ครม.คุมเข้มรับจำนำข้าวเปลือก ปีการผลิต 2555/56 ครั้งที่ 2

คณะรัฐมนตรีรับทราบและอนุมัติตามที่กระทรวงพาณิชย์เสนอ ดังนี้  

1.    รับทราบกรอบ ชนิด ราคา ปริมาณ ระยะเวลา วิธีการรับจำนำหลักเกณฑ์ และเงื่อนไขโครงการรับจำนำ
ข้าวเปลือก ปีการผลิต  2555/56 ครั้งที่ 2 และการดำเนินการรับจำนำข้าวเปลือก ปีการผลิต 2556 / 57

2.    อนุมัติกรอบวงเงินและแหล่งเงินทุนหมุนเวียนที่ใช้ในโครงการรับจำนำข้าวเปลือก ปีการผลิต 2555/56

สาระสำคัญของกรอบ ชนิด ราคา ปริมาณ วิธีการจำนำ หลักเกณฑ์ และเงื่อนไขโครงการรับจำนำข้าวเปลือกปีการผลิต 2555/56 ครั้งที่ 2 และพิจารณาอนุมัติวงเงินดำเนินการโครงการต่อไป มีดังนี้

1.  ชนิดและราคารับจำนำข้าวเปลือก  ปีการผลิต 2555/56  ครั้งที่ 2 ณ ความชื้นไม่เกิน 15% ดังนี้   ข้าวเปลือกเจ้า 100% ตันละ 15,000 บาท ข้าวเปลือกเจ้า 5% ตันละ 14,800 บาท ข้าวเปลือกเจ้า 10% ตันละ 14,600 บาท  ข้าวเปลือกเจ้า 15% ตันละ 14,200 บาท ข้าวเปลือกเจ้า 25% ตันละ 13,800 บาท  ข้าวเปลือกปทุมธานี 1 (42 กรัม)  ตันละ 16,000 บาท ข้าวเปลือกเหนียว 10% เมล็ดยาว (42 กรัม) ตันละ 16,000 บาท ข้าวเปลือกเหนียว 10% เมล็ดสั้น (40 กรัม)  ตันละ 15,000 บาท

ทั้งนี้ ราคารับจำนำข้าวเปลือกปทุมธานี 1 ให้ปรับเพิ่ม – ลด ตามจำนวนกรัมในอัตรากรัมละ 200 บาท และราคารับจำนำข้าวเปลือกเหนียว ให้ปรับเพิ่ม – ลด ตามจำนวนกรัม โดยเมล็ดยาวในอัตรากรัมละ 160 บาท และเมล็ดสั้นในอัตรากรัมละ  150 บาท

2. เป้าหมายปริมาณรับจำนำ เนื่องจากผลผลิตส่วนหนึ่งได้รับผลกระทบจากภัยแล้ง ปริมาณรับจำนำข้าวเปลือกปี
การผลิต 2555/56 ครั้งที่ 2 จึงกำหนดจำนวน 7.0 ล้านตัน จากที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (กษ.) ประมาณการไว้เบื้องต้น จำนวน 9.167 ล้านตัน  ในเดือนกุมภาพันธ์ 2556 อย่างไรก็ตาม กษ. จะประกาศปริมาณผลผลิตอย่างเป็นทางการอีกครั้งกลางเดือนมีนาคม 2556

3.  ปริมาณจำนำของเกษตรกรแต่ละราย เกษตรกรจะจำนำข้าวเปลือกได้ปีละไม่เกิน 2 ครั้ง /แปลง/ ราย โดย
คำนวณตามพื้นที่เพาะปลูก ผลผลิตเฉลี่ยรายจังหวัดที่ได้จากสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร  และผลผลิตรวมของเกษตรกรตามหนังสือรับรองที่กรมส่งเสริมการเกษตรออกให้เกษตรกรเป็นข้อมูลประกอบ  กรณีที่เกษตรกรนำข้าวเปลือกมาเข้าร่วมโครงการรับจำนำข้าวเปลือก  ปีการผลิต 2555/56 ครั้งที่ 2 สูงกว่าปริมาณผลผลิตเฉลี่ยให้ปรับเพิ่มได้อีกไม่เกินร้อยละ 20 (ณ ความชื้อ 15%)  โดยให้เกษตรกรรับรองว่าเป็นข้าวเปลือกของเกษตรกรเองและแจ้งคณะอนุกรรมการระดับจังหวัดใช้เป็นข้อมูลประกอบในการกำกับดูแลและตรวจสอบต่อไป ทั้งนี้ คณะอนุกรรมการระดับจังหวัดจะต้องตรวจสอบเกษตรกรที่มีผลผลิตเกินว่าร้อยละ 20 ทุกราย รวมทั้งเกษตรกรที่มีวงเงินการรับจำนำข้าวเปลือกที่เกินกว่า 500,000 บาท/ราย/ครั้ง ตลอดจนให้คณะทำงานจากส่วนกลางสุ่มตรวจสอบด้วย

