ถอดรหัสก่อการร้าย"โลนวูล์ฟ-ประวัติขาว" สื่อโซเชียลฯปลดข้อจำกัดรูปแบบโจมตี
เหตุการณ์โจมตีในวันชาติฝรั่งเศส ด้วยการขับรถบรรทุกพุ่งเข้าชนฝูงชนที่เมืองนีซ เมื่อชายทะเลทางตอนใต้ของประเทศ ทำให้มีผู้เสียชีวิตมากกว่า 80 ราย โดยคนร้ายบุกเดี่ยว ก่อการคนเดียวนั้น นับเป็นการโจมตีใหญ่ครั้งที่ 3 ที่ฝรั่งเศสตกเป็นเป้าในห้วงเวลาปีครึ่งที่ผ่านมา
ศ.ดร.สุรชาติ บำรุงสุข นักวิชาการด้านความมั่นคงจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า หากพิจารณาเบื้องต้นจากปฏิบัติการของผู้ก่อเหตุ น่าจะเป็นลักษณะของ “โลนวูล์ฟ” ที่แปลตามตัวว่า “หมาป่าตัวเดียวออกล่าเหยื่อ” โดยในทางทฤษฎีความมั่นคงเรียกว่า การก่อการร้ายตามลำพัง
โลนวูลฟ์: ผู้ก่อการร้ายประวัติขาว
ก่อนหน้านี้เมื่อวันที่ 8 ก.ค.59 ศ.ดร.สุรชาติ กล่าวในการเสวนาเรื่อง “การก่อการร้ายในศตวรรษที่ 21: ภัยคุกคามไร้พรมแดน” ที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดยระบุตอนหนึ่งว่า โจทย์ใหญ่ที่สุดในมิติความมั่นคงปัจจุบัน ซึ่งหน่วยงานความมั่นคงทั่วโลกรวมทั้งไทยต้องตีให้แตก คือ
1.ผู้ปฏิบัติการความรุนแรงไม่มีประวัติอาชญากร หรือทีเรียกว่า ประวัติขาว
และ 2.การปฏิบัติการจะเป็นลักษณะของ “โลนวูล์ฟ” คือผู้ปฏิบัติการไม่จำเป็นต้องมีสายบังคับบัญชาหรือเชื่อมโยงกับองค์กรก่อการร้ายในแง่ของการรับคำสั่งให้ก่อเหตุ แต่สามารถปฏิบัติการได้อย่างเสรีโดยได้รับชุดความคิด ความเชื่อ หรืออุดมการณ์จากอินเทอร์เน็ต ผ่านโซเชียลมีเดีย
“การรบระหว่างรัฐกับรัฐกำลังจะหมดไป มีแต่ตัวแสดงที่ไม่ใช่รัฐทำสงครามกับรัฐได้ นั่นเท่ากับโลกทั้งโลกคือสนามรบ พื้นที่เมืองจะเป็นพื้นที่ความรุนแรง อินเทอร์เน็ตจะกลายเป็นเครื่องมือการจัดตั้งเครือข่ายก่อการร้ายที่ดีที่สุด เช่นเดียวกับ YouTube จะเป็นเครื่องมือโฆษณาที่ทรงประสิทธิภาพ”
“การก่อการร้ายจะกลายเป็นอัตลักษณ์ของคนที่ต้องการแสดงออก และกิจกรรมผิดกฎหมายจะเปลี่ยนเป็นการก่อการร้ายได้ทั้งหมด นี่คือโจทย์ความมั่นคงและโจทย์ทางสังคมที่ใหญ่ที่สุดในโลกยุคปัจจุบัน” ศ.ดร.สุรชาติ ระบุ
โซเชียลฯปลดข้อจำกัดรูปแบบการโจมตี
หากพิจารณาในมิติของรูปแบบการโจมตีที่ค่อนข้างแปลก เพราะเป็นการขับรถพุ่งชนฝูงชน ประเด็นนี้ นายอภิสิทธิ์ ไชยประสิทธิ์ นักวิชาการด้านสื่อสังคมออนไลน์ที่ส่งผลกระทบต่อความมั่นคง กล่าวว่า เป็นรูปแบบใหม่ที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งหลังจากกระแสโซเชียลมีเดียมีอิทธิพลสูงมากกับผู้คนในสังคม
“อินเทอร์เน็ตทำให้โลกแคบลง การเชื่อมโยงทางแนวคิด อุดมการณ์ และการถ่ายทอดองค์ความรู้ต่างๆ ทำได้ง่ายขึ้น ส่งผลให้วิธีการโจมตีทำให้หลากหลายมากขึ้นกว่าเมื่อก่อน เนื่องจากไม่มีรูปแบบตายตัวแน่นอนอีกต่อไป”
