มอเตอร์ไซค์...ไม่มีสิทธิ์

การมาอ้าง มอเตอร์ไซค์ที่ขึ้นสะพานข้ามแยกหรือลงอุโมงค์ เป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดอุบัติเหตุ เป็นการใช้เหตุผลแบบเอาสีข้างเข้าถู จริงๆ เหมือนกับจะบอกว่าต้นตอของอุบัติเหตุที่แท้จริงคืออะไร ไม่สนใจ แต่สนใจอย่างเดียว คือ ต้องการห้ามไม่ให้มอเตอร์ไซค์ขึ้นสะพานข้ามแยกและห้ามลงอุโมงค์ เพราะอะไรก็คิดกันเอาเอง

เมื่อประมาณต้นเดือนเมษายน 2559 มีคำสั่งห้ามไม่ให้รถจักรยานยนต์ใช้สะพานลอยข้ามแยก 39 แห่งและห้ามลงอุโมงค์ 9 แห่ง ซึ่งคำสั่งนี้สร้างความไม่พอใจให้ผู้ขับขี่มอเตอร์ไซค์เป็นอย่างมาก โดยกลุ่มมอเตอร์ไซค์มีการรวมตัวปิดถนนบริเวณสะพานภูมิพลเพื่อเรียกร้องความเป็นธรรม

นอกจากนั้น ยังไปยื่นเรื่องต่อศาลปกครองในวันที่ 25 เมษายน 2559 ว่า คำสั่งดังกล่าวนั้นไม่ให้ความเป็นธรรมแก่ผู้ขับขี่จักรยานยนต์

ในประเด็นนี้ภาครัฐให้เหตุผลว่า คำสั่งห้ามรถจักรยานยนต์ขึ้นสะพานลอยและลงอุโมงค์ มีเจตนาเพื่อลดอุบัติเหตุที่มักเกิดขึ้นบ่อยครั้ง 

ส่วนผู้ใช้รถจักรยานยนต์อ้างว่า เมื่อเป็นประชาชนเหมือนกันทำไมถึงไม่มีสิทธิ์ใช้สะพานลอยและลงอุโมงค์เหมือนรถยนต์และกฎหมายก็มิได้ระบุห้ามไว้ด้วย  นอกจากนั้น การใช้จักรยานยนต์ยังเป็นการช่วยลดความแออัดบนท้องถนน เป็นการเดินทางที่ประหยัด แต่ทำไมจักรยานยนต์กลับไม่ได้รับการปฏิบัติอย่างเสมอภาคและต้องถูกรอนสิทธิ์ในที่สุด

ดร. อดิศร์ อิศรางกูร ณ อยุธยา ที่ปรึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย ระบุถึงกรณีนี้ว่า เรื่องนี้ก็ไม่มีอะไรมากและไม่ควรนำไปโยงกับเรื่องความปลอดภัยหรือกฎหมายจราจรใดๆ ให้เสียเวลา   คำสั่งห้ามมอเตอร์ไซค์ขึ้นสะพานลอยและห้ามลงอุโมงค์มีที่มาที่ไปอยู่อย่างเดียว คือ สังคมไทยเป็นสังคมแห่งความเหลื่อมล่ำ มีการเอารัดเอาเปรียบผู้มีรายได้น้อยและมีความไม่เท่าเทียมกัน คนจนที่มีรายได้น้อยที่ใช้มอเตอร์ไซค์เป็นยานพาหนะจึงไม่มีความสำคัญในสังคมนี้ ไม่มีสิทธิ์ และยังต้องเป็นผู้แบกรับภาระต่างๆ เช่น ค่ารีดไถหรือต้องหาเงินเพื่อส่งให้มาเฟียทั้งหลายเพื่อแลกกับการทำงานในวินมอเตอร์ไซค์