4. การออกใบรับรองเกษตรกรผู้ปลูกข้าว ปีการผลิต 2555/56 ครั้งที่ 2 ได้ตั้งแต่วันที่ 14  มีนาคม 2556 เป็นต้นไป โดยใช้ผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่ ปีการผลิต 2555/56 ครั้งที่ 2 ที่คณะอนุกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติด้านการผลิตได้ให้ความเห็นชอบแล้วมาคำนวณ

5. ระยะเวลา รับจำนำ 1 กุมภาพันธ์ – 15 กันยายน 2556 ระยะเวลาไถ่ถอน 4 เดือนนับถัดจากเดือนที่รับจำนำ

6. วิธีการรับจำนำ  รับจำนำใบประทวน โดยองค์การคลังสินค้า (อคส.) และองค์การตลาดเพื่อเกษตรกร (อ.ต.ก.)  จะต้องออกใบประทวนให้แก่เกษตรกร  ภายใน 3 วันทำการโดยเคร่งครัด  และ ธ.ก.ส. จะต้องทำสัญญาและจ่ายเงินให้แก่เกษตรกรภายใน 3 วันทำการโดยเคร่งครัด  

7.เงื่อนไขการรับจำนำ  เพื่อพัฒนาคุณภาพผลผลิต ป้องกันการสวมสิทธิและทุจริตให้รัดกุมยิ่งขึ้น ให้กำหนด
เงื่อนไขในโครงการรับจำนำข้าวเปลือกปีการผลิต 2555/56 ครั้งที่ 2 เพิ่มเติม ดังนี้

7.1  พันธุ์ข้าวที่รับจำนำ  ไม่ให้เกษตรกรนำข้าวเปลือกที่มีอายุน้อยกว่า 110 วัน ที่มีคุณภาพต่ำเข้าร่วมโครงการและพันธุ์ข้าวตามที่กรมการข้าว กษ. จะประกาศกำหนดไม่ให้เข้าร่วมโครงการ รวมทั้งให้ กษ. วางมาตรการที่จะกำกับดูแลไม่ให้เกษตรกรมีการสวมสิทธิ และนำข้าวที่ไม่ได้รับการรับรองมาเข้าร่วมโครงการเพื่อสร้างความเชื่อถือคุณภาพข้าวที่รับจำนำและพัฒนาคุณภาพข้าวของเกษตรกรให้มีคุณภาพดีขึ้น รวมทั้งส่งผลโดยรวมต่อการค้าข้าวของไทยทั้งในประเทศและต่างประเทศ

7.2 เกษตรกรผู้มีสิทธิจำนำ  กำหนดให้เฉพาะเกษตรกรเท่านั้นที่มีสิทธิในการเข้าร่วมโครงการรับจำนำข้าว
(ยกเลิกให้กลุ่มเกษตรกรหรือสหกรณ์เป็นผู้รวบรวมข้าวจากเกษตรกรแล้วนำมาจำนำแทน)

7.3 การเข้าร่วมโครงการของโรงสี  

                (1) โรงสี หรือท่าข้าว (กรณีเป็นจุดนอกพื้นที่) หรือจุดรวบรวมของสหกรณ์การเกษตร หรือกลุ่มเกษตรกร ที่ตรวจพบว่ามีการกระทำความผิดในการทุจริตหรือสวมสิทธิเกษตรกรซึ่งได้ขึ้นบัญชีไว้ และต่อมามีการเปลี่ยนแปลงชื่อโรงสีหรือท่าข้าว หรือเปลี่ยนแปลงผู้ดำเนินการ เพื่อใช้เป็นจุดรวบรวมข้าวหรือเปิดเป็นจุดนอกพื้นที่จะไม่ให้เข้าร่วมโครงการรับจำนำเป็นระยะเวลา 3-5 ปี

                (2) กรณีที่คณะอนุกรรมการกำกับดูแลการรับจำนำข้าวมีมติว่า โรงสีที่เข้าร่วมโครงการรับจำนำไม่ปฏิบัติให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดบัญชีไว้และไม่ให้เข้าร่วมโครงการรับจำนำของรัฐบาลเป็นเวลา 3-5 ปี