นักวิชาการด้านสื่อสังคมออนไลน์ฯ ตั้งข้อสังเกตด้วยว่า จากข่าวที่ปรากฏออกมา รถบรรทุกที่ผู้ก่อเหตุขับชนฝูงชน มีอาวุธปืนและระเบิดด้วย แสดงว่าชายคนนี้มีแผนก่อเหตุรูปแบบอื่นต่ออีก หรือว่ามีแผน A แผน B ด้วยหรือไม่ ขณะที่มาตรการรักษาความปลอดภัยของเจ้าหน้าที่มีช่องโหว่ให้รถบรรทุกยุทโธปกรณ์ผ่านเข้ามาถึงบริเวณที่จัดงานวันชาติได้อย่างไร ถือเป็นประเด็นที่ต้องตรวจสอบต่อไป
เมื่อผู้ปฏิบัติการพร้อมพลีชีพ...การป้องกันยิ่งยาก
มุมมองของอภิสิทธิ์ สอดคล้องกับข้อมูลของเจ้าหน้าที่ระดับสูงในหน่วยงานความมั่นคงไทย ที่บอกว่า เหตุการณ์ที่เมืองนีซ เป็นตัวอย่างที่ชี้ให้เห็นว่าการก่อการร้ายสามารถปฏิบัติการได้หลากหลายรูปแบบ ไม่จำเป็นต้องใช้ระเบิดหรือใช้อาวุธปืนกราดยิง แต่เป็นการหาสิ่งใกล้ตัวมาเป็นเครื่องมือ
“สมมุติง่ายๆ ต่อไปอาจมีการวางยาพิษในร้านอาหารโดยพนักงานในร้านเอง หรือการเลียนแบบใช้รถขับพุ่งชนฝูงชน สิ่งที่เกิดขึ้นมันน่ากลัวมาก เพราะเมื่อมือปฏิบัติการตัดสินใจพร้อมตายไปกับการปฏิบัติการแล้ว อะไรก็เกิดขึ้นได้ทั้งนั้น”
ภาคเอกชน-ประชาชนต้องช่วยสอดส่อง
ส่วนในมิติด้านการป้องกัน เจ้าหน้าที่ระดับสูงรายนี้บอกว่า ทำได้ยากกว่าเดิมหลายเท่า ต่อไปภาคเอกชนต้องตรวจสอบประวัติลูกจ้างของตนเองทุกคน จะดูแค่ว่ามีประวัติอาชญากรหรือไม่คงไม่ได้อีกแล้ว เพราะผู้ก่อการร้ายสมัยนี้ส่วนใหญ่ไม่มีประวัติอาชญากร ขณะที่บรรดาเพื่อนร่วมงานก็ต้องสอดส่องดูแลกันเอง ที่สำคัญมุสลิมจะถูกตรวจสอบเข้มขึ้น และจะยิ่งทำให้ความหวาดระแวงระหว่างคนต่างศาสนารุนแรงมากขึ้นไปอีก
แหล่งข่าวจากหน่วยงานความมั่นคงทางทหารซึ่งรับผิดของงานด้านป้องกันการก่อการร้าย กล่าวเช่นเดียวกันว่า รูปแบบการก่อการร้ายจะหลากหลายขึ้นมาก คือใช้ทุกวิธีที่สามารถโจมตีได้
ทั้งนี้ หากพิจารณาปฏิบัติการของกลุ่มรัฐอิสลาม หรือ ไอเอส เทียบกับอัลกออิดะห์ จะพบว่าไอเอสวางแผนหยาบกว่า ไม่ใช้วิธีการที่ซับซ้อน เน้นความรวดเร็วและง่าย ผิดกับอัลกออิดะห์ จะวางแผนละเอียดและซับซ้อนมากกว่า
แต่ถึงกระนั้น รูปแบบการโจมตีของไอเอสที่ใช้วิธีการเผยแพร่ลัทธิ อุดมการณ์ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ จะทำให้เกิดผู้ก่อการร้ายตามลำพัง หรือโลนวูล์ฟกระจายไปทั่วโลก และสามารถก่อเหตุได้บ่อยครั้งกว่าอัลกออิดะห์ และการป้องกันแทบจะทำไม่ได้เลย
นี่คือโจทย์ความมั่นคงระดับโลกที่ไทยมิอาจทำหน้าที่เป็นเพียง “ผู้เฝ้าดู” ได้อีกต่อไป
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
บรรยายภาพ : รถบรรทุกที่คนร้ายขับพุ่งชนฝูงชนในเมืองนีซ ประเทศฝรั่งเศส
ขอบคุณ : ภาพจากสำนักข่าวอัลจาซีราห์ http://www.aljazeera.com/news/2016/07/france-truck-plows-crowd-nice-bastille-day-160714214536526.html
อ่านประกอบ : "โฮมโกรว์น – โลนวูล์ฟ" จิ้งจอกเดียวดายกับลัทธิก่อการร้าย...อันตรายทุกพื้นที่ในโลก