"การเป็นห่วงเป็นใยความปลอดภัยของผู้ขับขี่มอเตอร์ไซค์บนท้องถนน เป็นสิ่งที่ฟังลำบากจริงๆ แต่ก็ยังเอาสีข้างแถกันไปได้หน้าซื่อๆ หากการขี่มอเตอร์ไซค์ขึ้นสะพานลอยข้ามแยกไม่ปลอดภัยแล้วทำไมไม่ออกคำสั่งห้ามมอเตอร์ไซค์ขึ้นสะพานลอยทั่วประเทศไทยไปเลย สะพานนวรัฐที่เชียงใหม่ สะพานสารสินที่ภูเก็ต หรือสะพานศรีสุราษฎร์ที่สุราษฎร์ธานีก็มีมอเตอร์ไซค์ขึ้นลงทุกวัน ไม่เห็นมีใครเป็นห่วงเป็นใยบ้างเลย"

ส่วนการลงอุโมงค์ก็เช่นกัน ดร.อดิศร์ ชี้ว่า  หากมอเตอร์ไซค์ลงอุโมงค์แล้วมีอุบัติเหตุ ก็น่าจะประกาศห้ามมอเตอร์ไซค์ลงอุโมงค์ทั้งประเทศ รวมทั้งอุโมงค์ดินแดงหรืออุโมงค์ลอดต่างๆ ที่เชียงใหม่ด้วย

แต่ที่สะท้อนใจมากที่สุดและเป็นคำสรุป คือ คำตอบที่บอกว่า สะพานลอยข้ามแยกและอุโมงค์เหล่านี้ไม่ได้ออกแบบมาเพื่อมอเตอร์ไซค์  ความหมายคือว่า ประชาชนคนไทยด้วยกันที่มีรายได้น้อยและใช้มอเตอร์ไซค์ทั่วประเทศไม่เคยอยู่ในความสนใจของผู้บริหารบ้านเมืองเลย การออกแบบถนน สะพาน หรืออุโมงค์จึงไม่ได้สนใจเลยว่า คนขี่มอเตอร์ไซค์ที่ต้องตากแดดตากฝนหาเช้ากินค่ำเขาจะเดินทางกันอย่างไร จะมีเลนมอเตอร์ไซค์ให้เขาหรือไม่ หรือจะแบ่งช่องทางการใช้ถนนอย่างเป็นธรรมกันอย่างไร

เหมือนกับจะบอกว่าท้องถนนในเมืองนี้สร้างมาเพื่อคนรวยที่เป็นเจ้าของรถยนต์เท่านั้น ส่วนมอเตอร์ไซค์ไม่มีสิทธิ์ !!!

ในทุกจังหวัดมอเตอร์ไซค์เป็นยานพาหนะที่สำคัญสำหรับคนไทย ครอบครัวคนไทยจำนวนมากกว่าครึ่งใช้มอเตอร์ไซค์เพื่อการเดินทางเป็นหลัก บางบ้านพ่อขี่มอเตอร์ไซค์ไปทำงาน มีลูกนั่งกลางแล้วให้แม่ซ้อนท้าย ภาพแบบนี้มีให้เห็นทั่วไปในประเทศไทย สำหรับคนหนุ่มสาวที่เริ่มมีรายได้มอเตอร์ไซค์ก็เป็นพาหนะที่ราคาประหยัดสามารถหาซื้อกันได้ไม่แพงนัก นักเรียน นักศึกษา รวมทั้งเกษตรกรจำนวนมากก็ใช้มอเตอร์ไซค์เพื่อการเดินทาง

นอกจากนั้น การใช้มอเตอร์ไซค์ยังเป็นการประหยัดพลังงานของประเทศ ประหยัดพื้นที่บนท้องถนน และลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ไฉนในสายตาผู้บริหารประเทศมอเตอร์ไซค์กลับไม่มีความสำคัญ

จากข้อมูลของกลุ่มสถิติ กองแผนงาน กรมการขนส่งทางบกพบว่ายานพาหนะที่นิยมใช้ในประเทศไทยมีสามประเภทเท่านั้น ได้แก่ รถยนต์นั่งส่วนบุคคลไม่เกิน 7 คน รถยนต์บรรทุกส่วนบุคคลหรือปิกอัพ และรถจักรยานยนต์ โดย ณ วันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2558 ประเทศไทยมีจำนวนยานพาหนะจดทะเบียนสะสมทั้งหมดประมาณ 34 ล้านคัน

