ลูก 6 หลานอีก 3 "รอฮานี"หญิงหม้ายยะหากับภาระอันหนักอึ้ง
บ้านหลังเล็กๆ ที่ปลูกสร้างด้วยอิฐบล็อกอย่างหยาบๆ ในหมู่บ้านมาโย ต.บาโร๊ะ อ.ยะหา จ.ยะลา หลังนั้น ใครจะเชื่อว่าเป็นที่อาศัยของคนมากถึง 10 ชีวิต ซ้ำร้าย 9 คนยังเป็นเด็กในวัยเรียน
รอฮานี อายะ หญิงมุสลิมวัย 35 ปีคนนั้น เธอเป็นเจ้าของบ้าน มีลูกของตัวเอง 6 คน เป็นชาย 2 คน หญิง 4 คน คนโตอายุ 17 ปี คนเล็กเป็นเด็กหญิง อายุเพียง 3 ขวบ
ส่วนอีก 3 คนเป็นหลานที่เธอรับเลี้ยง เป็นลูกของน้องสาวแท้ๆ ของเธอ
“น้องสาวเลิกกับสามี และมาฝากลูกไว้กับฉัน บอกขอไปทำงานในมาเลเซีย ที่ร้านต้มยำกุ้ง (ร้านอาหารไทยในมาเลเซีย) แล้วจะส่งเงินมาให้ ขอให้ช่วยดูลูกๆ ทั้ง 3 คน แต่จนถึงวันนี้กว่า 5 ปีแล้วที่น้องสาวไม่ติดต่อกลับมา” รอฮานี บอก
หลานๆ ของน้องสาวที่รอฮานีรับเลี้ยงเอาไว้ 3 คน เป็นหญิง 2 ชาย 1 คนโตอายุ 12 ปีแล้ว ส่วนคนเล็กอายุ 6 ปี
แม้รอฮานีจะรับภาระหนัก แต่เมื่อก่อนเธอก็ไม่ลำบากแบบนี้ เพราะสามียังมีชีวิตอยู่
“ตอนที่สามีอยู่ก็ช่วยกันเลี้ยง แต่ตอนนี้สามีเสียชีวิตได้ 2 เดือนแล้ว ทำให้ครอบครัวต้องลำบากมากขึ้น” รอฮานี เล่าด้วยน้ำเสียงทุกข์ใจ
ความเดือดร้อนของรอฮานีคือ ด.ญ.วานี มาสอ หลานสาวคนโตวัย 12 ปี เพิ่งเรียนจบ ป.6 แต่ยังไม่มีที่เรียนต่อ ขณะที่ ด.ญ.ฮานีฟะ แวนุเซ็ง ลูกสาวคนที่สองของเธอเอง อายุ 14 ปี ก็ต้องออกจากโรงเรียน เพราะไม่มีเงินส่งให้เรียนต่อ
ส่วนลูกๆ และหลานที่เหลืออีก 7 คน ก็ให้เรียนที่โรงเรียนบ้านราชอุทิศปูแล ซึ่งอยู่ใกล้ๆ บ้าน ยังดีที่โรงเรียนมีข้าวให้ทานฟรี และมีอุปกรณ์การเรียนแจก ถือว่าไม่เป็นภาระมากหนัก แต่งานหนักก็คือค่าใช้จ่ายในการไปโรงเรียนของเด็กๆ
“พอโรงเรียนเปิด ก็ต้องมีรายจ่ายต่อวันประมาณ 150 -200 บาท เพื่อให้เด็กๆ ไปโรงเรียน แต่ฉันไม่มีงานทำเป็นหลักแหล่ง ส่วนใหญ่จะรับจ้างตัดเสื้อ ก็มีลูกค้าบ้าง บางวันก็ไม่มี ปกติจะมีลูกค้ามาจ้างตัดชุด ชุดละ 400-500 บาท เดือนหนึ่งมีลูกค้ามาจ้าง 1-2 ชุด ได้เงินมาก็ต้องเอาไปผ่อนค่าจักรเย็บผ้า”
“รายจ่ายหลักๆ ของฉันคือผ่อนจักรเย็บผ้าเดือนละ 500 บาท ผ่อนรถจักรยานยนต์อีก 1,300 บาท และตอนนี้ยังค้างค่าไฟอีก 500 บาท ถ้าสามีอยู่สามีจะให้เงินใช้จ่ายอาทิตย์ละ 2,000 บาท ก็พอที่จะบริหารได้ และเหลือใช้ด้วยซ้ำ แต่ตอนนี้สามีเสียชีวิต ข้าวของในบ้านที่มีค่าก็นำไปจำนำหมดแล้วเพื่อให้ลูกและหลานได้กินข้าว”
“บางคนมาจ้างให้ตัดเสื้อก็ไม่มีเงินมาจ่าย ขอติดหนี้หรือผัดผ่อนไปก่อนก็มี เราก็ต้องเอาของไปจำนำ ซื้อข้าวสาร ซื้อของที่จำเป็นเข้าบ้าน”
