัดระเบียบเพื่อหวังยกระดับการท่องเที่ยวไทยให้มีคุณภาพ