และหากพิจารณาความสำคัญของมอเตอร์ไซค์แล้ว พบว่า สัดส่วนรถจักรยานยนต์ต่อรถยนต์นั่งส่วนบุคคลไม่เกิน 7 คนบวกกับรถบรรทุกส่วนบุคคลนั้นสูงถึงร้อยละ 60 และถึงแม้พิจารณาเฉพาะกรุงเทพฯ สัดส่วนการจดทะเบียนรถจักรยานยนต์อยู่ที่ประมาณ 3 ล้านกว่าคัน หรือร้อยละ 40

ดังนั้นหากจะมาบอกว่า สะพานข้ามแยกและอุโมงค์ไม่ได้ถูกออกแบบมาเพื่อรองรับผู้เป็นเจ้าของยานพาหนะที่เป็นจักรยานยนต์ร้อยละ 40-60 ของประเทศย่อมสะท้อนจิตใจของผู้บริหารประเทศนี้ว่า ผู้มีรายได้น้อยไม่มีความสำคัญ คนจนเก็บหน่อไม้ในป่าก็ถูกปรับ คนจนเอาซีดีที่ใช้แล้วมาวางขายก็ถูกจับ แต่ลูกคนรวยขับรถชนคนตายกลับไม่ต้องรับโทษ แม้แต่จะขอตรวจแอลกอฮอล์ยังไม่กล้า ทั้งๆ ที่คนธรรมดาที่ไม่ได้ขับรถชนใครตายยังโดนตรวจแอลกอฮอล์อย่างหลีกเลี่ยงไมได้

ลองมาฟังเหตุผลของทางราชการดูว่า วิธีคิดของเขาเป็นอย่างไร มีความเที่ยงธรรมหรือไม่ การที่บอกว่ามอเตอร์ไซค์ขึ้นสะพานข้ามแยกแล้วเกิดอุบัติเหตุบ่อยครั้งก็เป็นการใช้เหตุผลที่แปลกๆ

คำถามคือ แล้วทำไมเวลามอเตอร์ไซค์ขึ้นสะพานข้ามคลองจึงไม่เกิดอุบัติเหตุ แล้วอุบัติเหตุที่เกิดบนสะพานข้ามแยกมีสาเหตุมาจากอะไร มีสาเหตุมาจากเฉพาะมอเตอร์ไซค์บางคันขับขี่อย่างประมาทขณะขึ้นสะพาน หรือเกิดเพราะรถยนต์ใช้ความเร็วสูงขณะอยู่บนสะพาน หรือมอเตอร์ไซค์โดนรถใหญ่เบียด การเกิดอุบัติเหตุกับมอเตอร์ไซค์บนสะพานนั้นมีจริง

แต่สาเหตุ เขาเห็นว่า คงไม่ใช่เป็นเพราะมอเตอร์ไซร์ขึ้นสะพานข้ามแยกแต่คงเป็นเพราะปัจจัยอื่นๆ มากกว่าที่ต้องได้รับการแก้ไขไม่ว่าจะเป็นเรื่องการใช้ความเร็วบนสะพานเกินที่กฎหมายกำหนด การขับขี่คร่อมเส้นจราจร หรือการแซงบนสะพาน สิ่งเหล่านี้ต้องมีการควบคุมจับปรับอย่างเคร่งครัด ไม่ว่าผู้กระทำผิดจะเป็นรถยนต์ รถบรรทุก รถเบนซ์ หรือมอเตอร์ไซค์

หมายความว่า หากรถยนต์และมอเตอร์ไซค์ล้วนขึ้นสะพานข้ามแยกและลงอุโมงค์ด้วยความเร็วที่กฎหมายกำหนดและขับขี่ในช่องการจราจรอย่างถูกต้อง ไม่แซงซ้ายขวา รับรองเลยว่าจะไม่เกิดอุบัติเหตุแน่นอน

ดังนั้นการมาอ้างว่า มอเตอร์ไซค์ที่ขึ้นสะพานข้ามแยกหรือลงอุโมงค์เป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดอุบัติเหตุจึงเป็นการใช้เหตุผลแบบเอาสีข้างเข้าถูจริงๆ เหมือนกับจะบอกว่าต้นตอของอุบัติเหตุที่แท้จริงคืออะไรไม่สนใจแต่สนใจอย่างเดียว คือ ต้องการห้ามไม่ให้มอเตอร์ไซค์ขึ้นสะพานข้ามแยกและห้ามลงอุโมงค์ เพราะอะไรก็คิดกันเอาเอง

