8 หน่วยงานนำร่อง : ระบบประเมินคุณธรรมและความโปร่งใส ในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ

เนื่องจากคณะกรรมการป.ป.ช. ตระหนักถึงสถานการณ์ความรุนแรงและปัญหาด้านการทุจริตที่เกิดขึ้น รวมทั้ง คำนึงถึงความสำคัญในการป้องกันการทุจริตของประเทศที่ถือเป็นภัยร้ายแรงต่อความมั่นคงและเศรษฐกิจของประเทศ จึงกำหนดทิศทางและนโยบายที่สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติว่าด้วยการป้องกันการทุจริตในหน่วยงานทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ รัฐวิสาหกิจ เอกชน และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ส่งเสริมให้มีการรณรงค์และเสริมสร้างคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานเพื่อนำไปสู่การยกระดับดัชนีภาพลักษณ์คอร์รัปชั่น (Corruption Perceptions Index: CPI) ของประเทศให้สูงขึ้น 

สำนักงานป.ป.ช. ในฐานะองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญซึ่งเป็นหน่วยงานหลักในการป้องกันและปราบปรามการทุจริตของประเทศ ได้ศึกษา วิเคราะห์สถานการณ์ และผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการทุจริตโดยรวมของประเทศ และได้พัฒนาเครื่องมือที่เรียกว่า “ดัชนีวัดความโปร่งใสของหน่วยงานภาครัฐ” (Transparency Index : TI) เพื่อใช้ประเมินความโปร่งใสของหน่วยงานภาครัฐอย่างเป็นระบบ โดยริเริ่มศึกษาและพัฒนากรอบแนวคิด และดำเนินการวัดในลักษณะหน่วยงานนำร่อง 8 หน่วยงานในปี พ.ศ. 2553 โดยจะขยายผลให้ครอบคลุมหน่วยงานภาครัฐทั้งระบบต่อไป 

ในระหว่างที่มีการนำร่องการวัดความโปร่งใสดังกล่าว สำนักงานป.ป.ช. ได้มีประชุมหารือร่วมกับหน่วยงานต่อต้านการทุจริตของประเทศสาธารณรัฐเกาหลี และได้ลงนามในบันทึกความเข้าใจ (MOU) ร่วมกับระหว่างคณะกรรมการป.ป.ช. และคณะกรรมการต่อต้านการทุจริตและสิทธิพลเมือง ประเทศสาธารณรัฐเกาหลี ณ กรุงโซล เมื่อวันที่ 15 กันยายน 2552 เกี่ยวกับความร่วมมือระดับทวิภาคีในประเด็นการป้องกันและการต่อต้านการทุจริต  และแลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับการพัฒนาระบบการประเมินคุณธรรมการดำเนินงานหน่วยงานภาครัฐ (Integrity Assessment: IA) ซึ่งระบบประเมินคุณธรรมฯดังกล่าว เป็นเครื่องมือทางการบริหารที่ประเทศสาธารณรัฐเกาหลีพัฒนาขึ้นสำหรับใช้ในการประเมินระดับคุณธรรมของหน่วยงานภาครัฐ และสำนักงานป.ป.ช. ได้นำแนวคิดของระบบมาประยุกต์ใช้ในประเทศไทยสำหรับเป็นเครื่องมือในการป้องกันการทุจริตที่มีลักษณะทางบวกและมีการให้ข้อเสนอแนะในการพัฒนาปรับปรุงการดำเนินงานให้มีคุณธรรมมากขึ้น ซึ่งคาดว่าจะสามารถพัฒนาระบบประเมินให้แล้วเสร็จภายในปลายเดือนมิถุนายน 2556 โดยจะนำร่องใน 4 กลุ่มเป้าหมายสำคัญ คือ ส่วนราชการส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค ส่วนท้องถิ่น และรัฐวิสาหกิจ จำนวน 8 หน่วยงาน ได้แก่ กรมที่ดิน กรมทางหลวง ตำรวจภูธรจังหวัดนนทบุรี ตำรวจภูธรจังหวัดปทุมธานี องค์การบริหารส่วนจังหวัดนนทบุรี องค์การบริหารส่วนจังหวัดปทุมธานี การท่าเรือแห่งประเทศไทย และการเคหะแห่งชาติ