                (3)  กรณีโรงสีที่เข้าร่วมโครงการถูกดำเนินคดีทางแพ่งหรืออาญา หรือตามพระราชบัญญัติค้าข้าว และพระราชบัญญัติมาตราชั่งตวงวัดหรืออยู่ระหว่างการแจ้งความ/ฟ้องร้องดำเนินคดีไม่ว่าจะเป็นการฟ้องร้องนิติบุคคลหรือเจ้าหน้าที่ในการกระทำความผิดฐานฉ้อโกงหรือทุจริตในการดำเนินโครงการฯ แม้ภายหลังจะเปลี่ยนแปลงชื่อ หรือเปลี่ยนแปลงผู้ประกอบการก็ตาม จะไม่ให้เข้าร่วมโครงการรับจำนำของรัฐบาล

            7.4  การกำกับดูแล

                (1)  การออกหนังสือรับรองเกษตรกรมอบหมายให้ กษ. เข้มงวดกวดขันในการตรวจสอบข้อเท็จจริงในการขึ้นทะเบียนการเพาะปลูกเพิ่มขึ้น เนื่องจากปัจจุบันหลายพื้นที่ประสบปัญหาภัยแล้ง

                (2)  จุดรับจำนำ

                    (2.1)  ปรับปรุงระบบการออกใบประทวนของ อคส./อ.ต.ก. โดยใช้ระบบ online แทนการออกใบประทวนโดยวิธี Excel เพื่อป้องกันการแก้ไขใบประทวน ซึ่งอาจก่อให้เกิดการทุจริตได้

                    (2.2)  ปรับปรุงระบบข้อมูลการสั่งสีแปรสภาพ การแปรสภาพ การส่งมอบข้าวสารเข้าโกดังกลางของหน่วยงานที่เกิดขึ้น ได้แก่ อคส./อ.ต.ก. และกรมการค้าภายใน ให้สามารถเชื่อมโยงกันด้วยระบบ IT ได้ เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการติดตามและกำกับดูแลได้ตลอดระยะเวลา

                (3)  การเพิ่มประสิทธิภาพการรับจำนำอบรมให้ความรู้แก่เจ้าหน้าที่ เกษตรกร ตัวแทนภาคราชการประจำจุดรับจำนำให้มีความรู้ในการให้ความเป็นธรรมแก่เกษตรกรในการนำข้าวเปลือกมาจำนำโครงการ

                (4)  ส่วนภูมิภาค มอบหมายให้คณะอนุกรรมการฯ ระดับจังหวัดแต่งตั้งคณะทำงานระดับอำเภอ เข้มงวดกวดขันในการกำกับดูแลการสีแปรสภาพและส่งมอบข้าวของโรงสีเข้าโกดังกลางให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด
                (5)  ส่วนกลาง

                    (5.1)  มอบหมายให้คณะอนุกรรมการ ฯ ที่เกี่ยวข้องเข้มงวดกวดขันและเพิ่มความถี่ในการตรวจสอบ โดยให้มีการตรวจสอบเพิ่มขึ้นเป็นระยะตลอดระยะเวลาโครงการ และกรณีที่มีการร้องเรียนให้จัดสายตรวจจากส่วนกลางตรวจสอบทันที
         

                    (5.2)  กรณีที่สายตรวจเฉพาะกิจของกรมการค้าภายในหรือคณะอนุกรรมการระดับจังหวัดตรวจสอบพบโรงสีกระทำความผิดในการทุจริต เช่น สวมสิทธิเกษตรกร ลักทรัพย์ หรือยักยอกทรัพย์ เป็นต้น และมีการลงบันทึกประจำวันไว้ให้ อคส./อ.ต.ก. แจ้งความดำเนินคดีฟ้องร้องกับโรงสีดังกล่าวภายใน 15 วัน หลังจากที่ได้รับแจ้งโดยเคร่งครัด

                    (5.3)  มอบหมายให้สำนักงานตำรวจแห่งชาติตรวจสอบการขนย้ายข้าวเปลือก ข้าวสาร ให้เป็นไปตามประกาศคณะกรรมการกลางว่าด้วยราคาสินค้าและบริการ โดยทำความเข้าใจกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ ให้ตรวจสอบใบกำกับการขนย้าย ที่เป็นฉบับจริง รวมทั้งระยะเวลาในการขนย้ายให้เป็นไปตามข้อเท็จจริงโดยเคร่งครัด

