เอกสารประกอบการสัมมนา แผนชุมชนชีวิตพึ่งตนเอง เรื่อง เรียนรู้บ้านควนกุฎ ตำบลควนมะพร้าว อำเภอเมือง จังหวัดพัทลุง

เรียนรู้บ้านควนกุฎ  ตำบลควนมะพร้าว  อำเภอเมือง  จังหวัดพัทลุง

ข้าราชการบำนาญ  :  สะท้อนให้เห็นภาพของหมู่บ้านที่เข้ามามีส่วนร่วมกับชุมชน  เพราะมีความต้องการให้ชุมชนมีความรักความสามัคคี  สามารถพึ่งตนเองได้  และมีการบริหารจัดการที่ดีให้กับหมู่บ้านของตนที่อาศัยต่อไปเพื่อให้ลูกหลานและคนในชุมชนรักชุมชน  เพื่อชุมชน  อยู่ดีมีสุขอย่างยั่งยืนต่อไป   ได้เล่าความเป็นอยู่ของหมู่บ้านและชาวบ้านของหมู่ที่  15  บ้านควนกุฎว่า  สมัยก่อนตัวเองมีฐานะดี  และสามารถเนรมิตได้ตามความต้องการว่าจะทำอะไร  ด้วยเหตุพื้นที่ส่วนใหญ่ทำนา / เกษตร  จึงลงทุนด้วยเงินของตัวเองสร้างเครื่องสีข้าว  ต่อมาไม่มีข้าวจะสี  เพราะทำนาแล้วขายให้นายทุน  หันมาเลี้ยงไก่ตอนแรกๆไม่ขาดทุน  ได้กำไรบ้าง  ช่วงหลังขาดทุนเนื่องจากอาหาร  ยา  ระบบการเลี้ยงจึงเลิกล้ม  มาปลูกผักทำผลผลิตเพื่อการขาย  และมีการจดการซื้อ  การขาย (พันธุ์ผัก  ปุ๋ย  ยาฉีดแมลง)  ทำได้  2  เดือนทิ้งเพราะจ่ายมากกว่ารับ  แต่ต้องทำต่อเพราะได้เงินพอเลี้ยงครอบครัว  แต่คงเป็นหนี้  ซึ่งการปลูกผักได้ผลผลิตเยอะมากแต่ต้องอยู่กับยา(สารเคมี)  เราฉีดเราก็ได้รับ  ลงน้ำปลาปูได้รับ  ขายเพื่อนเอาไปกินก็ได้รับ  มาระยะหนึ่งมีเจ้าหน้าที่ภาครัฐเข้ามาตรวจสารพิษในร่างกาย  ปรากฏว่าในร่างกายมีสารพิษ  80%  “ขายสารเคมี  กินสารเคมี”  ธรรมชาติถูกทำลายลง  ลงสมนึกจึงหยุด  เพราะสุขภาพ

จุดเริ่มกระบวนการแผนชุมชน
โดยชักชวนให้สมาชิก/คนในหมู่บ้านจัดทำบัญชีครัวเรือนอย่างจริงจัง  รวบรวมข้อมูลต่างๆ เช่นรายรับ-รายจ่าย  (รายจ่ายมากกว่ารายได้)   แยกแจกค่าใช้จ่ายเป็นหมวด  ค่าใช้จ่ายที่ไม่น่าเกิดขึ้น  เช่น   ค่าข้าวสาร  ค่าผัก  ค่าใช้จ่ายสิ้นเปลืองในการดำรงชีวิต  เช่น ค่าโทรศัพท์  ซื้อรถ  ผ่อนรถ  ภาษีสังคมเพิ่มมากขึ้น  หลังจากนั้นมานั่งวิเคราะห์ข้อมูล   อีกทั้งยังการมองสภาพของคน/หมู่บ้านว่าเป็นอย่างไร  และค้นหาปัญหาต่างๆ  เช่น ค้นหาความเจ็บป่วย  สารพิษตกค้างจากอาสาสมัคร  51  คน  มีสารพิษตกค้างมาก  3  คน  มีสารพิษตกค้าง  29  คน  มีสารพิษตกค้างเล็กน้อย 16  คน ไม่พบสารพิษตกค้าง 1  คน

กลุ่มต่างๆของชุมชน (มีกลุ่มไว้แก้ปัญหาของชุมชน  ไว้ช่วยเหลือกันเอง  ไม่ได้หวังอย่างอื่น)
1.    กลุ่มออมทรัพย์
2.    กลุ่มเกษตรกรไร่นาผสมผสาน
3.    กลุ่มแม่บ้านเลี้ยงสุกร
4.    กลุ่มปุ๋ยชีวภาพ
5.    กลุ่มแสงเทียน
6.    กลุ่มสวัสดิการ

* กระบวนการพื้นที่
1. การมีส่วนร่วมของคนในพื้นที่สูง
2. กลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วมส่วนใหญ่รู้กระบวนการ
3. การตั้งคำถามของผู้ถอดบทเรียนตั้งแบบง่ายๆไม่ต้องตีความ
4. มีการวางแผนก่อนที่จะดำเนินการจริง  ส่งผลให้เกิดความพร้อม
5. ได้เนื้อหาเหมาะสมกับเวลาที่ลงไปถอดบทเรียนทั้ง  2  พื้นที่

ผลที่เกิดจากแผนชุมชน
1.  ผลิตภัณฑ์ไข่เค็มสมุนไพร    จำนวนสมาชิกเข้าร่วม  20  ครัวเรือน
2.  ผลิตภัณฑ์สินค้าทดแทนภายในชุมชน
-  การทำน้ำยาล้างจาน    จำนวนสมาชิกเข้าร่วม  30  ครัวเรือน
-  การทำเครื่องแกงทำมือ    จำนวนสมาชิกเข้าร่วม  35  ครัวเรือน
-  การทำน้ำหมักชีวภาพไว้ใช้เอง     จำนวนสมาชิกเข้าร่วม  40  ครัวเรือน
3.  การทำนาชีวภาพ    จำนวน   69  ครัวเรือน    จำนวน   90 ไร่
4.  การทำบัญชีครัวเรือนเพื่อลดรายจ่าย       จำนวน  143  ครัวเรือน