สิ่งที่สำคัญคือ “ดัชนีความโปร่งใสของหน่วยงานภาครัฐ (TI)” และ “ระบบประเมินคุณธรรมการดำเนินงานหน่วยงานภาครัฐ (IA)” ถือว่าเป็นเครื่องมือที่ใช้ในการตรวจสอบแนวโน้มการดำเนินงานที่เอื้อต่อการทุจริตได้ในระดับหนึ่ง โดยเป็นการประเมินระกับความโปร่งใส และระดับคุณธรรมในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ ซึ่งมีวัตถุประสงค์และรูปแบบใกล้เคียงกัน เพื่อเป็นเครื่องมือในการป้องกันและยกระดับคุณธรรมการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ ซึ่งจะทำให้มีความครอบคลุมเกิดความชัดเจนมากยิ่งขึ้น 

โดยสำนักงานป.ป.ช. ร่วมกับมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ได้ศึกษา วิเคราะห์ และพัฒนาเครื่องมือการป้องกันการทุจริตให้มีรูปแบบ มีความเป็นเอกลักษณ์ เหมาะสมและสอดคล้องกับวัฒนธรรมของประเทศไทย ซึ่งเป็นการประยุกต์จากแนวคิดการประเมินคุณธรรมการดำเนินงานของประเทศสาธารณรัฐเกาหลี เข้ากับแนวคิดดัชนีวัดความโปร่งใสของหน่วยงานภาครัฐที่สำนักงานป.ป.ช.ดำเนินการอยู่แล้ว เป็นการบูรณการแนวคิด รูปแบบและวิธีประเมินเข้าด้วยกัน เรียกว่า “ระบบการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ” ซึ่งสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการเสริมสร้างให้เกิดแรงผลักดันต่องานป้องกันการทุจริตของประเทศให้บรรลุเป้าประสงค์ที่กำหนด อีกทั้ง การประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสดังกล่าว จะมีลักษณะของการประเมินเชิงบวกจากหลักฐานข้อมูลเชิงประจักษ์และผลการสำรวจการรับรู้ โดยวิเคราะห์และประมวลผลการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ และจัดลำดับคุณธรรมและความโปร่งใสของหน่วยงานที่เข้าร่วมการประเมิน พร้อมทั้งให้ข้อเสนอแนะในการพัฒนา ปรับปรุงการดำเนินงาน เพื่อยกระดับคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐต่อไป นอกจากนี้ จะได้พัฒนาระบบประมวลผลทางอิเล็กทรอนิกส์สำหรับวิเคราะห์ ประเมินผลและแสดงรายงานผลการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐได้อย่างรวดเร็ว มีประสิทธิภาพและสามารถเข้าถึงข้อมูลได้ง่าย 

การประเมินดังกล่าว จะครอบคลุมหน่วยงานภาครัฐของประเทศทั้ง 3 ส่วน คือ ฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายตุลาการ และฝ่ายบริหาร โดยหน่วยงานดังกล่าว ได้แก่ สำนักงานเลขาธิการสมาชิก วุฒิสภาและสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หน่วยงานธุรการของสถาบันศาล และหน่วยงานภาครัฐทั้งส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น รวมทั้งสิ้นประมาณ 8,200 หน่วยงาน ทั้งนี้ จำต้องกำหนดวิธีการและรอบการประเมินที่ชัดเจน เพื่อให้ครอบคลุมหน่วยงานกลุ่มเป้าหมายทั้งหมดภายในปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 

