บันทึกรายอฮัจญี...เรื่องดีๆ ที่ชายแดนใต้
วันอังคารที่ 15 ต.ค.ปีนี้ ตรงกับวันอีดิ้ลอัฎฮา หรือที่เรียกกันติดปากว่า "รายอฮัจญี" หรือ "รายอฮัจญ์" ของพี่น้องมุสลิมในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้
ในปีหนึ่งๆ มุสลิมจะมีวันอีดใหญ่ (ตรุษ) หรือรายอ 2 ครั้ง คือ อีดิ้ลฟิตตรี หรือ รายอปอซอ เป็นการเฉลิมฉลองหลังเดือนแห่งการถือศีลอด (รอมฎอน) และ อีดิ้ลอัฎฮา หรือ รอยอฮัจญี เป็นการเฉลิมฉลองการประกอบพิธีฮัจญ์ของมุสลิมทั่วโลก ณ นครมักกะฮ์ ประเทศซาอุดิอาระเบีย
วันอีดิ้ลอัฎฮาจะตรงกับวันที่ 10 ของเดือนซุ้ลฮิจญะ ตามปฏิทินอิสลาม ซึ่งเป็นวันเดียวกันกับการประกอบพิธีฮัจญ์นั่นเอง
แม้การประกอบศาสนกิจและกิจกรรมในวันรายอฮัจญีในพื้นที่ชายแดนใต้จะคล้ายๆ กับรายอปอซอ คือมีการละหมาดร่วมกันตอนเช้าที่มัสยิด และแจกเงินให้กับเด็กๆ แต่ความต่างอย่างสำคัญของรายอฮัจญีก็คือ มีการเชือดสัตว์พลี หรือ กุรบาน เพื่อแบ่งปันเนื้อให้กับเพื่อนบ้านและแจกจ่ายคนยากไร้
เช้าตรู่ของวันรายอ มุสลิมทั้งชายและหญิงจะแต่งตัวสะอาดสะอ้านเดินทางไปละหมาดร่วมกันที่มัสยิด ภาพการโอบกอดกันระหว่างญาติมิตร และการให้สลามขออภัยในสิ่งที่เคยล่วงเกินกัน ถือเป็นภาพประทับใจที่สะท้อนรากฐานของสังคมอันสุขสงบและสันติ
จากนั้นก็ถึงเวลาของการเชือดสัตว์พลี หรือ กุรบาน สัตว์ที่เชือดได้ก็มีทั้งอูฐ วัว ควาย แพะ และแกะ การทำกรุบานของมุสลิมไม่ใช่มีเฉพาะที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ แต่ทำกันทั่วโลก แม้บางคนมีทรัพย์น้อย ก็ใช้วิธีรวมกันเพื่อนหรือคนในครอบครัวไปซื้อวัวมาทำกุรบานด้วยกัน
เนื้อจากสัตว์ที่ทำกุรบานจะถูกแบ่งออกเป็น 7 ส่วน นำไปประกอบอาหารรับประทาน แบ่งกัน และแจกจ่ายแก่ผู้ยากไร้ ผู้ด้อยโอกาส และเด็กกำพร้า ซึ่งถือเป็นการทำทานอย่างหนึ่ง
อาหารการกินในวันรายอฮัจญีมีนมากมายเหมือนกับทุกๆ วันอีด แต่ละบ้านจะยกสำรับมาต้อนรับผู้มาเยือน ทั้งอาหารคาวหวาน ผลไม้ สารพันขนม กินกันอย่างอิ่มเอม เจ้าประจำอย่าง "ตูป๊ะ" (ข้าวต้มห่อใบกะพ้อ นำไปนึ่งคล้ายข้าวต้มมัด) ยังคงเป็นพระเอกที่มีเกือบทุกบ้าน จิ้มกินกับแกงเนื้อจากกุรบานเข้ากันพอดี ของหวานสำหรับเด็ก เช่น ไอศครีม มีให้กินกันเป็นถัง
ที่ศูนย์เยาวชนเทศบาลนครยะลา สมาพันธ์องค์กรมุสลิมจังหวัดชายแดนภาคใต้ ร่วมกับคณะกรรมการมัสยิดและชุมชนมุสลิมในพื้นที่ จัดพิธีละหมาดและจัดกิจกรรมเนื่องในวันวันตรุษอีดิ้ลอัฎฮา มีพี่น้องมุสลิมเข้าร่วมประกอบพิธีละหมาดกว่า 2,000 คน ในงานนอกจากการละหมาดร่วมกันแล้ว ยังมีการอ่านคุตบะห์ (การบรรยายธรรม) มีการแจกและเลี้ยงอาหารเด็กๆ และผู้ยากไร้ เปิดรับบริจาคเงิน เพื่อนำเงินที่ได้รับบริจาคทั้งหมดไปช่วยเหลือพี่น้องมุสลิมที่ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ความไม่สงบ และแบ่งส่วนหนึ่งไปช่วยพี่น้องมุสลิมที่ได้รับผลกระทบจากภาวะสงครามในต่างประเทศด้วย
รายอฮัจญีปีนี้ยังคงเห็นลูกหลานของแต่ละครอบครัวที่ไปทำงานหรือเรียนหนังสือไกลบ้าน กลับมาฉลองวันรายออย่างพร้อมหน้ากับครอบครัว
ไม่ว่าเรื่องราวในบ้านเมืองจะเป็นเช่นไร และบางช่วงเวลาก็มีแต่ข่าวร้ายๆ แต่ความผูกพันกับมาตุภูมิยังคงเหนียวแน่นดังเดิม....
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
บรรยายภาพ :
1 มุสลิมแจกเงินเด็กๆ หลังละหมาดตอนเช้าของวันรายอ (ภาพโดย เลขา เกลี้ยงเกลา)
2 พิธีละหมาดที่ศูนย์เยาวชนเทศบาลนครยะลาจัดอย่างยิ่งใหญ่ (ภาพโดย อะหมัด รามันห์สิริวงศ์)