รายอปอซอ...รอยยิ้มและอิ่มบุญ
วันอังคารที่ 30 สิงหาคม 2554 เป็นวันรายอปอซอ หรือ “วันตรุษอิดิ้ลฟิตริ” วันที่พี่น้องมุสลิมเฉลิมฉลองกันอย่างรื่นเริงและอิ่มบุญ หลังจากถือศีลอดมาตลอดเดือนรอมฎอน
บรรยากาศของวันฮารีรายอปีนี้ที่จังหวัดชายแดนภาคใต้เต็มไปด้วยสีสันฉูดฉาดของเสื้อผ้าแพรพรรณสะอาดเอี่ยมที่มุสลิมหญิงชายตั้งแต่เด็กจนถึงผู้ใหญ่และวัยชราต่างพร้อมใจกันสวมใส่ไปละหมาดตามมัสยิดต่างๆ
เมื่อละหมาดเสร็จสิ้น พวกเขาก็ขอมาอัฟ (กล่าวขอโทษในสิ่งที่ได้ล่วงเกิน) แก่กัน จับมือสลามให้อภัยกัน หลายคู่โอบกอดกัน บางคนถึงกับร่ำไห้ รอยยิ้มจากก้นบึ้งของหัวใจแต่งแต้มไปทั่วพื้นที่ ผู้ใหญ่ที่มาร่วมละหมาดให้ซะกาต (ทาน หรือเงินบริจาค) แก่คนยากไร้ หลายคนใจดีแจกจ่ายไปยังเด็กๆ ที่เข้าแถวรอกันยาวเหยียดด้วย
วันรายอเป็นวันรวมสมาชิกของครอบครัวมุสลิม เป็นช่วงเวลาของการไปเยี่ยมเยียนญาติมิตร เพื่อนบ้านทั้งใกล้และไกล พี่น้องที่เดินทางไปทำงานในต่างแดน ทั้งมาเลเซีย อินโดนีเซีย และสิงคโปร์ ก็จะพากันกลับมาเยี่ยมบ้าน ทุกบ้านจะทำอาหารคอยต้อนรับผู้มาเยือนทั้งคาวหวานหลากหลายเมนู สิ่งที่ขาดไม่ได้และมีให้เห็นเกือบทุกบ้านคือ “ตูป๊ะ” หรือข้าวเหนียวนึ่งรูปสามเหลี่ยม บางบ้านมี “ละซอ” ที่หน้าตาคือๆ กับขนมจีน และ ”ละแซ” เป็นเส้นคล้ายก๋วยเตี๋ยวเส้นใหญ่แต่นิ่มกว่า คลุกเคล้าน้ำกะทิที่มีเนื้อปลาเป็นส่วนผสมหลักคล้ายน้ำยาขนมจีนแต่ไม่เผ็ด บวกกับถั่วงอก โดยสามารถใช้เส้นละซอทานกับน้ำกะทิของละแซได้
อาหารบางอย่างมีให้เห็นเฉพาะช่วงรายอ เช่น โรตีอาหรับ ขนมปังแท่งยาวจิ้มกับปลากระป๋องทรงเครื่อง ขนมปังเนื้อนิ่มรสชาติดีฝีมือชาวปูยุด (ตำบลหนึ่งของ อ.เมือง จ.ปัตตานี ที่มีชื่อเสียงด้านการทำขนมและมะตะบะ)
ทุกบ้านไม่ว่ายากดีมีจนแต่เปี่ยมล้นไปด้วยน้ำใจเฉกเช่นกัน ต่างเลือกเฟ้นหาสารพันอาหาร ผลไม้ น้ำหวานไว้รอต้อนรับผู้มาเยือนอย่างเต็มที่ บางบ้านยังใส่ถุงเป็นของฝากติดไม้ติดมือกลับบ้านไปด้วย
นอกจากละหมาด ให้ทาน และเยี่ยมญาติแล้ว ยังมีประเพณีเยี่ยมกุโบร์ (สุสานฝังศพ) ของบรรพบุรุษ เพื่อระลึกถึงคนรุ่นก่อน เสร็จแล้วเกือบทุกครอบครัวจะพาสมาชิกไปเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจตามสถานที่ต่างๆ ทั้งในและนอกเมืองหรือต่างจังหวัด บรรยากาศเต็มไปด้วยความเบิกบาน
เทศกาลฮารีรายอของพี่น้องมุสลิมจึงมีแต่รอยยิ้ม เสียงหัวเราะ เสียงสลามทักทายกัน ละลานตาด้วยความสดใสจากสีสันของเสื้อผ้า และอิ่มบุญจากการแบ่งปัน ทุกชุมชนของดินแดนปลายสุดด้ามขวานเต็มไปด้วยชีวิตชีวา
และทุกคนคงปรารถนาให้เป็นเช่นนี้ทุกๆ วัน...
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
บรรยายภาพ : 1-4 บรรยากาศฮารีรายอที่ชายแดนใต้ (ภาพทั้งหมดโดย เลขา เกลี้ยงเกลา)