ความก้าวหน้าในการดำเนินงานขณะนี้อยู่ในขั้นตอนการประชุมชี้แจงถึงวัตถุประสงค์แนวคิด รูปแบบและวิธีการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ ให้แก่ 8 หน่วยงานนำร่อง (กรมที่ดิน กรมทางหลวง ตำรวจภูธรจังหวัดนนทบุรี ตำรวจภูธรจังหวัดปทุมธานี องค์การบริหารส่วนจังหวัดนนทบุรี องค์การบริหารส่วนจังหวัดปทุมธานี การท่าเรือแห่งประเทศไทย และการเคหะแห่งชาติ) โดยสำนักงานป.ป.ช. ร่วมกับมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย จะจัดประชุมชี้แจง “แนวทางการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ” ในวันพฤหัสบดีที่ 25 เมษายน 2556 เวลา 09.00 – 12.00 น. ณ ห้องประชุมนนทบุรี 3 อาคาร ชั้น 2 สำนักงานป.ป.ช. ถนนนนทบุรี (สนามบินน้ำ) จังหวัดนนทบุรี โดยมี ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธนวรรธน์ พลวิชัย รองอธิการบดีฝ่ายวิจัย มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย เป็นผู้นำเสนอและชี้แจงในรายละเอียด

การดำเนินงานในขั้นตอนต่อไป จะเป็นการประชุมทางเทคนิค โดยเชิญกลุ่มผู้เชี่ยวชาญและผู้ทรงคุณวุฒิ ทั้งจากภายในและภายนอกสำนักงานป.ป.ช. เข้าร่วมแสดงความคิดเห็นเพื่อการกำหนดค่าน้ำหนักขององค์ประกอบหลักและองค์ประกอบย่อยของระบบการประเมินฯ ในวันอังคารที่ 30 เมษายน 2556 เวลา 09.00 – 12.00 น. ณ ห้องประชุมนนทบุรี 3 อาคาร ชั้น 2 สำนักงานป.ป.ช. ถนนนนทบุรี (สนามบินน้ำ) จังหวัดนนทบุรี

สำนักงานป.ป.ช. หวังเป็นอย่างยิ่งว่า “การประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ” จะเป็นเครื่องมือที่ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อการพัฒนาและปรับปรุงการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐซึ่งสามารถนำไปใช้ในการป้องกันการทุจริตได้อย่างมีประสิทธิภาพ และนำไปสู่การยกระดับคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานที่เพิ่มมากขึ้นมีความเป็นมาตรฐานสากล ทำให้ประชาชนยอมรับและเชื่อมั่นในคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานและมีความพอใจต่อการให้บริการของหน่วยงานภาครัฐมากขึ้น รวมทั้งได้รับการยอมรับจากนานาประเทศเกี่ยวกับความมีคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ ที่สำคัญจะส่งผลต่อภาพลักษณ์โดยรวมของประเทศต่อไปในอนาคต

กำหนดการประชุม “แนวทางการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสการดำเนินงาน

(Integrity & Transparency Assessment) ของหน่วยงานภาครัฐ”

วันพฤหัสบดีที่ 25 เมษายน 2556

ณ ห้องประชุมนนทบุรี 3 อาคาร ชั้น 2 สำนักงานป.ป.ช. ถนนนนทบุรี (สนามบินน้ำ)

08.30 – 09.00 น. ลงทะเบียน

09.00 – 09.15 น. กล่าวต้อนรับและชี้แจงวัตถุประสงค์

09.15 – 09.45 น. นำเสนอ “แนวคิดการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสการดำเนินงาน(Integrity & Transparency Assessment) ของหน่วยงานภาครัฐ” 

                           โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธนวรรธน์ พลวิชัย (หัวหน้าโครงการ) รองอธิการบดีฝ่ายวิจัย และผู้อำนวยการศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจ และธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย

09.45 – 12.00 น. นำเสนอ “แนวทางและวิธีการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสการดำเนินงาน(Integrity & Transparency Assessment) ของหน่วยงานภาครัฐ” และแลกเปลี่ยนความคิดเห็น

                           โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธนวรรธน์ พลวิชัย (หัวหน้าโครงการ) รองอธิการบดีฝ่ายวิจัย และผู้อำนวยการศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจ และธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย

12.00 – 13.00 น. รับประทานอาหารกลางวัน