ประเด็นสำคัญอีกประการหนึ่งคือกรณีสะพานภูมิพลข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาที่อ้างกันว่ามีปัญหาลมแรงและนำไปสู่อุบัติเหตุบนสะพาน ในประเด็นนี้ผู้ออกแบบสะพานก็ออกมายืนยันแล้วว่า หากมีการแบ่งช่องทางเดินรถให้รถบรรทุกหรือมอเตอร์ไซค์โดยเฉพาะและมีการควบคุมความเร็วให้เหมาะสมปัญหาอุบัติเหตุก็ไม่น่าจะเกิดขึ้น

ส่วนเรื่องการเปลี่ยนเลนในช่วงแยกสามทางบนกลางสะพานนั้นจะมาอ้างว่าหากมอเตอร์ไซค์ที่ใช้ความเร็วต่ำต้องมาเปลี่ยนช่องทางตรงกลางสะพานและจะนำไปสู่อุบัติเหตุก็จะเกิด คำถามตามมาว่า แล้วทำไมรถบรรทุกจำนวนมากที่ใช้ความเร็วต่ำขณะอยู่บนสะพานภูมิพลก็ต้องเปลี่ยนช่องทางกลางสะพานเช่นกัน แต่ทำไมรถบรรทุกทำได้และไม่เกิดอุบัติเหตุ แต่ทำไมมอเตอร์ไซค์จึงเปลี่ยนเลนไม่ได้ 

การที่หน่วยงานภาครัฐมาอ้างว่าจากการรวบรวมข้อมูลอุบัติเหตุบนสะพานภูมิพลพบว่าร้อยละ 21 ของอุบัติเหตุที่เกิดบนสะพานภูมิพลเกิดจากรถจักรยานยนต์ ดังนั้นภาครัฐจึงจำเป็นต้องแก้ไขเพราะร้อยละ 21 นี้ถือว่าเป็นอัตราการเกิดอุบัติเหตุที่สูงและเป็นสาเหตุของการห้ามรถจักรยานยนต์ขึ้นสะพานภูมิพล เหตุผลนี้ก็ฟังไม่ขึ้นอีกเช่นกัน เพราะหากร้อยละ 21 ของอุบัติเหตุเกิดกับจักรยานยนต์เป็นอัตราที่สูงและต้องแก้ไข

"แล้วอุบัติเหตุที่เหลืออีกร้อยละ 79 ก็ต้องเป็นอุบัติเหตุที่เกิดกับรถยนต์และ/หรือรถบรรทุกที่ขึ้นสะพานภูมิพลไม่เป็นอัตราที่สูงกว่าจักรยานยนต์ถึง 3 เท่าหรือ แล้วถ้าเป็นเช่นนี้ทำไมภาครัฐไม่ประกาศห้ามรถยนต์และ/หรือรถบรรทุกขึ้นสะพานภูมิพลด้วย หากไม่ใช่เพราะความลำเอียง ความไม่เห็นความสำคัญของผู้มีรายได้น้อย และความไม่เป็นธรรมของภาครัฐก็ไม่รู้จะหาเหตุผลอะไรมาอธิบายเรื่องนี้ได้"

ท้ายสุด นักวิชาการทีดีอารืไอ แนะว่า กฎหมายต้องไม่เอื้อประโยชน์เฉพาะคนมีฐานะดีที่ขับรถเบนซ์หรือรถอะไรก็ตาม แต่กฎหมายต้องให้สิทธิ์กับทุกคนอย่างเท่าเทียมกันไม่ว่าจะเป็นรถยนต์ มอเตอร์ไซค์ จักรยาน และคนเดินเท้า

"ถนนต้องเป็นของคนไทยทุกคน ไม่ใช่เพราะพวกเราเสียภาษี ดังนั้นพวกเราจึงมีสิทธิ์ แต่เป็นเพราะเราเป็นคนเหมือนกันดังนั้นกฎหมายจึงต้องให้ความเป็นธรรมกับทุกคนอย่างเท่าเทียมกัน ถึงแม้ในใจลึกๆ ของผู้บริหารประเทศนี้จะรักใคร่คนรวยมากกว่าคนจนก็ตาม"