สิ่งที่ รอฮานี ต้องการความช่วยเหลือมากที่สุดในขณะนี้ คือ ทุนการศึกษาของลูกๆ ส่วนตัวเธอเองนั้น ถึงลำบากก็ไม่เป็นไร แต่อยากให้ลูกได้เรียน
“ถ้าลูกเรียนหนังสือ ชีวิตข้างหน้าก็จะสบาย ไม่ต้องลำบากแบบฉัน” รอฮานี บอก
ปัญหาความไม่สงบในพื้นที่ การพูดคุยเจรจา การประชุมสัมมนาที่ใช้งบประมาณมากมาย บางส่วนก็ได้รับการสนับสนุนจากต่างประเทศ ได้นั่งจิบชาจิบกาแฟกันตามโรงแรม กลายเป็นตัวจักรขับเคลื่อนความเป็นไปในพื้นที่ที่ใครๆ ก็ให้ความสนใจ หลายคนได้เข้าไปอยู่ในวังวนเหล่านั้น ทว่าหลายๆ ครั้งกงล้อที่หมุนวนในนามของการแก้ไขปัญหา กลับบดบังปัญหาบางด้านของพื้นที่เสียเอง โดยเฉพาะปัญหาสังคมที่มักถูกพูดถึงเพียงน้อยนิด
อย่างชีวิตของรอฮานี เธอแต่งงานตั้งแต่อายุ 17 ปี เธอไม่ใช่ภรรยาคนแรก ทำให้ไม่ได้จดทะเบียนสมรสตามกฎหมายไทย เมื่อสามีเสียชีวิตไป เธอจึงไม่อาจเรียกร้องอะไรได้ นอกจากแยกออกมาตัวเปล่า และรับผิดชอบเลี้ยงดูลูก รวมทั้งหลานๆ
ขณะที่ความยากจนก็บีบบังคับให้คนอีกจำนวนไม่น้อยต้องไปทำงานในมาเลเซีย ดินแดนที่ไม่ใช่แผ่นดินเกิด บางคนทำแล้วประสบความสำเร็จก็หอบเงินกลับบ้าน แต่บางคนก็ตรงกันข้าม...
ด.ญ.ฮานีฟะ แวนุเซ็ง ลูกสาวของรอฮานี บอกว่า ตอนนี้เรียนจบ ป.6 แล้ว ได้เกรดเฉลี่ย 4.00 แต่ไม่มีที่เรียน เพราะแม่ไม่มีเงินส่ง
“อยากเรียนต่อ สัญญาว่าจะตั้งใจเรียนให้ดี ให้เก่ง แต่ต้องเป็นโรงเรียนที่แม่ไม่ต้องมีค่าใช้จ่าย หนูสงสารแม่ ทุกวันนี้แม่นอนร้องไห้ทุกคืน เครียดเรื่องที่เรียนของพวกเรา หนูอยากร้องไห้ทุกครั้งเมื่อนึกถึงเรื่องเรียน” ฮานีฟะ เล่าความรู้สึกทั้งของเธอและของแม่
รอกีเยาะ วาเตะ เพื่อนบ้านของรอฮานี บอกว่า ชีวิตของรอฮานีน่าสงสาร เขาลำบาก มีลูกมาก แถมยังต้องมารับภาระเลี้ยงหลานอีก เขาต้องอยู่กันอย่างลำบาก ไม่มีงานทำที่เป็นหลัก แต่ก็ต้องเลี้ยงดูลูกๆ หลานๆ ทุกคน
“ทั้งบ้านรวมตัวเขาด้วยก็ 10 คน หาเลี้ยงด้วยการเย็บผ้าอย่างเดียว รายได้ก็ไม่แน่นอน พอสามีเสียชีวิตก็ไม่มีอะไรเหลือ อยากให้คนใจบุญหาทุนการศึกษาและอาชีพให้รอฮานี” เพื่อนบ้านที่มองเห็นความทุกข์ยากของครอบครัวนี้ กล่าว
นี่คือความเป็นจริงของผู้หญิงและเด็กอีก 10 ชีวิตที่ต้องเดือดร้อน ลำบาก แม้จะไม่ใช่เหยื่อของสถานการณ์ความไม่สงบก็ตาม...
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
บรรยายภาพ :
1 รอฮานี กับลูกๆ และหลานๆ ที่ยังมาถ่ายรูปด้วยไม่ครบ
2 บ้านหลังเล็กๆ แต่ต้องอยู่กันอัดแน่นถึง 10 ชีวิต