 8.  วงเงินรับจำนำข้าวเปลือก ปีการผลิต 2555/56 ครั้งที่ 2 ขออนุมัติรับจำนำข้าวเปลือก ปีการผลิต 2555/56 ครั้งที่ 6 ตามมติ กขช. ในวงเงิน 105,000 ล้านบาท ซึ่งเป็นวงเงินที่อยู่ในกรอบวงเงินทุนหมุนเวียน จำนวน 410,000 ล้านบาท ที่คณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันที่ 13 กันยายน 2554 โดยจะขออนุมัติใช้เงิน 105,000 ล้านบาทจาก 2 แหล่ง ได้แก่

                8.1  วงเงินที่คณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันที่ 2 ตุลาคม 2555 ที่อนุมัติให้ดำเนินโครงการรับจำนำข้าวเปลือกนาปี ปีการผลิต 2555/56 ที่ยังคงเหลืออยู่

                8.2  เงินที่ได้จากระบายข้าวสารโครงการรับจำนำข้าวเปลือกนาปี ตั้งแต่ปีการผลิต 2554/55 เพื่อใช้เป็นทุนหมุนเวียนสำหรับดำเนินโครงการรับจำนำฯ ด้วย

                กรณีมีความจำเป็นให้ ธ.ก.ส. จ่ายเงินกู้ไปก่อนระหว่างรอเงินจากการระบายผลิตผล หรือเงินจากแหล่งอื่น ๆ ทั้งนี้ ให้ตกลงกับ ธ.ก.ส. เป็นคราว ๆ ไป (เนื่องจาก ธ.ก.ส. ต้องบริหารสภาพคล่องให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมตามเกณฑ์ที่กำหนดเพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับลูกค้าเงินฝากของ ธ.ก.ส.) โดยคิดอัตราชดเชยต้นทุนเงินให้ ธ.ก.ส.ในอัตรา FDR+1 โดยปรับอัตราดอกเบี้ย FDR ทุก 6 เดือน (หากมีการเปลี่ยนแปลง) ปัจจุบันอัตราดอกเบี้ย FDR+1 เท่ากับร้อยละ 2.9875 ต่อปี และให้ค่าบริหารโครงการเพื่อเป็นค่าใช้จ่ายดำเนินงานของ ธ.ก.ส.ในอัตราร้อยละ  2.25 ของต้นเงินคงเป็นหนี้ ระยะเวลา 5 เดือน

           ทั้งนี้ ให้ ธ.ก.ส. แยกการดำเนินงานโครงการออกจากการดำเนินงานปกติเป็นบัญชีธุรกรรมนโยบายรัฐ (Public Service Account : PSA) และบันทึกเป็นภาระผูกพันนอกงบประมาณ เพื่อทราบผลกระทบการดำเนินโครงการและขอชดเชยความสูญเสียที่อาจจะเกิดขึ้น รวมทั้งให้ผลการดำเนินโครงการจากเงินทุนที่ได้จาการกู้ยืมจากสถาบันการเงินต่าง ๆ ไม่นับรวมเป็นสินทรัพย์เสี่ยงที่ใช้ในการคำนวณสัดส่วนเงินกองทุนต่อสินทรัพย์เสี่ยง (Capital Adequacy Ratio : CAR) ตามที่กำหนดในกฎกระทรวงว่าด้วยเงินกองทุนของ ธ.ก.ส. และในกรณีมีผลขาดทุนจากการดำเนินโครงการให้จัดสรรงบประมาณเพื่อชดเชยภาระขาดทุน ทั้งในส่วนที่ใช้เงินทุนของ ธ.ก.ส. และส่วนที่กู้ จากสถาบันการเงิน

9.  การดำเนินการรับจำนำข้าวเปลือก ปีการผลิต 2556/2557 จะพิจารณาทบทวนความเหมาะสมในการกำหนดราคารับจำนำข้าวเปลือกเจ้า เนื่องจากรัฐบาลได้ กษ. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการกำหนดโซนนิ่งว่าพื้นที่ใดควรจะปลูกข้าวหรือพืชชนิดใดทดแทนเพื่อให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้น ซึ่งจะส่งผลให้เกษตรกรมีผลผลิตต่อไร่เพิ่มขึ้นและต้นทุนการผลิตลดลง รวมทั้ง กษ.มีมาตรการลดต้นทุนตามนโยบายของนายกรัฐมนตรี เช่น   เรื่องเมล็ดพันธุ์ การใช้ปุ๋ย เป็นต้น